Η επικείμενη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της νατοϊκής Συμμαχίας στις 3-4 Απριλίου, στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, πραγματοποιείται ακριβώς εβδομήντα πέντε χρόνια από την ίδρυσή του με την υπογραφή της Συνθήκης της Ουάσιγκτον στις 4 Απριλίου 1949. Οπως είναι αναμενόμενο, η συνάντηση θα αποτελέσει αφορμή για τον πρώτο εορτασμό του οροσήμου στη διάρκεια της χρονιάς, καθώς ο δεύτερος θα πραγματοποιηθεί ανάμεσα στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στην Ουάσιγκτον στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο, που θα φιλοξενήσει ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν.
Εν όψει της συνάντησης του Απριλίου, επτά υπουργοί Εξωτερικών των κρατών-μελών καθώς και η μόνιμη αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ καταθέτουν στο «Βήμα» την άποψή τους για το σημαντικότερο που έχει συμβεί στην ιστορία της Συμμαχίας μέχρι σήμερα και για το τι περιμένουν μελλοντικά. Είναι κοινή η προσδοκία των νατοϊκών συμμάχων για περαιτέρω ενίσχυση της αποτρεπτικής δύναμης και των αμυντικών ικανοτήτων του ΝΑΤΟ.
Ορισμένοι δηλώνουν σαφώς την πρόθεση της χώρας τους για περισσότερες επενδύσεις και την προσδοκία για συγκεκριμένες αποφάσεις για την αμυντική ενίσχυση της Συμμαχίας στην επικείμενη Σύνοδο στην Ουάσιγκτον. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν επίσης στη διατήρηση της ενότητας, και δη της διατλαντικής, όπως τονίζουν αρκετοί, στη δέσμευση της συλλογικής άμυνας, στο Αρθρο 5, καθώς είναι εμφανής η αγωνία για την απειλή που δέχεται σήμερα η Ευρώπη λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Στο πλαίσιο αυτό δεν προκαλεί εντύπωση ότι για τους ΥΠΕΞ των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης η ένταξή τους στο ΝΑΤΟ αποτελεί εξέλιξη-σταθμό στην πορεία τους, ούτε η θέση του εσθονού υπουργού που δηλώνει σθεναρά υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας στην ομπρέλα του ΝΑΤΟ μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Γιώργος Γεραπετρίτης: «Πυλώνας ασφάλειας για την Ευρώπη και τον κόσμο»
O υπουργός Εξωτερικών τονίζει την αναγκαιότητα της Συμμαχίας, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης
Με αφορμή την εβδομηκοστή πέμπτη επέτειο από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, της μακροβιότερης και ισχυρότερης αμυντικής συμμαχίας στην παγκόσμια ιστορία, επιτρέψτε μου να επισημάνω όχι τόσο την ιστορικότητα αλλά την αποδεδειγμένη αναγκαιότητά της στο διεθνές περιβάλλον ασφαλείας, ιδίως σε χρονικές περιόδους κατά τις οποίες οι κρίσεις τείνουν να καταστούν κανονικότητα.
Προεχόντως, σκοπός της συμμαχίας είναι να υπεραμύνεται θεμελιωδών αξιών όπως είναι η εδαφική ακεραιότητα, ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου, η προστασία της ανθρώπινης αξίας. Και στον κρίσιμο χρόνο, με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα της παράνομης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας αποδεδειγμένα επιδεικνύουν ενότητα και αποφασιστικότητα στην καταδίκη των παραβιάσεων των ανωτέρω αξιών. Εκτός δε του πεδίου των ένοπλων συρράξεων, η Συμμαχία διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση προκλήσεων που κατατείνουν στην αποσταθεροποίηση της διεθνούς και περιφερειακής ασφάλειας μέσω ασύμμετρων και υβριδικών απειλών.
Προς την κατεύθυνση αυτή, αναπτύσσει τις αποτρεπτικές της ικανότητες και σε τομείς όπως η κυβερνοασφάλεια και η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων. Η Ελλάδα, στις 18 Φεβρουαρίου 1952, ημερομηνία προσχώρησής της στο ΝΑΤΟ, έκανε μια στρατηγικής σημασίας επιλογή για τον προσανατολισμό της προς τη Δύση, η οποία εδραιώθηκε με τη συμμετοχή της στην ΕΕ. Παραμένουμε σταθερά προσηλωμένοι στη διεθνή πολυμέρεια και την προάσπιση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και επιθυμούμε να εισφέρουμε ενεργά στην παγκόσμια σταθερότητα, συμμετέχοντας ανελλιπώς σε ειρηνευτικές αποστολές υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και αναπτύσσοντας σχέσεις συνεργασίας και αμοιβαίου σεβασμού με χώρες πέρα από τον ευρωπαϊκό ορίζοντα, από την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Υποστηρίζουμε δε την ενίσχυση των διατλαντικών δεσμών στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, παράλληλα με την ανάπτυξη μιας αυτόνομης και υπεύθυνης ευρωπαϊκής αμυντικής ταυτότητας.
Η πρόσφατη ένταξη της Σουηδίας ως 32ου μέλους της Συμμαχίας, την οποία η Ελλάδα στήριξε από την πρώτη στιγμή, καταδεικνύει ότι η Συμμαχία, εβδομήντα πέντε χρόνια μετά, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης και πυλώνα ασφάλειας για την Ευρώπη και τον κόσμο.
Ελίνα Βάλτονεν: «Η Ρωσία θα παραμείνει απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια»
Η υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας εκτιμά ότι το ΝΑΤΟ επιστρέφει ως αμυντική συμμαχία στις ρίζες του καθώς ο πόλεμος άλλαξε σοβαρά το περιβάλλον ασφαλείας
Η Φινλανδία έγινε εταίρος του ΝΑΤΟ το 1994. Με τα χρόνια, η συνεργασία και η συμβατότητα εμβαθύνθηκαν βήμα-βήμα. Η παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 ήταν ένα σημείο καμπής. Εδειξε ότι η Ρωσία είναι η πιο σημαντική και άμεση απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα στον ευρωατλαντικό χώρο. Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 άλλαξε σοβαρά το περιβάλλον ασφαλείας μας. Μια πυρηνική δύναμη και ένα μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που διεξάγει πόλεμο πλήρους κλίμακας στην Ευρώπη αποτελεί απειλή για τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες.
Είναι σαφές ότι η Ρωσία θα παραμείνει απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο άμεσο μέλλον. Δυστυχώς, δεν έχουμε δει σημάδια ότι οι μαξιμαλιστικοί στόχοι της Ρωσίας ξεθωριάζουν. Φαίνεται ξεκάθαρο ότι αυτός θα είναι ένας μακρύς και έντονος πόλεμος. Κατά συνέπεια, την τελευταία δεκαετία, το ΝΑΤΟ επιστρέφει στις ρίζες του ως αμυντική συμμαχία.
Η ενίσχυση της αποτροπής και της άμυνάς μας, για να ανταποκριθούμε στην απειλή που θέτει η Ρωσία, είναι η ύψιστη προτεραιότητα του ΝΑΤΟ. Οντας σύμμαχος του ΝΑΤΟ εδώ και έναν χρόνο, η Φινλανδία έχει διατυπώσει θέσεις για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, πολιτικής ασφάλειας και άμυνας που έχουν σχέση με το ΝΑΤΟ. Πολλά από τα θέματα που αντιμετωπίστηκαν στο ΝΑΤΟ αποτελούσαν μέρος της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της Φινλανδίας ήδη πριν από την ένταξή μας στο ΝΑΤΟ.
Αυτά περιλαμβάνουν ετοιμότητα για μια ποικιλία απειλών και εταιρικές σχέσεις με άλλες χώρες, για παράδειγμα. Η Φινλανδία έχει ενσωματώσει την άμυνά της στη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ, η οποία είναι μια σημαντική αλλαγή για τις αμυντικές μας δυνάμεις. Καλωσορίζουμε θερμά τη Σουηδία ως νέο μέλος του ΝΑΤΟ. Η ημέρα της ένταξης της Σουηδίας ήταν μια καλή μέρα για τη Σουηδία, μια καλή μέρα για τη Φινλανδία και μια καλή μέρα για το ΝΑΤΟ. Ως Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, η ασφάλεια της Σουηδίας και της Φινλανδίας είναι ισχυρότερη από ποτέ και το ΝΑΤΟ είναι επίσης ισχυρότερο. Η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ενισχύει τη συλλογική μας ασφάλεια, την ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας.
Η Φινλανδία προσβλέπει σε στενή συνεργασία με τη Σουηδία σε θέματα του ΝΑΤΟ. Το επόμενο σημαντικό ορόσημο είναι η Σύνοδος Κορυφής της Ουάσιγκτον τον Ιούλιο. Η σύνοδος κορυφής θα γιορτάσει την 75η επέτειο του ΝΑΤΟ και θα επιδείξει τη δύναμη και την ενότητα της Συμμαχίας. Η Φινλανδία προσβλέπει σε αποφάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση της συλλογικής μας αποτροπής και άμυνας και για την υποστήριξη της Ουκρανίας.
Ξαβιέ Μπετέλ: «Διασφαλίζει την ειρήνη για ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους»
«Αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της Συμμαχίας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» λέει ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου
Για 75 χρόνια οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συνεργάζονται για να κρατήσουν τους λαούς μας ασφαλείς και τα έθνη μας ελεύθερα. Το Λουξεμβούργο είναι περήφανο που είναι ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ. Από το 1949 η Συμμαχία μας έχει αυξηθεί από δώδεκα ιδρυτικά μέλη σε τριάντα δύο συμμάχους. Σήμερα το ΝΑΤΟ διασφαλίζει την ειρήνη και την ασφάλεια για ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Κοιτώντας μπροστά, η ενότητά μας είναι πιο σημαντική από ποτέ, καθώς αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της Συμμαχίας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που έχει προκληθεί από τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Το Λουξεμβούργο θα συνεχίσει να επενδύει και να ενισχύει τη Συμμαχία μας, η οποία είναι προς το στρατηγικό εθνικό συμφέρον κάθε συμμάχου. Μαζί είμαστε πιο δυνατοί και πιο ασφαλείς.
Μαρίγια Γκάμπριελ: «Nα ενισχυθεί η παρουσία της Συμμαχίας στη Μαύρη Θάλασσα»
H υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας τονίζει η ασφάλεια δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη και υπογραμμίζει την ανάγκη ενός ισχυρού και ενωμένου ΝΑΤΟ
Για τη Βουλγαρία αυτή είναι μια ξεχωριστή χρονιά καθώς όχι μόνο γιορτάζουμε τα 75 χρόνια του ΝΑΤΟ αλλά και τα 20 χρόνια από τότε που γίναμε μέλος της Συμμαχίας. Το ΝΑΤΟ δεν είναι μόνο η πιο ισχυρή και επιτυχημένη αμυντική συμμαχία, αλλά ενώνει ισότιμα κράτη-μέλη με βάση κοινές αρχές και αξίες και μια συλλογική ευθύνη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των απειλών για την ευρωατλαντική ασφάλεια. Οταν κοιτάμε πίσω, πρέπει να τονίσουμε ότι για τη Βουλγαρία η ένταξη σε αυτή τη συμμαχία ελεύθερων και δημοκρατικών κρατών, έτοιμα να υπερασπιστούν συλλογικά την ασφάλειά τους, δεν ήταν μόνο στρατηγικός στόχος εξωτερικής πολιτικής. Η ένταξη της Βουλγαρίας στο ΝΑΤΟ πρόσφερε στους πολίτες μας τις πιο σταθερές εγγυήσεις ασφάλειας στην ιστορία του έθνους μας. Ηταν έμπνευση και κίνητρο για αρκετές γενιές Βουλγάρων, ισχυρό ερέθισμα για την υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων. Ολα αυτά τα χρόνια έχουμε αποδείξει ότι η Βουλγαρία είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος, προσηλωμένος στην κοινή ευρωατλαντική ασφάλεια. Η ένταξή μας στο ΝΑΤΟ παρέχει επίσης πρόσθετες ευκαιρίες για συνεργασία με χώρες εταίρους με τις οποίες μοιραζόμαστε κοινά συμφέροντα, ειδικά σε στρατηγικά σημαντικές περιοχές για εμάς, όπως τα Δυτικά Βαλκάνια και η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Οταν σκεφτόμαστε τι μας περιμένει μελλοντικά, είναι σαφές ότι η ασφάλεια δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη. Η παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2022, κατέδειξαν τη ζωτικής σημασίας ανάγκη ενός ισχυρού και ενωμένου ΝΑΤΟ, ικανού να υπερασπιστεί κάθε Σύμμαχο ενάντια σε μια ρεβανσιστική Ρωσία που απειλεί τον ίδιο τον πυρήνα της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Υπό αυτή την έννοια, αυτό που ακολουθεί είναι να τεθούν σε εφαρμογή οι αποφάσεις από τις Συνόδους Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, στο Βίλνιους και την επερχόμενη στην Ουάσιγκτον φέτος για την προσαρμογή της αποτροπής και άμυνας του ΝΑΤΟ και τη συνεχή υποστήριξη στην Ουκρανία.
Για τη Βουλγαρία είναι επιτακτική η περαιτέρω ενίσχυση των αποτρεπτικών και αμυντικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ στην ανατολική πλευρά και στη Μαύρη Θάλασσα. Εφαρμόζουμε όλα τα συμφωνημένα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής των αμυντικών σχεδίων και της ενίσχυσης της πολυεθνικής ομάδας μάχης στην επικράτειά μας σε επίπεδο ταξιαρχίας. Προτεραιότητά μας είναι επίσης η βελτίωση της ανθεκτικότητας έναντι των υβριδικών απειλών, η άμυνα στον κυβερνοχώρο, η προστασία ζωτικής σημασίας υποδομών και η αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης. Είμαστε από κοντά σε συντονισμό με τους συμμάχους στη Μαύρη Θάλασσα για να ενισχύσουμε την ασφάλεια στην περιοχή. Οι κοινές πρωτοβουλίες μεταξύ των συμμάχων της Μαύρης Θάλασσας όπως η πρόσφατα συσταθείσα Ομάδα Αντιμετώπισης Ναρκών στη Μαύρη Θάλασσα είναι σημαντικές, αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν μια ισχυρή δέσμευση και παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Το συντομότερο δυνατό, πρέπει να εξετάσουμε τρόπους ανανέωσης της παρουσίας του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα. Πρόκειται για την αξιοπιστία της Συμμαχίας και την ικανότητά της να αποτρέπει και να υπερασπίζεται.
Η Βουλγαρία δεσμεύεται πλήρως να συνεχίσει την υποστήριξή της στην Ουκρανία και τον λαό της, όσο χρειαστεί. Αυτή είναι η προτεραιότητα της κυβέρνησής μας. Παρέχουμε ένα ευρύ φάσμα μέτρων βοήθειας – πολιτική, στρατιωτική, ανθρωπιστική – και ανάκαμψης. Περισσότερες επενδύσεις σε συμμαχικές αποτρεπτικές και αμυντικές ικανότητες που είναι ζωτικής σημασίας. Η Ρωσία έχει επίσης εντείνει τη διάδοση παραπληροφόρησης, σκοπεύοντας να διαβρώσει την ακεραιότητα των δημοκρατικών κοινωνιών μας. Στη Βουλγαρία και στη Συμμαχία εργαζόμαστε σκληρά για να ανταποκριθούμε σε αυτές τις υβριδικές ρωσικές τακτικές και να οικοδομήσουμε ανθεκτικές κοινωνίες, προασπίζοντας τις δημοκρατικές ελευθερίες και αξίες που υφίστανται συνεχή επίθεση. Στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο πρέπει να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα διατλαντικής ενότητας και αλληλεγγύης, το οποίο είναι περισσότερο από ποτέ απαραίτητο δεδομένων των σημερινών παγκόσμιων προκλήσεων.
Μπιάρνι Μπενέντικτσον: «Αποτελεί την πιο επιτυχημένη αμυντική συμμαχία στην ιστορία»
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ισλανδίας υπογραμμίζει ότι η σταθερή δέσμευση των συμμάχων στη συλλογική άμυνα και στον μοναδικό διατλαντικό δεσμό είναι πιο σημαντική από ποτέ
Επί 75 χρόνια, ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου αντικατοπτρίζει τη συλλογική δέσμευση των κρατών-μελών του να διατηρήσουν την ειρήνη και την ασφάλεια στον ευρωατλαντικό χώρο. Κατά την υπογραφή της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού στην Ουάσιγκτον στις 4 Απριλίου 1949, καθώς η Ισλανδία έγινε ένα από τα δώδεκα ιδρυτικά μέλη της Συμμαχίας, ο Bjarni Benediktsson, τότε υπουργός Εξωτερικών της Ισλανδίας, περιέγραψε τον σκοπό της Συμμαχίας: να προστατεύσει την ελευθερία και να εργαστεί προς την ειρήνη και την ευημερία της ανθρωπότητας.
«Ολοι θα προτιμούσαμε να χάσουμε τη ζωή μας παρά να χάσουμε την ελευθερία μας, είτε ως άτομα είτε ως έθνη. Ολοι πιστεύουμε στη φιλική συνεργασία μεταξύ των εθνών. Ολοι θέλουμε ειρήνη για όλο τον κόσμο και ευημερία για την ανθρωπότητα». Αυτές οι λέξεις ισχύουν και σήμερα. Το 1949, το κοινοβούλιο της Ισλανδίας αποφάσισε ότι θα εξυπηρετούσε καλύτερα τα συμφέροντα ενός μικρού, άοπλου έθνους να προσχωρήσει σε μια συμμαχία δημοκρατιών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, που δημιουργήθηκε για να αποτρέψει την αυταρχική επιθετικότητα και να διαφυλάξει την ελευθερία και την ασφάλεια όλων των μελών της. Το ΝΑΤΟ υπηρέτησε τον σκοπό του από τότε και αποτελεί την πιο επιτυχημένη αμυντική συμμαχία στην ιστορία.
Η διαρκής σημασία του έρχεται τώρα για άλλη μια φορά στο φως, καθώς η Ρωσία διεξάγει έναν παράνομο επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Η απόφαση της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ αντανακλά το επιδεινούμενο περιβάλλον ασφαλείας και κάνει τη Συμμαχία μας ισχυρότερη. Στην 75η επέτειο του ΝΑΤΟ, η σταθερή δέσμευση των συμμάχων στη συλλογική μας άμυνα και στον μοναδικό διατλαντικό δεσμό είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η Ισλανδία θα συνεχίσει να επωμίζεται την ευθύνη της ως αφοσιωμένος σύμμαχος.
Ευρισκόμενη στο κέντρο του στρατηγικού κενού Γροιλανδίας – Ισλανδίας – Ηνωμένου Βασιλείου, συμβάλλουμε στις προσπάθειες αποτροπής και τη συλλογική άμυνα, κυρίως μέσω της λειτουργίας και συντήρησης αμυντικής υποδομής, της παροχής υποστήριξης του κράτους υποδοχής και της συνεισφοράς στην επίγνωση της κατάστασης στον Βόρειο Ατλαντικό και την Αρκτική. Οπως και άλλοι σύμμαχοι, αυξάνουμε τις επενδύσεις σε αμυντική ικανότητα και ετοιμότητα. Διακυβεύονται οι ίδιες αξίες όπως το 1949 και η δέσμευσή μας σε αυτές παραμένει ακλόνητη.
Τζουλιάν Σμιθ: «Η δέσμευσή μας στο Αρθρο 5 είναι ο ιερός μας όρκος»
Η μόνιμη αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ τονίζει τη σημασία της Συμμαχίας για τη συλλογική μας ασφάλεια
Η 12η Σεπτεμβρίου 2001 είναι μια σημαντική ημερομηνία για μένα. Φυσικά, ήταν η ημέρα μετά τις φρικτές τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, αλλά ήταν και η μέρα που το ΝΑΤΟ, για πρώτη και μοναδική φορά, ενεργοποίησε το Αρθρο 5 της ιδρυτικής του συνθήκης, ότι μια επίθεση σε έναν είναι επίθεση εναντίον όλων.
Η συγκλονιστική απάντηση από τους συμμάχους να σταθούν στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών και να συμμετάσχουν στον αντιτρομοκρατικό συνασπισμό μας με έκανε να καταλάβω πιο ξεκάθαρα από ό,τι πριν πόσο θεμελιώδες είναι το ΝΑΤΟ για τη συλλογική μας ασφάλεια και γιατί, όπως έχει πει ο πρόεδρος Μπάιντεν, η δέσμευσή μας στο Αρθρο 5 είναι ο ιερός μας όρκος τού ενός προς τον άλλον.
Μάργκους Τσάκνα: «Τασσόμαστε σθεναρά υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας»
Σε τολμηρές αποφάσεις που θα ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας μακροπρόθεσμα ελπίζει ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας
Αν κοιτάξουμε πίσω στα 75 χρόνια ιστορίας του ΝΑΤΟ, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι η πιο σημαντική πτυχή ήταν να παραμείνουμε πιστοί στο Αρθρο 10 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον που θέτει τους κανόνες για τη διεύρυνση. Τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Εσθονία, η πολιτική ανοιχτών θυρών του ΝΑΤΟ εγγυήθηκε σταθερότητα, ασφάλεια και αυξανόμενη ευημερία και διαμόρφωσε την εξωτερική και αμυντική μας πολιτική. Σήμερα, το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη πρόκληση ασφάλειας της ιστορίας του, έναν βίαιο επιθετικό πόλεμο στην Ευρώπη που διεξάγει η Ρωσία. Υπό το πρίσμα αυτό, αισθανόμαστε ιδιαίτερα καθαρά την προστασία της ομπρέλας του ΝΑΤΟ.
Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ έκανε τη ζωή πολύ πιο ασφαλή για ολόκληρη τη Συμμαχία, έδωσε ευκαιρίες για συνεργασία κατά τη διάρκεια κρίσεων όπως στην πανδημία της COVID-19 και βοήθησε στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας στη σφαίρα του κυβερνοχώρου. Η πρόσφατη ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας έκανε τη Συμμαχία ισχυρότερη από ποτέ. Καθώς η Εσθονία μπορεί να δει και να αισθανθεί το θετικό αποτέλεσμα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ για τη χώρα μας, τασσόμαστε σθεναρά υπέρ τού να καλύψει την Ουκρανία η ομπρέλα του ΝΑΤΟ μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες, επειδή η ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι η μόνη εγγύηση ασφάλειας που κατανοεί η Ρωσία. Δεν υπάρχει πλέον χώρος για γκρίζες ζώνες στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, κοιτάζοντας το μέλλον, προσβλέπουμε με ανυπομονησία σε μια ιωβηλαία σύνοδο κορυφής στην Ουάσιγκτον για να λάβουμε τολμηρές και λεπτομερείς αποφάσεις που θα ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας του λαού μας και της ευρωατλαντικής ασφάλειας μακροπρόθεσμα.
Γιαν Λιπάβσκι: «Προετοιμαζόμαστε για ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του ΝΑΤΟ»
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας τονίζει ότι η επένδυση σε μια ελεύθερη Ουκρανία είναι σαν την επένδυση στην ελεύθερη Κεντρική Ευρώπη πριν από 25 χρόνια
Πριν από είκοσι πέντε χρόνια, στις 12 Μαρτίου, η Τσεχία, η Πολωνία και η Ουγγαρία έγιναν οι πρώτες χώρες από το πρώην Ανατολικό Μπλοκ που εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ. Αυτό το γεγονός άλλαξε τον ρου της ιστορίας τόσο για την Τσεχία όσο και για το ΝΑΤΟ. Η επιτυχής ενσωμάτωση αυτών των τριών χωρών στις πολιτικές και τις δομές του ΝΑΤΟ βοήθησε να ανοίξει η πόρτα σε άλλες χώρες στην Κεντρική, την Ανατολική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2014 και η επακόλουθη κλιμάκωση το 2022 λειτούργησαν ως έντονη υπενθύμιση του κρίσιμου ρόλου του ΝΑΤΟ στη συλλογική άμυνα. Τώρα προετοιμαζόμαστε για ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ.
Η Ουκρανία, η οποία αντιστέκεται γενναία απέναντι στον ρωσικό στρατό, βρίσκεται σε μια περίπλοκη κατάσταση. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει ενσωματωθεί στο ΝΑΤΟ ή στην ΕΕ, η Ουκρανία έχει θυσιάσει πολύ περισσότερα για τις δυτικές αξίες από οποιαδήποτε άλλη χώρα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τον εταίρο μας. Πρέπει να του προσφέρουμε αξιόπιστες εγγυήσεις ασφάλειας. Η επένδυση σε μια δημοκρατική ελεύθερη Ουκρανία έχει το ίδιο όφελος με την επένδυση στη δημοκρατική ελεύθερη Κεντρική Ευρώπη πριν από 25 χρόνια.
Ιαν Λέσερ: «Η Ευρώπη απέχει πολύ από το να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ»
Ο αντιπρόεδρος του German Marshall Fund εκτιμά ότι το ενδεχόμενο μιας δεύτερης προεδρίας Τραμπ έχει ωθήσει τους Ευρωπαίους να γίνουν πιο αυτόνομοι στρατηγικά
Η διεύρυνση προς την Ουκρανία, οι αμυντικές δαπάνες των ευρωπαίων συμμάχων, καθώς και η πολιτική τους βούληση να συμμετέχουν πιο ενεργά με στρατιωτικές δυνάμεις είναι ζητήματα που θα απασχολήσουν το ΝΑΤΟ το επόμενο διάστημα, εκτιμά μιλώντας στο «Βήμα» ο Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος και επικεφαλής του γραφείου του German Marshall Fund στις Βρυξέλλες.
Ποιες εξελίξεις στην ιστορία του ΝΑΤΟ θεωρείτε καθοριστικές για την περαιτέρω πορεία του;
«Πρώτον, υπήρχαν πολλά σημεία στην ιστορία του κατά τα οποία διευρύνθηκε, προσθέτοντας νέα μέλη και κρίσιμους χώρους. Η πρώτη διεύρυνση αυτού του είδους έγινε προς την Ανατολική Μεσόγειο με την ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας. Πιο πρόσφατα, οι διευρύνσεις μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν ζωτικής σημασίας για την εξέλιξη της ευρωατλαντικής ασφάλειας. Βλέπουμε τις θετικές συνέπειες σήμερα. Δεύτερον, η ενεργοποίηση του Αρθρου 5 μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Ηταν περισσότερο θέμα συμβολισμού παρά ουσίας, αλλά άνοιξε την πόρτα για την επί δύο δεκαετίες παρουσία του ΝΑΤΟ μαζί με τις ΗΠΑ στο Αφγανιστάν. Ηταν ζωτικής σημασίας ορόσημο για την εξέλιξη της Συμμαχίας. Τρίτον, πιο πρόσφατα η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας συνεχίζει την παράδοση της διεύρυνσης στο πεδίο της ασφάλειας. Εγινε με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία σε μια εποχή που η στρατηγική σχέση με τη Ρωσία είναι ίσως πιο επικίνδυνη από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό που ποικίλλει με την πάροδο του χρόνου είναι η έκταση στην οποία το ΝΑΤΟ δεν είναι μόνο μια στρατιωτική συμμαχία, αλλά και μια πολιτική συμμαχία όπου συζητούνται βασικά ζητήματα».
Τι θα ακολουθήσει μελλοντικά και ειδικότερα σε σχέση με τη διεύρυνση;
«Το ΝΑΤΟ πρέπει να παλέψει με το αν θα διευρυνθεί προς την Ουκρανία, υπό ποιο χρονικό πλαίσιο και υπό ποιους όρους. Θα είναι δύσκολο για το ΝΑΤΟ να δεχτεί την Ουκρανία ως μέλος, να επεκτείνει τις δεσμεύσεις του Αρθρου 5 υπό όρους πολέμου. Θα σήμαινε την άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ στον πόλεμο, και αυτό είναι κάτι που η Συμμαχία έχει προσπαθήσει να αποφύγει. Αλλα θέματα που θα απασχολήσουν τη Συμμαχία είναι ο επιμερισμός του βάρους, οι αμυντικές δαπάνες από την πλευρά των Ευρωπαίων, αλλά και το ερώτημα πόσο δραστήρια θα είναι η Ευρώπη στη χρήση των αμυντικών της δυνατοτήτων. Η εμπειρία της προεδρίας Τραμπ και το ενδεχόμενο μιας δεύτερης έχει ανησυχήσει αλλά και ενθαρρύνει τους Ευρωπαίους να είναι πιο αυτόνομοι στρατηγικά, ή τουλάχιστον να υπάρχει ένας ισχυρότερος ευρωπαϊκός πυλώνας εντός του ΝΑΤΟ».
Πώς βλέπετε τις προσπάθειες ενίσχυσης των αμυντικών δαπανών ευρωπαϊκών χωρών;
«Εχει γίνει πρόοδος – σε κάποια κράτη μεγαλύτερη από άλλα. Δεν είναι όμως μόνο θέμα δαπανών. Υπάρχει επίσης το ερώτημα αν η Ευρώπη έχει την πολιτική βούληση να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη με τον τρόπο που οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τη Συμμαχία να το κάνει εδώ και χρόνια. Το ιστορικό είναι μεικτό, όπως και οι προοπτικές. Εχει να κάνει με τη βούληση των κοινωνιών να ξεπεράσουν την ιστορία και να γίνουν πιο δραστήριες γεωπολιτικά και στη χρήση δύναμης. Αν δούμε τι συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα: ορισμένα κράτη έχουν αναπτύξει ναυτικές δυνάμεις αλλά η δυνατότητα χρήσης τους είναι περιορισμένη πολιτικά και δείχνει ότι η Ευρώπη απέχει πολύ από το να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ».
Μπαρμπόρα Μαρόνκοβα: «Θα συνεχίσουμε να προσαρμόζουμε τη Συμμαχία για το μέλλον»
Το στέλεχος της Παγκόσμιας Δέσμευσης Συνεργατών του ΝΑΤΟ εξηγεί στο «Βήμα» γιατί οι σύμμαχοι εκτός ΕΕ είναι σημαντικοί για την ευρωπαϊκή άμυνα και γιατί είναι αναγκαίοι ακόμη ισχυρότεροι πολυμερείς θεσμοί
Για την ανάπτυξη της στρατηγικής σχέσης Ευρώπης και ΝΑΤΟ είναι απαραίτητη η πλήρης συμμετοχή των συμμάχων εκτός ΕΕ στις αμυντικές προσπάθειες της ΕΕ, εκτιμά στη συνέντευξή της στο «Βήμα» η Μπαρμπόρα Μαρόνκοβα, στέλεχος στην Παγκόσμια Δέσμευση Συνεργατών του ΝΑΤΟ, η οποία θα συμμετέχει στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (10-13 Απριλίου).
Το ΝΑΤΟ θα συμπληρώσει σύντομα την 75η επέτειό του. Ποιο ήταν το πιο σημαντικό επίτευγμα και τι ακολουθεί στο μέλλον;
«Το ΝΑΤΟ θα γιορτάσει την 75η επέτειό του στις 4 Απριλίου, όταν η Συνθήκη της Ουάσιγκτον υπογράφηκε από 12 ιδρυτικά μέλη για να δημιουργήσει, όπως είπε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, «μια ασπίδα ενάντια στην επιθετικότητα και τον φόβο έναντι της επιθετικότητας». Εκτοτε το ΝΑΤΟ αυξήθηκε σε 32 μέλη, με τη Σουηδία ως το νεότερο μέλος του. Οι νατοϊκοί σύμμαχοι μοιράζονται τη δέσμευση για συλλογική ασφάλεια με βάση το Αρθρο 5. Σε έναν πιο επικίνδυνο κόσμο, η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη συνεχίζουν να στέκονται δυνατά και ενωμένα στο ΝΑΤΟ. Αυτή η ενότητα είναι πιο σημαντική από ποτέ, καθώς αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη κρίση ασφάλειας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που προκλήθηκε από τον βάναυσο, επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Στη Σύνοδο Κορυφής του Βίλνιους το 2023 οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έκαναν περαιτέρω βήματα για να ενισχύσουν την άμυνα και την αποτρεπτική ικανότητα του ΝΑΤΟ μακροπρόθεσμα. Συμφωνήσαμε στα πιο ολοκληρωμένα αμυντικά σχέδια από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου που έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσουν τις δύο κύριες απειλές, τη Ρωσία και την τρομοκρατία. Το ΝΑΤΟ θέτει 300.000 στρατιώτες σε υψηλότερη ετοιμότητα, με την υποστήριξη σημαντικής αεροπορικής και ναυτικής ισχύος, αυξάνει επίσης τα αποθέματα σε πυρομαχικά και εξοπλισμό. Οι ηγέτες ενέκριναν ένα νέο Σχέδιο Δράσης Αμυντικής Παραγωγής για τη συγκέντρωση της ζήτησης, την ενίσχυση της ικανότητας και της διαλειτουργικότητας και έκτοτε έχει υπογραφεί μια σειρά από προμήθειες πυρομαχικών. Στη σύνοδο κορυφής της Ουάσιγκτον φέτος θα συνεχίσουμε να προσαρμόζουμε τη Συμμαχία για το μέλλον ενισχύοντας περαιτέρω την αποτρεπτική ικανότητα και άμυνά μας, ανταποκρινόμενοι στον στρατηγικό ανταγωνισμό και συνεργαζόμενοι ακόμη πιο στενά με τους εταίρους μας».
Υπηρετήσατε για μερικά χρόνια στην Ουκρανία. Ποια είναι η κύρια ανησυχία σας, δεδομένης της εξέλιξης του πολέμου;
«Ο πόλεμος προκάλεσε απίστευτες απώλειες στην Ουκρανία, απώλειες ανθρώπινων ζωών, οικονομικές απώλειες, καταστροφή υποδομών, οικολογική καταστροφή και πολλά άλλα. Η Ρωσία κατέστρεψε την ειρήνη στον ευρωατλαντικό χώρο και άλλαξε σοβαρά το περιβάλλον ασφάλειας. Το ΝΑΤΟ βοηθά την Ουκρανία να διατηρήσει το δικαίωμά της στην αυτοάμυνα και έχουμε εντείνει την υποστήριξή μας μετά την ευρείας κλίμακας εισβολή της Ρωσίας. Παρέχει μη θανατηφόρα στρατιωτική βοήθεια και οι νατοϊκοί σύμμαχοι παρέχουν άνευ προηγουμένου οικονομική, ανθρωπιστική και στρατιωτική υποστήριξη, μεταξύ άλλων μέσω της Ομάδας Επαφής Αμυνας της Ουκρανίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Στη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους το ΝΑΤΟ έθεσε ένα σαφές όραμα για το μέλλον της Ουκρανίας, με ένα πακέτο που αποτελείται από τρία στοιχεία. Πρώτον, συμφωνήσαμε ένα πολυετές πρόγραμμα βοήθειας για να μεταβεί η Ουκρανία από τη σοβιετική εποχή στον εξοπλισμό και στα πρότυπα του ΝΑΤΟ και να καταστήσει τις δυνάμεις της πλήρως διαλειτουργικές με τις νατοϊκές. Δεύτερον, αναβαθμίσαμε τους πολιτικούς μας δεσμούς μέσω του συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ουκρανίας. Τρίτον, επιβεβαιώσαμε ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ όταν συμφωνήσουν οι σύμμαχοι και εκπληρωθούν οι όροι. Είναι ένα ισχυρό πακέτο και η Ουκρανία πλησιάζει περισσότερο από ποτέ στο ΝΑΤΟ. Δυστυχώς, η κατάσταση στο πεδίο της μάχης σήμερα είναι δύσκολη, καθιστώντας ακόμη πιο σημαντική την ενίσχυση της υποστήριξής μας στην Ουκρανία. Οπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, «η υποστήριξη της Ουκρανίας δεν είναι φιλανθρωπία. Είναι επένδυση στην ασφάλειά μας»».
Η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες. Πώς βλέπετε τη σχέση μεταξύ της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής και του ΝΑΤΟ;
«Η ΕΕ είναι ένας μοναδικός και ουσιαστικός εταίρος για το ΝΑΤΟ. Μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες και προκλήσεις και έχουμε συμπληρωματικούς ρόλους στην υποστήριξη της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Συνεργαζόμαστε ακόμη πιο στενά από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον Ιανουάριο του 2023 υπογράψαμε την τρίτη κοινή δήλωση ΝΑΤΟ – ΕΕ για να προωθήσουμε περαιτέρω τη στρατηγική μας συνεργασία. Πέρα από την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν κάνει πολλά μαζί σε ζητήματα όπως η στρατιωτική κινητικότητα, η ναυτιλία, η άμυνα στον κυβερνοχώρο και οι υβριδικές απειλές, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης. Επιδιώκουμε να αυξήσουμε τη συνεργασία μας σε νέους τομείς, όπως της κλιματικής αλλαγής, των νέων τεχνολογιών και των προκλήσεων που θέτει η Κίνα για την ευρωατλαντική ασφάλεια. Για την ανάπτυξη της στρατηγικής μας εταιρικής σχέσης είναι απαραίτητη η πλήρης συμμετοχή των συμμάχων εκτός ΕΕ στις αμυντικές προσπάθειες της ΕΕ. Η εργασία μας πρέπει να είναι συμπληρωματική και να αποφεύγονται οι επικαλύψεις. Αντιμέτωποι με τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλειά μας εδώ και μια γενιά, χρειαζόμαστε ακόμη ισχυρότερους πολυμερείς θεσμούς και βαθύτερη διεθνή συνεργασία στην Ευρώπη και πέρα από τον Ατλαντικό».
Με ποιους τρόπους είναι οι συνεργασίες του ΝΑΤΟ με τρίτες χώρες επωφελείς για τη συμμαχία και ειδικά σε σχέση με τις δύο συγκρούσεις που μαίνονται σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή;
«Το ΝΑΤΟ, επί περισσότερο από δύο δεκαετίες, χτίζει το δίκτυο των συνεργασιών του. Φέτος θα γιορτάσουμε τα 20 χρόνια των συνεργασιών μας με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής και τα 15 χρόνια της Πρωτοβουλίας Συνεργασίας της Κωνσταντινούπολης με τις χώρες του Κόλπου. Η Σύμπραξη για την Ειρήνη, που έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, έχει αποδειχθεί ένα από τα πιο επιτυχημένα προγράμματα. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς τους εταίρους έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε τις συνεργασίες μας με τους τέσσερις εταίρους μας στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού – Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ιαπωνία και Δημοκρατία της Κορέας – καθώς η ασφάλεια του Ευρωατλαντικού και του Ινδο-Ειρηνικού είναι αλληλένδετες. Οι εταίροι συνέβαλαν ενεργά στις αποστολές και τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και πολλοί από αυτούς παρέχουν ζωτικής σημασίας στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία. Οι συνεργασίες βασίζονται στη ζήτηση, αντικατοπτρίζουν την κυρίαρχη απόφαση κάθε εταίρου να επισημοποιήσει τις σχέσεις του με το ΝΑΤΟ μέσω ενός πλαισίου συνεργασίας, το οποίο είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες της χώρας-εταίρου. Η προσέγγισή μας βασίζεται στην ανάγκη αντιμετώπισης κοινών απειλών και προκλήσεων και στην τήρηση της τάξης που βασίζεται σε διεθνείς κανόνες».
