Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων αποτέλεσε την κοινή διακήρυξη των επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της ΕΕ το 2017 στο Γκέτεμποργκ, με τη δέσμευση να εφαρμόσουν τις 20 αρχές στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής.
Στη συνέχεια το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Πόρτο, τον Μάιο 2021, έθεσε τους στόχους για την απασχόληση, τις δεξιότητες και την κοινωνική προστασία για το 2030, με βάση τους οποίους τουλάχιστον το 78%των ατόμων ηλικίας 20 έως 64 ετών θα πρέπει να εργάζεται. Η Ελλάδα έθεσε ως στόχο την επίτευξη του ποσοστού απασχόλησης 70-71% για το 2030, στον πληθυσμό εργάσιμης ηλικίας 20-64.
Οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικές, καθώς το δ’ τρίμηνο του 2022 το ποσοστό της απασχόλησης ανήλθε στο 67,6%, σε σχέση με το 61% περίπου το 2019, που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πολύ σύντομα τον στόχο της απασχόλησης που τέθηκε για το 2030. Επιπρόσθετα το ποσοστό της ανεργίας εμφανίζει σημαντική πτώση φθάνοντας στο 11,4% στο τέλος του 2022.
Οι θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας οφείλονται στον πολύ υψηλό ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, στην εξωστρέφεια των επιχειρήσεων και στον τουρισμό. Ωστόσο το ποσοστό της ανεργίας των νέων, που φθάνει το 29%, είναι από τα υψηλότερα στην ΕΕ.
Ο πιο ασφαλής και βιώσιμος τρόπος για τη μείωση των ανισοτήτων και της επισφάλειας είναι η εξεύρεση αξιοπρεπούς και επαρκώς αμειβόμενης εργασίας. Αρωγός στην αναπτυξιακή προσπάθεια της Ελλάδος είναι οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς εκτιμάται ότι η θετική επίπτωσή τους στο ΑΕΠ σε βάθος δεκαετίας μπορεί να ανέλθει στο 10%.
Ο συνδυασμός των χρηματοδοτικών εργαλείων και των μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στην ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση αποτελούν το στρατηγικό σχέδιο για την ανταγωνιστική και με κοινωνική συνοχή Ελλάδα. Η δίκαιη αμοιβή της εργασίας εξακολουθεί να αποτελεί μείζον ζήτημα υψίστης προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ελλάδα και αποτελεί την 6η αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων.
Για τον σκοπό αυτόν εξεδόθη τον Οκτώβριο του 2022 η ευρωπαϊκή οδηγία για τους επαρκείς νόμιμους κατώτατους μισθούς. Το επίπεδο του κατώτατου μισθού αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα ανάσχεσης της κοινωνικής ανισότητας, καθώς ανειδίκευτοι εργαζόμενοι, γυναίκες και άλλες ευπαθείς ομάδες είναι πιθανότερο να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.
Οι καλύτερες αμοιβές εργασίας και οι ασφαλείς συνθήκες εργασίας συνδέονται με το επίπεδο του κατώτατου μισθού αλλά και με τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις, στις οποίες δίνει ιδιαίτερη έμφαση η ευρωπαϊκή οδηγία για τον κατώτατο μισθό.
Η δυσμενής οικονομική συγκυρία αναδεικνύει ακόμη περισσότερο την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητα των αντισταθμιστικών κοινωνικών μέτρων δημόσιας πολιτικής, που είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Ο κ. Κωνσταντίνος Αγραπιδάς είναι Γενικός Διευθυντής του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδιος για τις Εργασιακές Σχέσεις, την Υγεία, Ασφάλεια και Ενταξη στην Εργασία.
