«Τις επόμενες δεκαετίες η Δύση, όσον αφορά τους αμυντικούς εξοπλισμούς, θα χωρίζεται στις χώρες που έχουν F-35 και σε αυτές που δεν έχουν. Και είναι πολύ σημαντικό ότι η Ελλάδα θα είναι σε αυτούς που θα έχουν» δήλωνε ανώτατη στρατιωτική πηγή στο «Βήμα», υπογραμμίζοντας τη σημασία της ένταξης της Αθήνας στο εν λόγω πρόγραμμα.
Η Αθήνα έχει μπει στην τελική ευθεία για τη σύμβαση που θα την οδηγήσει στην απόκτηση των F-35, με την τέταρτη υπογραφή που εκκρεμούσε από την Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας του Τζιμ Ρις να μπαίνει τελικά την 1η Ιουνίου, όπως μεταδόθηκε από την Ουάσιγκτον.
Την ίδια στιγμή σε αναμονή παραμένει η Τουρκία όσον αφορά το αίτημά της περί αναβάθμισης των παλαιών F-16 και την απόκτηση νέων, εφόσον αποβλήθηκε από το πρόγραμμα των F-35 λόγω της απόκτησης των ρωσικών S-400, με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δίνει τη δική του διπλωματική «μάχη» με το βλέμμα στις ΗΠΑ. Αφού η στροφή της Αγκυρας σε άλλου τύπου μαχητικά αεροσκάφη δεν είναι ένα απλό ζήτημα, έστω και αν η συζήτηση για την εναλλακτική των Eurofighter επιστρέφει. Ετσι, Αθήνα και Αγκυρα δίνουν τη «μάχη» των εξοπλιστικών σε διαφορετικά επίπεδα πλέον.
Το παζάρι
Η δήλωση Ερντογάν άλλωστε ότι θέλει να συναντήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους – εφόσον επανεκλεγεί – και να του θέσει ζήτημα για το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας, όχι γενικά, αλλά ειδικά για τις αγορές από τις ΗΠΑ, έμοιαζε για ακόμα μια φορά να είναι ένα μήνυμα της Αγκυρας στην Ουάσιγκτον μέσω Αθηνών.
Την ίδια ώρα ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ, αναφερόμενος στα F-16, έκανε λόγο για «καπρίτσια αμερικανών γερουσιαστών» που δεν μπορεί να επηρεάζουν την ασφάλεια της Τουρκίας και την κοινή ασφάλεια του ΝΑΤΟ. Κάπως έτσι, ο διάλογος Ελλάδας – Τουρκίας μπαίνει για μια ακόμα φορά στο ευρύτερο διπλωματικό παζάρι της Αγκυρας.
Ο Ερντογάν δείχνει αποφασισμένος για ένα διάστημα να επιμείνει στους χαμηλούς τόνους με την Αθήνα, χωρίς ωστόσο να μετακινείται από πάγιες θέσεις, ενώ η ελληνική πλευρά περιμένει τα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης. Στην Αθήνα, η τελευταία υπογραφή από τη Γερουσία ερμηνεύθηκε ως «δείγμα εμπιστοσύνης» στη χώρα και στις πολιτικές που έχει ακολουθήσει.
Τα όπλα
Πηγές του ΓΕΕΘΑ αναφέρονται σε μια τυπική διαδικασία που θα ακολουθηθεί πλέον, σύμφωνη και με το γράμμα της αμερικανικής γραφειοκρατίας. Σημασία για τη στρατιωτική ηγεσία έχουν από εδώ και πέρα τα όπλα που θα δώσουν οι ΗΠΑ στην Ελλάδα στο πλαίσιο των F-35, καθώς το αεροσκάφος έχει ένα ευρύτατο φάσμα δυνατοτήτων. Στρατιωτικές πηγές σημειώνουν ότι με τα συγκεκριμένα αεροσκάφη, τα οποία προγραμματίζεται να βρουν στέγη στην 117 πτέρυγα μάχης στη βάση της Ανδραβίδας, η ελληνική Αεροπορία αλλάζει επίπεδο, με τον ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων να ενισχύεται και στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Οπως λένε, πρόκειται για ένα όπλο στρατηγικού χαρακτήρα δεδομένων των αποστολών στις οποίες μπορούν να λάβουν μέρος και το κεφάλαιο που δημιουργούν στον νέο ρόλο της Ελλάδας για την αρχιτεκτονική της ασφάλειας στην περιοχή, μετά και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Σημειώνουν δε τη σημασία που αποκτά η Ελλάδα με δεδομένες και τις «διευκολύνσεις» που παρέχονται στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, στον άξονα Αλεξανδρούπολη – Λάρισα – Σούδα.
Οι εκτιμήσεις ανώτατων στρατιωτικών πηγών καθώς και διπλωματών συγκλίνουν στο ότι σταδιακά και ανάλογα και με τους συμβιβασμούς που θα είναι διατεθειμένος να κάνει ο Ερντογάν, οι αντιρρήσεις της Ουάσιγκτον για τα τουρκικά F-16 θα αρθούν και το αίτημα θα ικανοποιηθεί. Ωστόσο, όποτε και αν γίνει αυτό, η Ελλάδα, εφόσον έχει προχωρήσει στην απόκτηση των F-35, ενώ ήδη έχει αποκτήσει τα Rafale και αναβαθμίζει τα F-16 σε Viper, θα βρίσκεται, όπως σημειώνουν, σε άλλη εποχή. Κάτι που όπως φαίνεται έχει γίνει αντιληπτό και στην Αγκυρα. Εφόσον βέβαια η χώρα έχει τη δυνατότητα και τη συνέπεια να αντιμετωπίσει το κόστος κύκλου ζωής των μαχητικών το οποίο ανέρχεται σε περίπου 2,5 φορές το κόστος κτήσης. Και αυτό αφορά κάθε οπλικό σύστημα που αγοράζεται.
Οι αριθμοί
20
αεροσκάφη F-35 + 20 option αφορά το αίτημα της Ελλάδας, με την έναρξη παραδόσεων να εκτιμάται στο τέλος του 2027, εφόσον προχωρήσουν όλα σύμφωνα με τον προγραμματισμό.
80
είναι τα τουρκικά F-16 για τα οποία έχει ζητήσει αναβάθμιση η Αγκυρα. Εχει ζητήσει και αγορά 40 νέων F-16
24
Rafale έχει παραγγείλει η Ελλάδα, με τα 15 να έχουν ήδη παραληφθεί και ένα ακόμη να έρχεται στο τέλος του μήνα
83
F-16 στην έκδοση Viper 20 αναβαθμίζει η Ελλάδα με ολοκλήρωση παράδοσης μέχρι το 2027
Αόρατα και πρώτου πλήγματος
Τα F-35 είναι μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς. Είναι stealth, δηλαδή πρόκειται για αεροσκάφη μειωμένης παρατηρησιμότητας. Ως εκ τούτου θεωρούνται «όπλο πρώτου πλήγματος». Επίσης συνδυάζουν δεδομένα από πολλαπλούς αισθητήρες και δίνουν στον πιλότο ακριβή εικόνα του πεδίου μάχης. Σημαντικό και οι επιλογές όπλων που μπορούν να φέρουν, μεταξύ των οποίων και πυραύλους Meteor.
Κυπριακό και εξοπλισμοί στην ατζέντα του Ερντογάν
Να πάει στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους με «φορτωμένη» διπλωματική ατζέντα έχει την πρόθεση ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τα «όπλα» του δεν είναι απαραίτητο ότι θα θελήσει να τα χρησιμοποιήσει, αλλά θέλει να τα έχει και να τα έχει διαρρεύσει στον Τύπο. Δημιουργώντας έτσι τον κατάλληλο θόρυβο. Εναν θόρυβο που θα συμβάλει στο περιβάλλον που θέλει να δημιουργήσει κατά την άφιξή του.
Ο Ερντογάν έχει ήδη δηλώσει (στις 14 Ιουνίου) ο ίδιος ότι δεν θα υποστηρίξει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, όσο δεν πατάσσει τους «τρομοκράτες». Διπλωματικές πηγές ωστόσο σημειώνουν ότι αυτό κάνει ζημιά στην Αγκυρα και στα συμφέροντά της.
Την ίδια στιγμή ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ, υποστήριξε σε δηλώσεις του, σύμφωνα με το Haberturk, ότι η Αγκυρα σκοπεύει να θέσει ζήτημα Κυπριακού στο ΝΑΤΟ, δείχνοντας και τις εξοπλιστικές προθέσεις της Λευκωσίας, έστω και περιορισμένες, μετά την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων και την αλλαγή ισορροπιών. Κάτι που ωστόσο στην πραγματικότητα δεν μπορεί να αποτελέσει ζήτημα της Συνόδου Κορυφής.
Το τι θα επιλέξει να κάνει τελικά ο Ερντογάν στο ΝΑΤΟ και στις επαφές του στο περιθώριο αναμένεται να φανεί. Οπως και αν στη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, εφόσον αυτός κερδίσει τις εκλογές, θα θέσει θέμα ελληνικών εξοπλιστικών. Την ίδια στρατηγική άλλωστε είχε ακολουθήσει ο τούρκος πρόεδρος και στην προηγούμενη συνάντηση των ηγετών του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη το 2022. Κεντρικός άξονας της πολιτικής του ήταν η «συνθηκολόγηση» Σουηδίας και Φινλανδίας που τότε έβλεπαν τις υποψηφιότητές τους ως «πακέτο».
Ωστόσο εκείνη την περίοδο ο Ερντογάν «φόρτωνε» το διπλωματικό του καλάθι και με την ένταση στα ελληνοτουρκικά, με απειλές περί έγερσης στο ΝΑΤΟ ζητήματος στρατιωτικοποίησης νησιών του Αιγαίου και παρά το γεγονός ότι υπήρξαν σενάρια περί μιας κίνησης της Αγκυρας απέναντι στην Αθήνα στη Σύνοδο της Μαδρίτης, τελικά δεν επιβεβαιώθηκαν.
