Απέναντι στη συναλλακτική διπλωματία της Τουρκίας, η Ελλάδα προτάσσει τη διπλωματία των συμμαχιών, των αρχών και των αξιών και το 2025 βρίσκει τη χώρας μας καλύτερα τοποθετημένη στο πεδίο των διεθνών σχέσεων και συσχετισμών, αλλά και αποτελεσματικότερα εξοπλισμένη. Στο ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον και σε μια εύφλεκτη γειτονιά, όλα τα όπλα έχουν τη σημασία τους.
Ο ρόλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας
Η Ελλάδα από την 1η Ιανουαρίου συμμετέχει, για τρίτη φορά στην Ιστορία, ως μη μόνιμο μέλος, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η πρόκληση είναι μεγάλη λόγω της κρίσιμης συγκυρίας, καθώς αναλαμβάνει αυτή τη θέση εν μέσω δύο πολέμων και σημαντικών γεωπολιτικών ανακατατάξεων.
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης συνομιλεί καθημερινά με ομολόγους του από την Ευρώπη και από άλλες χώρες παγκοσμίως, καθώς επιδίωξη της ελληνικής διπλωματίας είναι να εκφράσει όχι μόνο την ευρωπαϊκή γραμμή, αλλά περιοχές του κόσμου οι οποίες υποεκπροσωπούνται στους διεθνείς οργανισμούς. Παραδείγματος χάριν, η Ινδία, χώρες της Απω Ανατολής και της Λατινικής Αμερικής δεν έχουν μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και θεωρούν ότι η Ελλάδα μπορεί να εκπροσωπήσει και εκείνες επειδή έχει καλές σχέσεις και συνομιλεί με όλους τους σημαντικούς παίκτες.
Ο στόχος της κυβέρνησης είναι να αποτελέσει η χώρα μας τη γέφυρα μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης και να λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός παράγοντας
Η σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν αντανακλά τον σημερινό παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων και το δικαίωμα αρνησικυρίας χρησιμοποιείται πολλές φορές καταχρηστικά και παρεμποδίζει τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων. Η Ελλάδα, ούτως ή άλλως, από τη θέση που κατέχει αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο στη διεθνή πολιτική για την παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφαλείας.
Ο στόχος της κυβέρνησης είναι να αποτελέσει η χώρα μας τη γέφυρα μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης και να λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός παράγοντας. Τον Μάιο η Ελλάδα αναλαμβάνει για έναν μήνα την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και στο διάστημα αυτό θα αναλάβει πρωτοβουλία να αναδείξει συγκεκριμένα θέματα μέσω μιας ανοικτής συζήτησης υψηλού επιπέδου.
Οι σχέσεις με την Τουρκία
Το θέμα με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον τη νέα χρονιά είναι η εξέλιξη των σχέσεων με την Τουρκία, καθώς η κατάσταση έχει γίνει εξαιρετικά σύνθετη μετά την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τον ρόλο που διεκδικεί η Τουρκία.
Τον Φεβρουάριο αναμένεται η επόμενη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας. Το 6ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) με την Τουρκία θα πραγματοποιηθεί στην Αγκυρα και ήδη η τουρκική κυβέρνηση διαμορφώνει περιβάλλον, ανακοινώνοντας την άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα 2025» από 7 έως 16 Ιανουαρίου στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα, με 87 πλοία επιφανείας, 7 υποβρύχια και ισάριθμα μη επανδρωμένα ναυτικά οχήματα, 31 αεροσκάφη, 17 ελικόπτερα, 28 drones και 20.000 προσωπικό.
Στις αρχές του έτους έχει προγραμματιστεί άλλο ένα ΑΣΣ με τη Σαουδική Αραβία, στο οποίο αναμένεται η περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων των δύο χωρών στους τομείς της ενέργειας, της οικονομίας και του εμπορίου. Στις 8 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί η τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου. Πέρα από την ατζέντα της συνάντησης, η οποία εκτείνεται σε ποικίλους τομείς, όπως η ενέργεια, το εμπόριο, η προστασία του περιβάλλοντος και η επιχειρηματικότητα, αναμένεται να συζητηθούν και θέματα περιφερειακής συνεργασίας και ασφάλειας.
Το θέμα με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι η εξέλιξη των σχέσεων με την Τουρκία, καθώς η κατάσταση έχει γίνει εξαιρετικά σύνθετη μετά την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τον ρόλο που διεκδικεί η Τουρκία
Είναι πρόσφατη η κοινή πρωτοβουλία με την Κύπρο και την Αυστρία για ενεργότερη παρουσία της ΕΕ στη Συρία. Ο αραβικός κόσμος επιδιώκει να έχει λόγο στις εξελίξεις στη Συρία και στην Παλαιστίνη, και η Ελλάδα και η Κύπρος θέλουν να αξιοποιήσουν το νέο μομέντουμ για το Κυπριακό, το οποίο βγήκε από τη βαθιά ύπνωση και βρίσκεται ξανά σε κίνηση, καθώς βρίσκεται στο προσκήνιο της διεθνούς πολιτικής και ιδίως στις προτεραιότητες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Αρχικά, ορίστηκε Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό, έπειτα πραγματοποιήθηκε άτυπη συνάντηση Χριστοδουλίδη – Τατάρ, υπό την αιγίδα του Αντόνιο Γκουτέρες, και αναμένεται συνάντηση σε διευρυμένη πενταμερή σύνθεση. Επιπλέον, υπήρξε σημαντική αναβάθμιση του Κυπριακού και εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αφού στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Απρίλιο του 2024 συνδέθηκε η πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ενώ στα αντίστοιχα του 2023 καταγράφηκε με απόλυτο τρόπο η υποχρέωση της ΕΕ να έχει ενεργή εμπλοκή σε όλα τα στάδια επίλυσης του Κυπριακού.
Η μεταρρύθμιση στις Ενοπλες Δυνάμεις
Ορόσημο της χρονιάς για το υπουργείο Εξωτερικών είναι η εξέλιξη του IMEC, του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης, που η Ελλάδα φιλοδοξεί να αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι. Ο IMEC θα λειτουργήσει ως πύλη εισόδου της Ινδίας στην Ευρώπη και η χώρα μας, χάρη στη στρατηγική της θέση, στις θαλάσσιες υποδομές της και στην ισχυρή εμπορική της ναυτιλία, μπορεί να αποτελέσει βασικό παίκτη στην υλοποίησή του.
Παράλληλα με το υπουργείο Εξωτερικών, το υπουργείο Αμυνας έχει θέσει σε εφαρμογή ένα φιλόδοξο σχέδιο μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων, τόσο σε επίπεδο πόρων και μέσων όσο και σε αλλαγή φιλοσοφίας και προσέγγισης των θεμάτων της αρμοδιότητάς τους. Σύμφωνα με τον Νίκο Δένδια, πρόκειται για τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έγινε στις Ενοπλες Δυνάμεις στη σύγχρονη ιστορία μας, η οποία περιλαμβάνει διάφορους στόχους και ορόσημα. Στην αρχή του έτους αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή σχέδιο νόμου για τα στρατιωτικά νοσοκομεία και τις υγειονομικές υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων.
Θα ακολουθήσει το νομοσχέδιο για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας· το σχέδιο προβλέπει το κλείσιμο συνολικά 147 στρατοπέδων, συγχώνευση μονάδων και την ανάπτυξη ενός οικιστικού σχεδίου 10.000 κατοικιών στον Εβρο, σε ακριτικές περιοχές και στα νησιά. Αυτές οι οικίες θα παραχωρούνται σε στρατιωτικούς, αλλά ένα τμήμα θα δοθεί για τη στέγαση εκπαιδευτικών, γιατρών και νοσηλευτών, που επίσης δυσκολεύονται με τη στέγη, ειδικά σε τουριστικές περιοχές.
Σε ό,τι αφορά το εξοπλιστικό πρόγραμμα, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το μακροπρόσθεσμο εξοπλιστικό πρόγραμμα, το οποίο περιλαμβάνει τον θόλο προστασίας από επιθέσεις με πυραύλους και drone, καθώς και την αύξηση των drone και αντι-drone δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων. Στο πλαίσιο αυτό, και τα τέσσερα νέου τύπου τάγματα θα έχουν και αντι-drone δυνατότητες (αμυντικές) και τα τρία drone (επιθετικές).
Επίσης, αλλαγές γίνονται στη θητεία και στην εφεδρεία, στην πρώτη με πιο ουσιαστική εκπαίδευση των στρατευμένων, βάσει του φινλανδικού μοντέλου, δηλαδή εντατική εκπαίδευση λίγων μηνών και ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας, και στη δεύτερη η παροχή, σε εθελοντική βάση, διαρκούς εκπαίδευσης, προκειμένου να αυξηθεί ο αξιόμαχος πληθυσμός. Μέχρι το καλοκαίρι αναμένεται να παραληφθεί η πρώτη Belharra, η φρεγάτα «Κίμων», και ως το τέλος του ’25 και η δεύτερη. Παράλληλα, συνεχίζεται το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 σε Viper.
