Πριν από τις τουρκικές εκλογές το ερώτημα ήταν για όλους ποιος θα είναι ο Ερντογάν της νέας εποχής και τι θα σημαίνει αυτό για την Ελλάδα. Η «διπλωματία των σεισμών» μετά και το χτύπημα του Εγκέλαδου στην Τουρκία στις 6 Φεβρουαρίου με καταστροφικά αποτελέσματα άνοιξε ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας για κατ’ αρχήν ηρεμία σε πεδίο και ρητορική και εν συνεχεία για επανεκκίνηση του διαλόγου. Ενα παράθυρο ευκαιρίας που δείχνει να διευρύνεται ακόμα περισσότερο με τη «διπλωματία της φωτιάς» και μια Τουρκία που εμφανίζεται να θέλει να ανταποδώσει στην Ελλάδα την αλληλεγγύη.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος μετά τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη του 2022, μπροστά σε ένα ακόμα συμβολικό παράθυρο με θέα τον Βόσπορο, είχε εγκαταλείψει πολύ γρήγορα την πολιτική της προσέγγισης προτιμώντας τις απειλές «θα έρθουμε ένα βράδυ», αλλά και τις προειδοποιήσεις για τον «τουρκικό τυφώνα» (σ.σ.: τον τουρκικής κατασκευής πύραυλο Ταϊφούν) που τρομάζει την Ελλάδα ως μια συνταγή τόνωσης του εθνικισμού στο εσωτερικό. Οι δηλώσεις του τροφοδοτούσαν τα πρωτοσέλιδα στην Αθήνα και τα επέστρεφαν στην Αγκυρα ως δυναμική εξωτερική πολιτική.

Συνεργασία και διάλογος

Στις πρόσφατες δηλώσεις του μετά και την αποστολή τουρκικής βοήθειας στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, ο τούρκος πρόεδρος έμεινε πιστός στη γραμμή που ακολουθεί ιδιαίτερα μετά τη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, περί συνεργασίας και λύσεων, κάνοντας σαφές άνοιγμα στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Μιλώντας για προβλήματα και παρεξηγήσεις που μπορούν να λυθούν με διάλογο. Επισήμανε δε τη συνδρομή της Τουρκίας στην κατάσβεση των πυρκαγιών στην Ελλάδα, με τους υπουργούς του να προχωρούν επίσης σε μπαράζ δηλώσεων συμπαράστασης. Ξεκινώντας από τον υπουργό Δασών Ιμπραχίμ Γιουμακλί και φτάνοντας μέχρι τον υπουργό Αμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, ο οποίος είχε και τηλεφωνική επικοινωνία με τον Νίκο Δένδια την περασμένη εβδομάδα προκειμένου να εκφράσει τη συμπαράστασή του.

Την ίδια στιγμή η Αγκυρα φρόντισε το 2023 η επέτειος του θανάτου του γιατρού Σαδίκ Αχμέτ, που αποτελεί σύμβολο για όσους επιμένουν να μιλούν για «Τούρκους της Δυτικής Θράκης», να είναι όσο το δυνατόν πιο αθόρυβη. Χωρίς δηλώσεις, χωρίς πολλές αναρτήσεις, έστω και αν ο τούρκος ΥΦΥΠΕΞ βρέθηκε στην περιοχή συνοδευόμενος από τον τούρκο πρεσβευτή στην Αθήνα Τσαγατάι Ερτζιγές. Το μνημόσυνο ήταν πολύ πιο διακριτικό από τα χρόνια που Ελλάδα και Τουρκία βίωναν την κρίση μεταξύ τους.

Στη νέα εποχή των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας για τουρκικές αρμόδιες πηγές ακόμα και το «Turkaegean» για το οποίο προκλήθηκε τόσος θόρυβος δεν είναι στοιχείο που απειλεί την Αθήνα. Διαβεβαίωναν δε μιλώντας στο «Βήμα» ότι «αφορά τις τουρκικές ακτές στο Αιγαίο» και δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί «πρόκληση». Σημειώνοντας ότι και η τουρκική πλευρά χρησιμοποιεί την ονομασία «Αιγαίο» ως όνομα σε διάφορες περιπτώσεις, όπως σε ονομασίες πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Αρμόδιες πηγές τόσο από την Αθήνα όσο και από την Τουρκία παραδέχονται ότι το κλίμα έχει αλλάξει αλλά όχι οι πάγιες θέσεις. Σε αυτό το πλαίσιο ωστόσο σημειώνουν την ανάγκη να γίνει μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης και κατάρριψης των τειχών της καχυποψίας που ύψωσαν η ένταση και η προσπάθεια τετελεσμένων των τελευταίων ετών. Με πρώτο στόχο την ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Ενώ, όπως σημειώνουν, κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει εάν η Αγκυρα θα χρησιμοποιήσει κάποια αφορμή για μεταστροφή του κλίματος.

Η αλλαγή πλεύσης της Τουρκίας απέναντι στην Αθήνα συνδέεται άμεσα με την αλλαγή πλεύσης της και εντός του ΝΑΤΟ, αλλά και απέναντι στη Δύση, αφού μετά τους σεισμούς ο τούρκος πρόεδρος αναγκάστηκε να επαναπροσδιορίσει τις επιλογές του. Ακόμα όμως και αν ο Ερντογάν επιλέγει ομαλοποίηση των σχέσεων με τους γείτονές του, όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Αίγυπτος, ο σχεδιασμός αυτός δεν περιλαμβάνει την Κύπρο, για την οποία οι δηλώσεις του δείχνουν επιμονή στο αδιέξοδο.

Σκληρή στάση στο Κυπριακό

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγκάστηκε να αναβάλει την επίσκεψή του στην Κύπρο την περασμένη εβδομάδα, λόγω της πτώσης του Canadair και του θανάτου των δύο πιλότων της Πολεμικής Αεροπορίας εν ώρα καθήκοντος, με το ταξίδι να επαναπροσδιορίζεται σύμφωνα με πληροφορίες για αύριο Δευτέρα. Τα μηνύματα που θα στείλουν Μητσοτάκης – Χριστοδουλίδης από τη Λευκωσία έχουν τη δική τους αξία για την προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας να σπάσει το αδιέξοδο, ωστόσο για την Τουρκία είναι σαφές ότι η Αθήνα δεν μπορεί να ρίξει γέφυρες ώστε να αξιοποιήσει το καλό κλίμα για αλλαγή στάσης της Αγκυρας στο Κυπριακό.