Εργα μεγάλης κλίμακας, εικόνες («βιοφιλικές μεγαλογραφίες») λαβυρινθώδεις και εντυπωσιακές, art-istallations, βίντεο και εικαστικά επεξεργασμένες φωτογραφίες. Δηλαδή, ένα σύμπαν χρωμάτων, σχημάτων και αισθημάτων, μέσα στο οποίο τέχνη και επιστήμη συνδιαλέγονται, αλληλοσυμπληρώνονται και συνταιριασμένες αποθεώνουν το μεγαλείο της οργανικής μας ύπαρξης. Τα έργα του Costas Picadas (Κώστα Πηγαδά), του έλληνα εικαστικού με τη σημαντική διεθνή σταδιοδρομία, δεν στοχεύουν μόνο στην οπτική τέρψη, έρχονται για να αφυπνίσουν, για να διαφωτίσουν, ακόμα και για να χρησιμοποιηθούν/συμβάλουν σε μια πολύτιμη διαδικασία ενδοσκόπησης και αυτοθεραπείας. Ο καλλιτέχνης εμπνέεται από τη μικροσκοπική απεικόνιση των κυττάρων και παίρνοντας τις πληροφορίες που μας δίνει το μικροσκόπιο τις μετατρέπει με τον ευφάνταστο τρόπο με τον οποίο τις επεξεργάζεται σε έργα τέχνης. Στα χέρια του η ύλη γίνεται φαντασία. Την ίδια στιγμή ο Picadas αφουγκράζεται με συγκίνηση και με ευαισθησία εκτός από τις φωνές του ανθρώπινου σώματος και τις φωνές του φυσικού περιβάλλοντος (κυρίως το SOS που εκπέμπει όλο και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια) για να τις προσθέσει και εκείνες στον πολύχρωμο καμβά του. Τέτοια έργα, προϊόντα της αγάπης του και της αγωνίας του για το παρόν και το μέλλον του ανθρώπου και του (εν πολλοίς κακοπαθημένου και κακοποιημένου) πλανήτη που τον φιλοξενεί, παρουσιάζει τώρα στην πρώτη ατομική έκθεσή του στη Θεσσαλονίκη, στην γκαλερί Donopoulos International Fine Arts. Τίτλος της, «Finding the Τies Βetween Science and Nature». Στόχος της, στόχος της συνολικής παρουσίας του στον χώρο της τέχνης, η υπενθύμιση πως η αρμονική συμβίωσή μας μέσα σε ένα προστατευμένο φυσικό περιβάλλον είναι ο δρόμος προς την εξέλιξη και προς την ευτυχία μας. Πως στο ταξίδι μας στη ζωή, στο ταξίδι μας στον γεμάτο μυστικά φυσικό κόσμο, με αρμονικούς συνοδοιπόρους-συνεργάτες την επιστήμη αλλά και την τέχνη, είμαστε όλοι ίσοι. Και πως όλοι καλούμαστε να αναπτύξουμε τη συνείδηση που θα μας επιτρέψει να κάνουμε το σωστό για εμάς, για τους άλλους, για τον κόσμο μας. Για να ξεκινήσουμε όμως από το δικό σας ταξίδι, μικρή στάση στο οποίο είναι και η έκθεση της Θεσσαλονίκης. Oλα άρχισαν από την Ελλάδα, την οποία εγκαταλείψατε πολύ νέος, πριν από πολλά χρόνια. Γιατί; «Μεγάλωσα στην Αθήνα. Από μικρός αγαπούσα την τέχνη. Πάντα αυτό ήθελα να κάνω. Ο πατέρας μου ήταν γιατρός, ο αδελφός μου έγινε γιατρός. Με περίμενε το ίδιο μέλλον. Eδωσα κι εγώ εξετάσεις στην Ιατρική, αλλά εσκεμμένα απέτυχα. Hθελα να φύγω στο Παρίσι και να σπουδάσω τέχνη. Και αυτό έκανα. Πήγα στο Παρίσι 18 χρονών, έκανα στις σπουδές μου στην εκεί Σχολή Καλών Τεχνών, ταξίδεψα πολύ, δούλεψα πολύ. Τώρα πια μόνιμη έδρα μου είναι η Νέα Υόρκη». Και η φωτογραφία πώς προέκυψε; Γιατί αρχικά γίνατε γνωστός ως φωτογράφος. «Η φωτογραφία, για να σας πω την αλήθεια, προέκυψε κατά τύχη. Τυχαία κάποια γνωστή μου με έφερε σε επαφή με το περιοδικό «Ταχυδρόμος», για να στέλνω θέματα από το Παρίσι. Το βρήκα ως μια καλή ευκαιρία για να βγάζω ένα χαρτζιλίκι, να γίνω ανεξάρτητος. Και για να δείξω και στους γονείς μου πως ήμουν εντάξει, πως μπορούσα να πάρω τη ζωή μου στα χέρια μου, πως δεν έπρεπε να ανησυχούν για εμένα. Eτσι ξεκίνησα την διαδρομή μου στον Τύπο. Δημοσίευσα στον «Ταχυδρόμο», είδε τη δουλειά μου ο Τερζόπουλος της «Γυναίκας», με κάλεσε και μου πρότεινε «γιατί δεν μας φτιάχνεις κάτι και εμάς», στη συνέχεια γνώρισα τον Κωστόπουλο… Oλα αυτά γύρω στο ’80. Το ένα άρχισε να φέρνει το άλλο, η μία δουλειά την άλλη». Εκείνη την εποχή είχατε ήδη αρχίσει να ασχολείστε και με την τέχνη και να παρουσιάζετε τη δουλειά σας ως εικαστικός; «Ναι, έκανα εκθέσεις από πολύ νέος. Τότε, εκείνα τα χρόνια, έμαθα και πως η Σάρα Μουν, η διάσημη φωτογράφος, έδινε μαθήματα και πήγα και τα παρακολούθησα. Eμαθα τις τεχνικές της φωτογραφίας για να κάνω φωτορεπορτάζ. Eτσι, είχα την ευκαιρία να πηγαίνω στις Κάννες και να φωτογραφίζω διάφορες προσωπικότητες, άρχισα να συνεργάζομαι με γαλλικά περιοδικά, έφτιαξα ένα πρακτορείο και δημοσίευα τη δουλειά μου σε περισσότερες από τριάντα χώρες… Και όλο αυτό έγινε τυχαία! (Γελάει.) Eμαθα όμως να το κάνω και αυτό καλά. Αντί να παραδίδω πίτσες για να βγάζω τα προς το ζην, έκανα αυτό, φωτογράφιζα. Oπως καταλαβαίνετε, ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί αμέσως να ζει από τη δουλειά του!». Πάντως, και όταν αρχίσατε να γίνεστε γνωστός ως εικαστικός τη φωτογραφία δεν την εγκαταλείψατε. «Φυσικά και όχι! Ασχολούμαι πάντα μαζί της, τη χρησιμοποιώ στην εικαστική δημιουργία μου, γιατί είναι ένα μέσο που πάντα με ενδιέφερε. Σου δίνει πολύ μεγάλες δυνατότητες η φωτογραφία». Το ερώτημα αν η φωτογραφία είναι τέχνη απασχολεί εδώ και δεκαετίες τους ειδικούς. Εσείς πως θα τη χαρακτηρίζατε; «Τα μέσα, τα εργαλεία που χρησιμοποιεί η τέχνη είναι αναρίθμητα. Eνα τέτοιο εργαλείο που σε βοηθάει να εκφραστείς είναι και η φωτογραφία, όπως και το βίντεο. Δεν υπάρχουν πια όρια. Η τέχνη δεν έχει όρια. Τα δοκιμάζει όλα. Μπορείς να καλλιεργείς έναν κήπο με τον δικό σου τρόπο, ο οποίος θα είναι διαφορετικός από τον τρόπο με τον οποίο καλλιεργεί τον δικό του κήπο ο γείτονάς σου. Σημασία έχει ο στόχος σου, αυτό που θέλεις να πεις. Γιατί πρέπει κάτι να θέλεις να πεις». Εσείς τι θέλετε να πείτε με τα έργα σας; «Πέρασα από διάφορα στάδια στη ζωή μου. Κάποια στιγμή άρχισε να με απασχολεί η χρήση που μπορεί να έχει η τέχνη. Πώς μπορεί να γίνει και χρηστική, να έχει ουσία και να μπορεί να βοηθήσει τον κόσμο. Είχα πάει ένα ταξίδι με την κόρη μου στο Μάτσου Πίτσου. Aρχισα να μην μπορώ να αναπνεύσω λόγω του υψομέτρου. Αρρώστησα. Ξαφνικά βρέθηκα να σκέφτομαι κάτι πολύ απλό: Πόσο τρομακτικό είναι να μην μπορείς να πάρεις αέρα. Αναπνέουμε 22.000 φορές την ημέρα κατά μέσο όρο, αυτό έχει καταγραφεί. Πόσες άραγε από αυτές τις φορές αναπνέουμε συνειδητά, έχουμε απόλυτη αίσθηση της λειτουργίας που συντελείται; Oταν ασχολήθηκα με τη γιόγκα και με την αυτοσυγκέντρωση, άρχισα να εξετάζω σε βάθος το θέμα της συνειδητότητας. Προσπαθώ κι εγώ με τα έργα μου να δημιουργήσω μια συνείδηση στο κοινό». Πάνω σε τι; Ποια είναι τα θέματα που κυρίως σας απασχολούν; «Ο πλανήτης καταστρέφεται. Το διαβάζουμε εδώ και χρόνια, έχουμε αρχίσει να το ζούμε. Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να αναστρέψουμε αυτή την καταστροφική πορεία. Πολύς κόσμος δεν μπορεί να αντιληφθεί πόσο σπουδαίο είναι αυτό. Προσπαθώ με τα έργα μου να δώσω στο κοινό το ερέθισμα: Ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη. Τι κάνουμε για να τον βοηθήσουμε; Πώς εξελισσόμαστε ως άνθρωποι μέσα και από την επαφή μας με τη φύση, με την αρμονική συμβίωσή μας μέσα σε ένα προστατευμένο φυσικό περιβάλλον;». Οπότε, έχει οικολογική διάσταση η τέχνη σας. Αυτό είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε; «Μπορείτε να το πείτε και έτσι. Προσπαθώ να βρω τις ομοιότητες της λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος με τη λειτουργία του φυσικού περιβάλλοντος. Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από δισεκατομμύρια κύτταρα. Είναι ένα ολόκληρο οικοσύστημα. Ο πλανήτης έχει διάφορα οικοσυστήματα. Γύρω μας υπάρχουν τα δάση, η έρημος, τα κοράλλια… Το ανθρώπινο σύστημα ως αυτόνομο οικοσύστημα λειτουργεί με την ίδια λογική με την οποία λειτουργούν και αυτά τα οικοσυστήματα. Μόνο που αντί να αποτελείται από εκατομμύρια δέντρα αποτελείται από εκατομμύρια κύτταρα. Eνα δάσος έχει τόσο ανεπτυγμένη αντίληψη που προσπαθεί, όταν αρρωστήσει, να αυτογιατρευτεί. Αν πιάσει φωτιά σε ένα μέρος του δάσους, στιγμιαία, πολλά χιλιόμετρα μακριά τα δέντρα έχουν αίσθηση αυτού που συμβαίνει, το σήμα μεταφέρεται κάτω από το έδαφος με ένα σύστημα που μοιάζει με τους νευρώνες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Oπως λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα έτσι λειτουργεί και η φύση. Αυτή είναι μια γνώση πολύ χρήσιμη». Μπορεί να μη σπουδάσατε Ιατρική, η επιστήμη όμως σας εμπνέει πάντα στην καλλιτεχνική δημιουργία σας… «Η επιστήμη και όχι μόνο. Oταν ήμουν παιδί μαγευόμουν και με τις ιστορίες των αγίων και άλλων φωτισμένων ανθρώπων από όλες τις θρησκείες από όλους τους πολιτισμούς. Των ανθρώπων που κατάφερναν, με τη σκέψη τους, με τον τρόπο που αντιλαμβάνονταν τα πράγματα και με τον τρόπο με τον οποίο έζησαν, να ανέβουν σε ένα άλλο επίπεδο. Μιλώ και για εκείνους που κατάφερναν να γιατρέψουν τους εαυτούς τους, να κάνουν αυτοΐαση. H ιατρική είναι η επιστήμη που έχει τη γνώση να θεραπεύσει. Αναρωτήθηκα, η τέχνη δεν μπορεί να έχει τέτοιες ιδιότητες; Aρχισα έρευνα, μια αναζήτηση για το πώς η τέχνη θα μπορούσε να δώσει μια τέτοια συνείδηση, μια τέτοια δυνατότητα στον άνθρωπο. Να τον μάθει να ελέγχει τον εαυτό του, ακόμα και να αυτοθεραπεύεται. Ολη αυτή η αναζήτηση με εξιτάρει και με εμπνέει. Προσπαθώ στο έργο μου να βάλω την επιστήμη και την τέχνη να συμβαδίζουν. Την ίδια στιγμή, εκτός από την επιστήμη με ενδιαφέρουν και οι εναλλακτικές θεραπείες. Ξέρετε, η γνωστή διαμάχη της Δύσης που πορεύεται με την επιστήμη και της Ανατολής όπου συχνά επικρατεί μια άλλη αντίληψη, μια πιο πνευματική προσέγγιση… Προσπαθώ να βρω τα σημεία που επικοινωνούν». Αναφερθήκατε προηγουμένως στη γιόγκα. Σας έχει επηρεάσει πολύ στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεστε τα πράγματα; «Ναι, με έχει επηρεάσει, γιατί γιόγκα σημαίνει σύνδεση, ένωση, σημαίνει πως όλοι είμαστε το ίδιο, είμαστε ίσοι. Οταν αρχίσεις να σβήνεις το Εγώ σου, όταν αρχίσεις να συνειδητοποιείς πως είμαστε όλοι ίδιοι, αρχίζεις να καταλαβαίνεις και αυτά που έλεγαν οι φωτισμένοι δάσκαλοι. Ολα αυτά που έλεγε ο Χριστός. Και αυτά που έλεγε ο Βούδας. Ο οποίος Βούδας ήταν, λένε, κάποτε σε ένα δάσος και όταν ένας μαθητής του τον ρώτησε «τι είμαστε εμείς οι άνθρωποι;», έπιασε μια χούφτα φύλλα και του είπε: «Είμαστε αυτά τα φύλλα σε αυτό το δάσος». Χρειάζεται ταπεινότητα για να το κατανοήσεις αυτό!». Ομως η ζωή είναι την ίδια στιγμή σκληρή και σε σπρώχνει να αγωνιστείς για να επιβιώσεις, ακόμα και χρησιμοποιώντας μέσα που μπορεί να χαρακτηριστούν σκληρά, που μπορεί να αμφισβητηθούν από την πλευρά της ηθικής… «Εχει σημασία ο τρόπος που το κάνεις. Ας πούμε και ο χώρος της τέχνης όπου κινούμαι εγώ έχει γίνει μια αγορά, ένα σουπερμάρκετ όπου κυκλοφορεί πολύ χρήμα. Αυτό το περιβάλλον εύκολα αλλοιώνει τον καλλιτέχνη, τον μετατρέπει σε ένα πλάσμα άπληστο και επηρμένο. Πρέπει να καταλάβουμε πως αυτά, αυτή η αντίληψη, αυτός ο τρόπος ζωής δεν έχουν ουσία! Δεν έχουν νόημα!». Ολα όσα μας λέτε, ο τρόπος που σκέφτεστε, είναι αποτέλεσμα ενός μεγάλου ταξιδιού στη ζωή και των εμπειριών που αποκομίσατε ή πάντα σκεφτόσασταν έτσι; «Πάντα σκεφτόμουν έτσι, από τα νιάτα μου, σχεδόν από παιδί. Πάντα με γοήτευε το χάρισμα της ταπεινότητας, πάντα ήθελα να προσεγγίσω αυτή την πανανθρώπινη αντίληψη που έχουν οι πραγματικά άγιοι άνθρωποι. Το παράδειγμά τους ήταν για εμένα κάτι σαν στόχος ζωής. Γιατί, ποιο άλλο παράδειγμα θα μπορούσα να ακολουθήσω;». Είστε αισιόδοξος για το μέλλον; «Φυσικά! Βλέποντας πώς λειτουργεί η ενέργεια του σύμπαντος, δεν μπορείς να μην είσαι αισιόδοξος! Ακολουθώντας το παράδειγμα των φωτισμένων ανθρώπων, δεν μπορείς να είσαι απαισιόδοξος. Η ζωή προχωρά, εξελίσσεται, και ο άνθρωπος προχωρά, απαντά στα μεγάλα ερωτήματα και προχωρά. Αρκεί να μάθει να αγαπά, να σέβεται, να εκτιμά και να προστατεύει αυτό που του προσφέρεται». «Finding the Τies Βetween Science and Nature»: Donopoulos International Fine Arts (Αγίας Θεοδώρας 3, Θεσσαλονίκη), έως τις 10 Ιουλίου.