Ευκαιρία ή παγίδα; Τι είναι για την Ελλάδα η ξαφνική χείρα φιλίας που τείνει η Τουρκία και πόσο ειλικρινής μπορεί να χαρακτηριστεί; Θα έχει διάρκεια και τελικά κατά πόσο η αποκλιμάκωση μπορεί να συνεχιστεί και μετά τις εκλογές; Αναλυτές, πολιτικοί παράγοντες και διπλωμάτες στην Αθήνα προσπαθούν να διαβάσουν τη συμπεριφορά της Αγκυρας και τη στροφή 180 μοιρών μετά τους φονικούς σεισμούς στην Τουρκία που έφερε τις δύο χώρες από την ακραία ένταση και την τοξική ρητορική, αναλύοντας σενάρια ενδεχόμενου «ατυχήματος», σε ένα άτυπο μορατόριουμ ηρεμίας να συζητούν πώς θα πάνε σε συντεταγμένο διάλογο για τα ελληνοτουρκικά.
Μύθος: Η αλλαγή πολιτικού κλίματος στη σκιά της αλληλεγγύης των σεισμών σημαίνει αυτομάτως και αλλαγή των τουρκικών θέσεων.
Αλήθεια: Υπάρχουν διαφωνίες, διαφορές, όπως παραδέχεται τόσο η τουρκική όσο και η ελληνική πλευρά. Η τουρκική πλευρά δεν έχει δηλώσει καμία υπαναχώρηση από τις διεκδικήσεις της όπως τις έχει εκφράσει τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ούτε από τις πάγιες θέσεις της. Το ότι οι τόνοι έχουν πέσει και η Αγκυρα δηλώνει έτοιμη για διάλογο με στόχο λύσεις, είναι ένα παράθυρο ευκαιρίας. Ενα παράθυρο ευκαιρίας που η Αθήνα αναγνωρίζει και ταυτόχρονα γνωρίζει ότι δεν μπορεί να μην ανταποκριθεί. Με τον ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια να έχει δηλώσει επανειλημμένα πως «δεν είμαστε αφελείς», σημειώνοντας ότι το αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία θα κρίνει πολλά.
Μύθος: Η σημερινή τουρκική αντιπολίτευση θα έχει εκ διαμέτρου διαφορετική πολιτική από τον Ερντογάν εφόσον επικρατήσει.
Αλήθεια: Η τουρκική εξωτερική πολιτική έχει συνέχεια. Η πλευρά Κιλιτσντάρογλου έχει υιοθετήσει τις τουρκικές διεκδικήσεις όπως εκφράστηκαν επί Ερντογάν ενώ κάποιες φορές έχει ακόμα πιο προωθημένες εθνικιστικά θέσεις. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι το θέμα των υποτιθέμενων «κατεχόμενων νησιών» από την Ελλάδα το έφερε πρώτος στην τουρκική Βουλή ο Κιλιτσντάρογλου. Με την αντιπολίτευση να υποδαυλίζει συστηματικά την ένταση την περίοδο της τοξικής ρητορικής Ερντογάν.
Μύθος: Το καλό κλίμα ανάμεσα σε Αθήνα και Αγκυρα μπορεί να επηρεάσει θετικά και το Κυπριακό.
Αλήθεια: Η Τουρκία παραμένει αμετακίνητη στις θέσεις της για το Κυπριακό, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα θυσιάσει τα «δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων». Προχωρεί σε πλήρη έλεγχο του ψευδοκράτους ενώ την ίδια στιγμή μία νέα κρίση στην Κύπρο θα μπορούσε να εκτροχιάσει το καλό κλίμα και στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας. Την ίδια στιγμή τα νέα δεδομένα στον τομέα της ενέργειας και η ανάγκη νέων ενεργειακών δρόμων προς την απεξάρτηση από τη Ρωσία μπορεί να αποδειχθούν δίκοπο μαχαίρι για την Κύπρο, όντας ταυτόχρονα μία ευκαιρία αλλά παράλληλα και μία αφόρητη πίεση για συμβιβασμούς.
Μύθος: Ελλάδα – Τουρκία δεν συζητούν ένα μορατόριουμ ηρεμίας και περιορισμό των ασκήσεων.
Αλήθεια: Παραβιάσεις και υπερπτήσεις έχουν μηδενιστεί πλήρως μετά την επίσκεψη Δένδια στο Χατάι. Οπως δήλωσε ο ΥΕΘΑ Νίκος Παναγιωτόπουλος στα «ΝΕΑ», με τον Ακάρ συζητήθηκε το ενδεχόμενο επέκτασης του μορατόριουμ Παπούλια – Γιλμάζ κατά έναν μήνα, ο περιορισμός των μεγάλων ασκήσεων, καθώς και το πώς θα διατηρηθεί η ηρεμία στο Αιγαίο. Μία ηρεμία που δημιουργεί το έδαφος για συνομιλίες και επαφές προκειμένου να διατηρηθεί η απουσία έντασης.
Μύθος: Η ηρεμία σημαίνει και αναστολή των εξοπλιστικών στις δύο χώρες και αλλαγή της ρητορικής περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου.
Αλήθεια: Οι θέσεις που χαρακτηρίζονται «πολιτικές» όπως η αποστρατιωτικοποίηση παραμένουν. Η Τουρκία για να υποχωρήσει σε ένα ζήτημα το οποίο ανήκει στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, όπως παραδέχονται και παράγοντες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ενώ τούρκοι διπλωμάτες το χαρακτηρίζουν επίσης πολιτικό και όχι νομικό θέμα, χρειάζεται ένα ισχυρό κίνητρο. Την ίδια στιγμή η Τουρκία συνεχίζει την ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας καθώς και την προσπάθεια νέων εξοπλιστικών συμβολαίων, όπως το αίτημά της για τα F-16 στις ΗΠΑ, όπως και η Ελλάδα προχωρεί όσα είχε δρομολογήσει στο δικό της εξοπλιστικό πρόγραμμα.
Μύθος: Η Τουρκία δεν θέλει διάλογο και αναζητεί τρόπο επιστροφής στην ένταση.
Αλήθεια: Η Τουρκία έχει ανάγκη την αποκλιμάκωση αυτή την περίοδο. Αναζητούσε διέξοδο από την τοξική ρητορική, και την ευκαιρία προσέφεραν οι σεισμοί. Σε διαφορετική περίπτωση θα έφτανε σε σημείο που θα έπρεπε να προχωρήσει σε υλοποίηση των απειλών της, κάτι που στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία δεν ήταν εύκολο να υποστηριχθεί. Είναι έτοιμη για ένα «παζάρι» στα νομικά θέματα, που είναι η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, με στόχο τον μικρότερο δυνατό συμβιβασμό από την πλευρά της. Την ίδια στιγμή δε οι σύμμαχοι δεν δείχνουν να πιέζουν για λύσεις αφού για τα συμφέροντα της Δύσης και μία ηρεμία την οποία εξασφαλίζει η «ακινησία» μπορεί να χαρακτηριστεί απόλυτα βολική.
