Αύξηση 4,8%, στα 12 τρισ. δολάρια, σημείωσε ο υπεράκτιος πλούτος που βρίσκεται «κρυμμένος» στα offshore διασυνοριακά κέντρα του πλανήτη το τελευταίο 12μηνο, σύμφωνα με την τελευταία μελέτη για το 2023 της Boston Consulting Group (BCG).
H Tax Justice Network υπολογίζει τις απώλειες σε φορολογικά έσοδα για τις κυβερνήσεις στα 4,7 τρισ. δολάρια σε ορίζοντα 10ετίας, δηλαδή περίπου όσος εκτίμησαν οι UBS με την Credit Suisse πως είναι ο πλούτος (5,3 τρισ. δολάρια) του 52,5% του ενήλικου πληθυσμού του πλανήτη (2,82 δισεκατομμύρια άνθρωποι) που κερδίζουν ετησίως κάτω από 10.000 δολάρια.
Κάθε χρόνο εκτιμάται πως οι κυβερνήσεις χάνουν 500-600 δισ. ευρώ, από τα οποία άνω των 300 δισ. ευρώ αφορούν πολυεθνικούς κολοσσούς.
Σύμφωνα με τους καθηγητές Gabriel Zucman (Berkeley), Annette Alstadsæter (Norwegian University of Life Sciences), Niels Johannesen (University of Copenhagen), σε φορολογικούς παραδείσους βρίσκεται «παρκαρισμένο» το 9,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ υπολόγισαν πως τα ελληνικών συμφερόντων υπεράκτια κεφάλαια κυμαίνονται στο 37% του ΑΕΠ της χώρας μας.
Οι Ελληνες
Από άτυπες έρευνες που έχουν κάνει, πάντως, κατά καιρούς τα τμήματα διαχείρισης πλούτου ελβετικών τραπεζών, τα μη καταγεγραμμένα ελληνικών συμφερόντων κεφάλαια που βρίσκονται σε διάφορα ισχυρά υπεράκτια κέντρα κυμαίνονται στα 120-130 δισ. ευρώ, ενώ μόνο οι επίσημες καταγεγραμμένες τοποθετήσεις στο εξωτερικό των Ελλήνων που είχαν φτάσει στο υψηλό των 88,5 δισ. ευρώ το 2015 (τότε που η χώρα ξαναφλέρταρε, όπως και το 2012, με το Grexit) υποχώρησαν το 2019 στα 55 δισ. ευρώ.
Να σημειωθεί επίσης πως στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, με βάση τα στοιχεία της ΕΧΑΕ στο τέλος Ιουλίου, οι ξένοι επενδυτές ελέγχουν μετοχές συνολικής αξίας 51,4 δισ. ευρώ (έναντι 29,9 δισ. ευρώ των Ελλήνων), αλλά από την προέλευση των διεθνών κεφαλαίων προκύπτει πως 19,5 δισ. ευρώ προέρχονται από χώρες (Κύπρος, Λουξεμβούργο, Νησιά Κέιμαν, Σιγκαπούρη, Ελβετία, Παρθένοι Νήσοι Αγγλίας, Μπαρμπάντος, Χονγκ Κονγκ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Νησιά Βερμούδες, Νησιά Marshall, Λιβερία) που θα μπορούσαν να αφορούν και ελληνικών συμφερόντων κεφάλαια. Παράλληλα 2,19 δισ. ευρώ αφορούν και μερίδια πελατείας που ως δικαιούχοι ορίζονται οι εγγεγραμμένοι διαμεσολαβητές από χώρες όπως οι Λουξεμβούργο, Ελβετία, Λίχτενσταϊν, Κύπρος, Τζέρσεϊ κ.ά.
Αναταράξεις
Σύμφωνα με τη μελέτη της Boston Consulting Group (BCG), ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αποδυνάμωση της Ευρώπης και η δημιουργία νέου πλούτου στην Ασία και σε χώρες του Ειρηνικού δημιουργούν αναταράξεις στον κόσμο των υπεράκτιων κεφαλαίων. Από τα τοπ 10 offshore διασυνοριακά κέντρα του πλανήτη, 2,4 τρισ. δολάρια είναι τοποθετημένα σήμερα στην Ελβετία, το offshore banking της οποίας προσελκύει κυρίως κεφάλαια από τη Δυτική Ευρώπη, αλλά και από τη Μέση Ανατολή, η οποία ως το 2027 θα χάσει την πρώτη θέση από το Χονγκ Κονγκ (σήμερα είναι τοποθετημένα 2,2, τρισ. δολάρια), το οποίο αναμένεται να προσελκύσει 3,1 τρισ. υπεράκτιο πλούτο έναντι 2,8 τρισ. της Ελβετίας.
Η Σιγκαπούρη αναμένεται να επωφεληθεί επίσης από την άνοδο του πλούτου στις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού αλλά και από τον ρόλο της ως πύλης των διασυνοριακών κεφαλαίων για την Ασία, προσελκύοντας 2,3 τρισ. υπεράκτια κεφάλαια ως το 2027 από 1,5 τρισ. δολάρια σήμερα.
Επέκταση
Οι ΗΠΑ με 1,1 τρισ. δολάρια καταλαμβάνουν σήμερα την 4η θέση και στον κόσμο του offshore banking, ενώ για ορισμένους αποτελούν τη «νέα Ελβετία», κάτι που είναι εμφανές π.χ. με τις σκοτεινές εταιρείες-βιτρίνες στο Ντέλαγουερ και τα trusts της Πολιτείας της Νότιας Ντακότα, που προσελκύει σημαντικά υπεράκτια κεφάλαια κυρίως από τη Λατινική Αμερική. Επίσης 900 δισ. δολάρια βρίσκονται τοποθετημένα στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο όμως, μαζί με τις περιοχές στις οποίες ασκεί μερικό έλεγχο, έχει καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια ροή μετρητών και περιουσιακών στοιχείων.
Στις Αγγλονορμανδικές Νήσους και στη Νήσο Μαν βρίσκονται τοποθετημένα 600 δισ. δολάρια, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 500 δισ. ευρώ, 500 δισ. δολάρια επίσης στο Λουξεμβούργο, ενώ το τοπ 10 ολοκληρώνεται με 400 δισ. δολάρια στα Νησιά Κέιμαν και άλλα τόσα στις Μπαχάμες.
Στο μικροσκόπιο οι συναλλαγές με 41 χώρες
Ο «κατάλογος» της
ΑΑΔΕ με τις 41 χώρες που χαρακτηρίζονται ως κράτη με «επισφαλές» φορολογικό καθεστώς, με τις συναλλαγές από αυτές τις χώρες να μπαίνουν στο «μικροσκόπιο», στο πλαίσιο των γενικότερων ελέγχων για τον περιορισμό φοροδιαφυγής, που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Μάρτιο, έχει ως εξής: Αγιος Ευστάθιος, Αλβανία, Ανατολικό Τιμόρ, Ανγκουίλα, Ανδόρα, Βανουάτου, Βερμούδες, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, Γιβραλτάρ, Γκέρνσεϊ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιρλανδία, Κατάρ, Κιργιστάν, Κόσοβο, Κύπρος, Λίχτενσταίν, Μακάο, Μαλδίβες, Μαυροβούνιο, Μολδαβία, Μογγολία, Μονακό, Μπαρμπάντος, Μπαχάμες, Μπαχρέιν, Μπελίζ, Μπονέρ, Νήσοι Κέιμαν, Νήσοι Μάρσαλ, Νήσοι Τερκς και Κάικος, Νήσος Μαν, Ουγγαρία, Παραγουάη, Σάμπα, Σαουδική Αραβία, ΤζέρσεΊ και Τουρκμενιστάν.
Τα στοιχεία
Η περιουσία των ελληνικών νοικοκυριών
Για να υπάρχει μια καλύτερη εικόνα της αξίας των χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων (ΧΠΣ) των ελληνικών νοικοκυριών, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, του ΙΟΒΕ, της Ενωσης Θεσμικών Επενδυτών αλλά και διάφορων άλλων διεθνών οργανισμών και αναλυτών ξένων τραπεζών, σημειώνεται επίσης ότι οι εγχώριες καταθέσεις των νοικοκυριών τον Ιούλιο ανέρχονταν στα 142,72 δισ. ευρώ (189,04 δισ. ευρώ μαζί με τις καταθέσεις των επιχειρήσεων).
Επίσης η εγχώρια αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων ανήλθε στις 28.8.2023 στα 14 δισ. ευρώ, σε 5,2 δισ. ευρώ (στο τέλος του 2022) ήταν η αξία των ΑΕΕΑΠ (Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία), ενώ άνω των 10 δισ. ευρώ ήταν τοποθετημένα σε ομόλογα και άλλα χρηματοπιστωτικά στοιχεία που περιλαμβάνουν και κεφάλαια επενδυμένα σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα και λοιπές απαιτήσεις. Τα ελληνικά νοικοκυριά παραδοσιακά επένδυαν πάντως μεγάλο μέρος των αποταμιεύσεών τους στην αγορά ακινήτων και πολύ μικρό μέρος σε προϊόντα της κεφαλαιαγοράς. Ως αποτέλεσμα, η αξία των επενδύσεων των νοικοκυριών σε εισηγμένες μετοχές και επενδυτικά κεφάλαια κυμαίνεται σήμερα περίπου στο 20% του ΑΕΠ έναντι 70% αντίστοιχα του μέσου όρου στην Ευρώπη.
