Κοινωνικό μέρισμα από το υπερπλεόνασμα του 2018 που θα αγγίξει το ένα δισ. ευρώ και πακέτο παροχών 920 εκατ. € προετοιμάζεται να ρίξει στη μακρά προεκλογική μάχη η κυβέρνηση. Το κύμα αυτό ξεκινά με την καταβολή των αναδρομικών σε περίπου 280.000 ένστολους (εν ενεργεία και απόστρατους ), σε δικαστικούς, πανεπιστημιακούς και γιατρούς του ΕΣΥ στα μέσα Δεκεμβρίου. Θα συνεχιστεί με την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος 1 δισ. ευρώ σε ευπαθείς ομάδες με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, ενώ θα ακολουθήσει το πακέτο παροχών που θα έρθει με νομοσχέδιο στη Βουλή για να ισχύσει από 1.1.2019.
Ολα τα παραπάνω βασίζονται στο ύψος του εφετινού υπερπλεονάσματος αλλά και στις προβλέψεις για το 2019. Σύμφωνα με το γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, το υπερπλεόνασμα για το 2018 μπορεί να ανέλθει σε 1,8 δισ. ευρώ, αν και από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους διατηρούν επιφυλάξεις αν τελικά θα είναι τόσο υψηλό, καθώς βλέπουν να διαμορφώνεται λίγο πάνω από 1 δισ. ευρώ.
Οσον αφορά το πακέτο παροχών που είχε εξαγγελθεί στη Θεσσαλονίκη και πλέον έχει κοστολογηθεί στα 920 εκατ. ευρώ, αυτό αναμένεται να ξεκινήσει από τις αρχές του 2019, αρχής γενομένης με την επιδότηση ενοικίου και στεγαστικού δανείου 1ης κατοικίας που θα αφορά φορολογουμένους με χαμηλά εισοδήματα και περιουσία.
ΕΝΦΙΑ και επίδομα θέρμανσης
Στο πακέτο των παροχών περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10%, ο διπλασιασμός του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης, η μείωση ασφαλιστικών εισφορών καθώς και η επιδότηση εισφορών νέων, η μείωση φορολογίας των επιχειρήσεων κατά μία ποσοστιαία μονάδα (στο 28% από 29%) σήμερα, η μείωση της φορολογίας των μερισμάτων καθώς και 3.000 προσλήψεις για βοήθεια στο σπίτι και 4.500 προσλήψεις καθηγητών ειδικής αγωγής.
Οι ιδιοκτήτες
ακινήτων
Ωστόσο το 2019 τα νοικοκυριά θα κληθούν να πληρώσουν παραπάνω φόρους προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος κοντά στο 3,6%, σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού που πρόκειται να κατατεθεί στη Βουλή την Τετάρτη 21 Νοεμβρίου. Θα έχει προηγηθεί το Eurogroup της Δευτέρας 19 Νοεμβρίου όπου αναμένεται να ανάψει και αυτό το πράσινο φως ώστε να μην περιληφθούν στον προϋπολογισμό οι μειώσεις στις συντάξεις για το 2019.
Με δεδομένο ότι τελικά δεν θα μειωθούν οι συντάξεις, το βάρος της επίτευξης των στόχων του προϋπολογισμού πέφτει στην παράταση της υπερφορολόγησης.
Σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία, οι συνολικοί φόροι που θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μέσα στο 2019 θα ξεπεράσουν τα 51,4 δισ. ευρώ, τη στιγμή που η πρόβλεψη για το 2018 κάνει λόγο για περίπου 51,1 δισ. ευρώ. Η αύξηση των 300 εκατ. ευρώ θα επιτευχθεί τη στιγμή που προβλέπεται μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά περίπου 9,6%.
Ειδικότερα από τους φόρους στην ακίνητη περιουσία νοικοκυριών και νομικών προσώπων το κράτος για το 2019 προσδοκά να εισπράξει περίπου 2,77 δισ. ευρώ έναντι 3,06 δισ. ευρώ κατά το τρέχον έτος. Ουσιαστικά η μείωση των περίπου 300 εκατ. ευρώ οφείλεται στην απόφαση της κυβέρνησης για μείωση του ΕΝΦΙΑ σε χαμηλές κυρίως ιδιοκτησίες όσον αφορά την αντικειμενική αξία τους.
Εκεί όμως που κανένα αντίμετρο δεν πρόκειται να εφαρμοστεί και δεν υπάρχει καμία διαφοροποίηση είτε μειώνονταν οι συντάξεις είτε όχι είναι στις προβλεπόμενες εισπράξεις του κράτους από τον φόρο φυσικών και νομικών προσώπων, καθώς και στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και στον ΦΠΑ.
Αυξημένα έσοδα
από τον ΦΠΑ
Σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού, από εισπράξεις Φόρου Προστιθέμενης Αξίας το υπουργείο Οικονομικών ευελπιστεί να εισπράξει 17,26 δισ. ευρώ, ενώ για το 2018 η πρόβλεψη των εσόδων από τη συγκεκριμένη φορολογία είναι 17 δισ. ευρώ. Ουσιαστικά προβλέπεται μια αύξηση στα έσοδα από ΦΠΑ κατά περίπου 260 εκατ. ευρώ ή 1,6%.
Αντίστοιχα, αύξηση προβλέπει το υπουργείο Οικονομικών και στα έσοδα από τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης καθώς για το 2019 η πρόβλεψη θα είναι περίπου στα 7,4 δισ. ευρώ ενώ για το 2018 θα κυμανθούν περίπου στα 7,3 δισ. ευρώ.
Αξίζει να τονιστεί ότι ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης συγκαταλέγονται σε αυτό που χαρακτηρίζουν οι παράγοντες της αγοράς ως άδικους φόρους, καθώς επιβαρύνουν το ίδιο πλούσιους αλλά και φτωχούς.
Αθροιστικά τα νοικοκυριά θα πληρώσουν για ΦΠΑ και για ειδικούς φόρους κατανάλωσης σε ποτά, τσιγάρα και καύσιμα πάνω από 24,7 δισ. ευρώ, δηλαδή τα μισά περίπου από το σύνολο των εσόδων του κράτους από τη φορολογία.Οσον αφορά τον φόρο εισοδήματος, θα συνεχίσει να «δαγκώνει» τα νοικοκυριά και το 2019 αφού δεν προβλέπεται κάποια αλλαγή ούτε στα αφορολόγητα ούτε στις εκπτώσεις φόρου αλλά ούτε και στις κλίμακες φορολογίας εισοδήματος.
Από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων το κράτος στοχεύει να εισπράξει 11,24 δισ. ευρώ έναντι 10,9 δισ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα κλείσουν τα έσοδα από τη συγκεκριμένη φορολογία για το τρέχον έτος. Ουσιαστικά η αύξηση στα έσοδα από τη φορολογία αυτή θα είναι της τάξεως του 3,5% και θα προέλθει κατά κύριο λόγο από τους μισθωτούς.
Από τη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων το υπουργείο Οικονομικών προσδοκά αυξημένα έσοδα το 2019 κατά περίπου 4% στα 4,4 δισ. ευρώ από 4,3 εφέτος.
Ο βασικότερος παράγοντας που ουσιαστικά θα καθορίσει και την πορεία του προϋπολογισμού του 2019 είναι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας. Εκεί άλλωστε βασίζεται και ο στόχος για είσπραξη άμεσων και έμμεσων φόρων, ενώ σημαντικό ρόλο θα παίξει και η περιστολή της φοροδιαφυγής. Ετσι, οι παραπάνω αυξήσεις των εσόδων εκτιμά το υπουργείο Οικονομικών ότι θα προέλθουν από την ανάπτυξη (2,5% για το 2019) και από την αύξηση της κατανάλωσης κατά 1,1%.
Βουλιάζουμε στα χρέη
Η βαριά φορολογία που συνεχίζεται και το 2019 έχει οδηγήσει χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε αδυναμία πληρωμής των φόρων. Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής για τα ληξιπρόθεσμα χρέη είναι άκρως σοκαριστικά.
Μέσα σε ένα έτος αυξήθηκε ο αριθμός των οφειλετών κατά 248.500 άτομα, ενώ τα χρέη πολιτών-επιχειρήσεων στην Εφορία είναι 103 δισ. ευρώ συν 80 δισ. τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις.
Ανησυχητικό είναι το στοιχείο ότι μέσα σε ένα έτος αυξήθηκε ο αριθμός των οφειλετών με χρέη έως 500 ευρώ κατά 312.000 άτομα, ενώ ο συνολικός αριθμός οφειλετών διαμορφώνεται στα τέλη Σεπτεμβρίου 2018 σε 4.312.395 πολίτες και επιχειρήσεις. Οσον αφορά τα χρέη στα ασφαλιστικά ταμεία, αυτά διαμορφώνονται σε 34,4 δισ. και τα χρωστούν 1.400.091 ασφαλισμένοι.
Τα κριτήρια για το βοήθημα
Το μέρισμα θα δοθεί μέσω ηλεκτρονικών αιτήσεων που θα υποβληθούν στην ειδική ιστοσελίδα www.koinonikomerisma.gr με τους κωδικούς του Taxisnet, η οποία αναμένεται να ενεργοποιηθεί το επόμενο διάστημα.
Εφόσον εφαρμοστεί το περσινό μοντέλο που θεωρείται και το βασικότερο σενάριο, τα κριτήρια που θα καθορίσουν τους δικαιούχους και το ύψος του κοινωνικού μερίσματος είναι τα εξής:
1. Εισοδηματικά κριτήρια. Ετήσιο εισόδημα μέχρι 9.000 ευρώ για νοικοκυριό με ένα ενήλικο μέλος, προσαυξανόμενο για κάθε νοικοκυριό με περισσότερα του ενός μέλη, κατά 4.500 ευρώ για κάθε επιπλέον ενήλικο μέλος και κατά 2.250 ευρώ για κάθε ανήλικο μέλος. Για τη χορήγηση του κοινωνικού μερίσματος το ετήσιο εισόδημα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει:
n τα 9.000 ευρώ για τα νοικοκυριά με ένα μέλος,
n τα 13.500 ευρώ για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικα μέλη,
n τα 15.750 ευρώ για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικα μέλη και ένα ανήλικο τέκνο,
n τα 18.000 ευρώ για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικα μέλη και δύο ανήλικα τέκνα ή με τρία ενήλικα μέλη,
n τα 20.250 ευρώ για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικα μέλη και τρία ανήλικα τέκνα ή τρία ενήλικα μέλη και ένα ανήλικο τέκνο,
n τα 22.550 ευρώ για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικα μέλη και τέσσερα ανήλικα τέκνα ή με τέσσερα ενήλικα μέλη,
n τα 27.000 ευρώ για τα νοικοκυριά με πέντε ή περισσότερα ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα μέλη με έξι ή περισσότερα ανήλικα τέκνα.
2. Περιουσιακά κριτήρια. Η ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα ή και στο εξωτερικό θα πρέπει να είναι συνολικής φορολογητέας αξίας μέχρι 120.000 ευρώ για νοικοκυριά με ένα μέλος. Το όριο των 120.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και μέχρι του ποσού των 180.000 ευρώ.
3. Κινητή περιουσία. Κριτήριο αποτελεί και το συνολικό ύψος των καταθέσεων όλων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού ή / και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.τ.λ.