Τα χρυσάνθεμα των ζωγράφων και η ομορφιά του φθινοπώρου στον καμβά

Τα άνθη ανέκαθεν αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες. Συμβολίζουν τη ζωή, την ομορφιά αλλά και την παροδικότητα της φύσης που οι καλλιτέχνες προσπαθούν να διατηρήσουν για πάντα στον καμβά. Τριαντάφυλλα, ήλιοι, νούφαρα, παπαρούνες, κρίνοι και ίριδες κοσμούν διάσημους πίνακες. Αυτή την εποχή, τα χρυσάνθεμα, με τα έντονα χρώματά τους, κοσμούν βάζα και κήπους, σηματοδοτώντας τον ερχομό του φθινοπώρου. Ανθίζουν σε μια περίοδο μετάβασης, γοητεύουν με την αντίθεσή τους στη φθορά της εποχής και προ(σ)καλούν τον καλλιτέχνη να αποτυπώσει στον καμβά την ομορφιά και τον συμβολισμό τους.

Ο Κλοντ Μονέ αφιέρωσε πολλά από τα έργα του στη φύση. Εκτός από τα διάσημα νούφαρά του ο Μονέ αποτύπωσε στον καμβά του και τα χρυσάνθεμα. Στο έργο του με τίτλο «Chrysanthemums» (1882), ο πρωτοπόρος του ιμπρεσιονισμού αποκαλύπτει τη μαεστρία του στην απόδοση του φωτός και των χρωμάτων. Το έργο που ανήκει στο Metropolitan Museum of Art αποπνέει ζωντάνια, με τις σκιές και τις αντανακλάσεις να δημιουργούν βάθος και κίνηση. Ως μανιώδης κηπουρός ο Moνέ ζωγράφισε ολόκληρο κρεβάτι από χρυσάνθεμα. Στον πίνακα «Bed of Chrysanthemums» (1897) εστιάζει σε μια σειρά χρυσανθέμων (διαφορετικών χρωμάτων), αποτυπώνοντας το φως που διαπερνά τα πέταλά τους προσδίδοντας μια αίσθηση ζωντάνιας και κίνησης στη σκηνή.

Εκτός από τα ηλιοτρόπια ο Βίνσεντ βαν Γκογκ είχε αποτυπώσει σε διάφορα έργα του τα φθινοπωρινά αυτά λουλούδια. Παρόλο που τα χρυσάνθεμά του δεν είναι τόσο γνωστά όσο τα ηλιοτρόπιά του, η απόδοσή τους στο έργο «Ginger Jar Filled with Chrysanthemums» (1886) φέρει το χαρακτηριστικό πάθος και την ένταση που διέπει τα έργα του. Τα ζωντανά χρώματα και οι πινελιές του προσδίδουν μια αίσθηση κίνησης και συναισθηματικής έντασης και κάνουν τον πίνακα αρκετά ρεαλιστικό.

Ενα «Μπουκέτο από χρυσάνθεμα» (Bouquet de Chrysanthèmes – 1881) δημιούργησε ο Πιερ-Ογκίστ Ρενουάρ, ο οποίος ένιωθε μεγαλύτερη ελευθερία ζωγραφίζοντας νεκρές φύσεις απ’ ό,τι πίνακες με φιγούρες. Στην προκειμένη περίπτωση τα χρυσάνθεμα αποδίδονται με έντονα χρώματα και απαλές, ελαφριές πινελιές, που αναδεικνύουν τη ζωντάνια των λουλουδιών.

Ο Καμίλ Πισαρό αποτυπώνει στο έργο του χρυσάνθεμα μέσα σε ένα κινέζικο βάζο. Το έργο «Chrysanthemums in a Chinese Vase» (1873) φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ιρλανδίας και είναι ένα κλασικό παράδειγμα του ενδιαφέροντος των ιμπρεσιονιστών για τη φύση και το φως αλλά και χαρακτηριστικό παράδειγμα του καλλιτεχνικού στυλ του Πισαρό, το οποίο χαρακτηρίζεται από την τεχνική των χαλαρών πινελιών και την εστίασή του στο φως και το χρώμα. Δημιούργησε το έργο στο εξοχικό του σπίτι στο Ερανί της Γαλλίας, όπου πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του.

Η αμερικανίδα ζωγράφος Φάνι Ελίζα Ντιβάλ στο έργο «Chrysanthemums» (1891) ακολουθεί μια πιο κλασική θα λέγαμε προσέγγιση στην απεικόνιση λουλουδιών. Η προσοχή στη λεπτομέρεια και η σχολαστικότητα στην απόδοση των χρυσανθέμων αντανακλούν την ακαδημαϊκή προσέγγιση της εποχής.

Η Τζούλι ντε Γκράαγκ, ολλανδή καλλιτέχνιδα του 20ού αιώνα, δημιούργησε το έργο «Chrysanten», το οποίο φιλοξενείται στο Εθνικό Μουσείο της Ολλανδίας στο Αμστερνταμ. Γνωστή για την αφαιρετική της προσέγγιση και την εμμονή με τα μοτίβα της φύσης, η Γκράαγκ απεικονίζει τα δικά της χρυσάνθεμα με γραμμική ακρίβεια, δίνοντας έμφαση στα μοτίβα και στα γεωμετρικά σχήματα των πετάλων, συνδέοντας τη δουλειά της με το Art Nouveau.

Ο Εγκον Σίλε

Ενα μεγάλο κόκκινο χρυσάνθεμο ζωγράφισε ο αυστριακός εξπρεσιονιστής Εγκον Σίλε. Στον πίνακα «Rote Chrysantheme» (1910), ο Σίλε αποδίδει τα χρυσάνθεμα με αυτό το έντονο χρώμα, δημιουργώντας ένα δραματικό αποτέλεσμα.

Η απομόνωση του λουλουδιού από οποιοδήποτε πλαίσιο ή σκηνικό προσδίδει στο έργο μια αίσθηση μοναξιάς και συναισθηματικής φόρτισης, κάτι που χαρακτηρίζει τα έργα του.

Γνωστή για τις νεκρές φύσεις της, η Ιντα Τζόλι Κρόλεϊ δημιούργησε το έργο «Still Life of Chrysanthemums» (1928) όπου απεικονίζονται τα χρυσάνθεμα ζωγραφισμένα με ζεστά και φυσικά χρώματα. Η Κρόλεϊ καταφέρνει να αποδώσει την ομορφιά των λουλουδιών με έναν τρόπο που αναδεικνύει την ηρεμία και τη γαλήνη της φύσης.