Ως μία σύνθετη άσκηση, με ζητούμενο την τήρηση λεπτών ισορροπιών και την αποφυγή ενδεχόμενων περιπλοκών, αντιμετωπίζει η Αθήνα την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αγκυρα και τη συνάντησή του με τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, το μεσημέρι της Δευτέρας.
Για την ελληνική πλευρά η τέταρτη αυτή συνάντηση των δύο ηγετών σε διάστημα ενός έτους, εντάσσεται στην προσπάθεια να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, να αναζητηθούν οι δυνατότητες προώθησης της λεγόμενης θετικής ατζέντας και να διατηρηθεί η ηρεμία στο Αιγαίο, όπου η τουρκική προκλητικότητα και παραβατικότητα έχει σχεδόν εκμηδενιστεί από τις αρχές του 2023.
Είναι ωστόσο σαφές ότι οι προσδοκίες για τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στην Αγκυρα είναι χαμηλές και στην ουσία περιορίζονται στο να επιβεβαιωθεί το θετικό κλίμα των προηγούμενων επαφών. Η συνάντηση θα έχει τη μορφή «1+2», με τη συμμετοχή των δύο ηγετών, των υπουργών Εξωτερικών και των διπλωματικών τους συμβούλων.
Οι κινήσεις Ερντογάν και τι ανησυχεί την Αθήνα
Η ελληνική αποστολή έχει πάντως στραμμένη την προσοχή της και στο ενδεχόμενο να εκδηλωθεί από τουρκικής πλευράς μία διαφορετική διάθεση από εκείνη των προηγούμενων συναντήσεων. Ενδείξεις για αυτό υπάρχουν, όπως και δεδομένα, τα οποία επισημάνθηκαν και αναλύθηκαν στη σύσκεψη της Πέμπτης στο Μέγαρο Μαξίμου, μεταξύ του Πρωθυπουργού, του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και μελών της διπλωματικής αποστολής που θα συνοδεύσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Αγκυρα.
Μεταξύ άλλων, ο προβληματισμός εστιάζεται στην πρόσφατη και ενδεικτική για τη στάση της Τουρκίας μετατροπή της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικό τέμενος, μόλις μία εβδομάδα πριν τη συνάντηση κορυφής της Αγκυρας και ενώ η σχετική απόφαση παρέμενε ανεφάρμοστη από το 2020. Ως προς αυτό ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έχει διαμηνύσει ότι θα θέσει το ζήτημα στον Ταγίπ Ερντογάν, ενώ από το Μέγαρο Μαξίμου τονίζεται ότι δεν πρόκειται για διμερές ζήτημα, αλλά για θέμα προσβολής ενός μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Αθήνα επιχειρεί να διακρίνει και κάθε πιθανή ερμηνεία της δήλωσης του Ερντογάν, ο οποίος προ ημερών ανέφερε κατά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου του: «Τη Δευτέρα, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας κύριος Μητσοτάκης θα έρθει στην Αγκυρα στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψης. Σαν τον δικέφαλο αετό των Σελτζούκων θα αναζητήσουμε τον τρόπο να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας με την Ανατολή και τη Δύση στη βάση των κοινών συμφερόντων μας».
Την ίδια στιγμή, η ελληνική πλευρά αξιολογεί τις πληροφορίες από την Τουρκία, σύμφωνα με τις οποίες ο τούρκος πρόεδρος ετοιμάζεται να θέσει ζήτημα διαμοιρασμού του πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου. Αν αυτό πράγματι συμβεί, θα υπάρξει και η ανάλογη απάντηση, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές. Κατά πληροφορίες, η προσοχή της ελληνικής αποστολής στην Αγκυρα ως προς το ενδεχόμενο να αποκλίνει ο Ταγίπ Ερντογάν από την ατζέντα της συνάντησης, στρέφεται σε δύο πεδία: στην πολεμική κρίση στη Μέση Ανατολή και στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Στο πρώτο πεδίο είναι γνωστός ο ρόλος τον οποίο διεκδικεί η Τουρκία και η ανοιχτή αντι-ισραηλινή της στάση. Ως προς το ενδεχόμενο να θέσει ο πρόεδρος της Τουρκίας ζήτημα «τουρκικής μειονότητας» στην Ελλάδα, το επιτελείο του Πρωθυπουργού είναι προετοιμασμένο για τις απαντήσεις που θα πρέπει να δοθούν.
Με ορίζοντα εξαμήνου τα θαλάσσια πάρκα
Ταυτόχρονα και όσο τα ζητήματα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών παραμένουν εκτός ατζέντας, η ελληνική κυβέρνηση διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να περιληφθεί στη συζήτηση το θέμα της δημιουργίας των δύο θαλασσίων πάρκων, που ανακοίνωσε η Αθήνα τον προηγούμενο μήνα, με την Τουρκία να αντιδρά και να σπεύδει να θέτει ζητήματα κυριαρχίας. Οπως αναφέρουν επ’ αυτού κυβερνητικές πηγές, «η Ελλάδα, σεβόμενη το Διεθνές Δίκαιο και ιδίως το Δίκαιο της Θάλασσας και με σταθερό έρεισμα στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα, θα προχωρήσει στη δημιουργία θαλασσίων πάρκων επί τη βάσει περιβαλλοντικών κριτηρίων, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της». Σύμφωνα με πληροφορίες, ο προγραμματισμός έχει ορίζοντα εξαμήνου και η σχετική προετοιμασία προχωρεί από τα συναρμόδια υπουργεία.
Σε επίπεδο διμερούς συνεργασίας αναμένεται η υπογραφή μιας συμφωνίας στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας, ενώ θα γίνει μία συνολική επισκόπηση της προόδου στα 15 πεδία, τα οποία είχαν περιληφθεί στις συζητήσεις του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας του περασμένου Δεκεμβρίου στην Αθήνα.
Με το βλέμμα στις επόμενες συναντήσεις
Επιπλέον – και εφόσον επαληθευτούν οι προσδοκίες για αποφυγή απροόπτων – κατά τη συνάντηση της Δευτέρας αναμένεται να επιβεβαιωθεί και ο προγραμματισμός για τα επόμενα ραντεβού των δύο ηγετών. Το πρώτο θα είναι πιθανότατα τον Ιούλιο, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον, και το δεύτερο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη.
