Χιπ-χοπ: Το φαινόμενο που ξεκίνησε από ένα πάρτι

«Το ραπ είναι κάτι που κάνεις.  Το χιπ-χοπ είναι κάτι που το ζεις».  KRS One, rapper

Tα ωραία parties είναι αυτά που γράφουν ιστορία. Και όλοι μας, ή τουλάχιστον όσοι έχουμε ζήσει την εποχή των parties, έχουμε κάποιο να θυμόμαστε. Πριν από 50 χρόνια, στις 11 Αυγούστου 1973, όλοι όσοι συγκεντρώθηκαν στον αριθμό 1520 στη λεωφόρο Sedgwick στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης σίγουρα δεν ήξεραν ότι θα έγραφαν παγκόσμια ιστορία. Σύμφωνα με την ιστορία, ο DJ Kool Herc ήταν παρών στο party της αδελφής του με τίτλο «back-to-school, jam» και δοκίμασε στο πικάπ το breaking ή το scratching. Επέκτεινε τους ρυθμούς των κομματιών, για να χορέψουν οι καλεσμένοι ακόμα περισσότερο, συνδυάζοντας το break dancing παράλληλα με το MCing (ραπ). Αυτές οι πρωτοβουλίες του DJ σηματοδότησαν τη γέννηση του χιπ-χοπ. Μουσικού είδους και πολιτιστικού κινήματος. Το χιπ-χοπ ξεκίνησε ως είδος κατά των ναρκωτικών και της βίας, ενώ ήταν κάτι που οι μαύροι μπορούν αναμφίβολα να ισχυριστούν ως δικό τους». To χιπ-χοπ ορίζεται από τέσσερα βασικά στυλιστικά στοιχεία: MCing / rapping, DJing / scratching με πικάπ, break dancing και γκραφίτι. Αυτές οι μορφές έκφρασης έχουν εξελιχθεί σε περαιτέρω υποκουλτούρες.

Φωτ.: Chase Fade/ Unsplash

Η εξέλιξη μισού αιώνα

Από τους δρόμους και τα γκέτο, το χιπ-χοπ στα 50 αυτά χρόνια έχει εξελιχθεί από τα πιο σημαντικά μουσικά είδη και μία από τις κεντρικές πολιτιστικές επιρροές στον κόσμο. Η παγκόσμια επιρροή της κουλτούρας του χιπ-χοπ έχει διαμορφώσει τα μουσικά στυλ, τη μόδα, την τεχνολογία, την τέχνη, την ψυχαγωγία, τη γλώσσα, τον χορό, την εκπαίδευση, την πολιτική, τα μέσα ενημέρωσης και πολλά άλλα.

Η μουσική χιπ-χοπ δεν ηχογραφήθηκε επίσημα μέχρι το 1979, κυρίως λόγω της φτώχειας κατά τη γέννηση του είδους και της έλλειψης αποδοχής εκτός των γειτονιών του γκέτο. Τη δεκαετία του 1980 το χιπ-χοπ διαφοροποιήθηκε και εξαπλώθηκε σε όλον τον κόσμο, για να φθάσει να γίνει το είδος με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στα μέσα και στο τέλος της δεκαετίας του 1990. Το 2017 έγινε το πιο δημοφιλές είδος στις Ηνωμένες Πολιτείες, ξεπερνώντας το ροκ.

Η «Αγία Τριάδα» του είδους

Σήμερα πρωτοπόροι του χιπ-χοπ κινήματος θεωρούνται οι DJs Kool Herc, Afrika Bambaataa και Grandmaster Flash. Αυτοί οι τρεις καινοτόμοι είναι γνωστοί ως η «Αγία Τριάδα» του χιπ-χοπ. Ο πρώτος τζαμαϊκανός μετανάστης άναψε την πρώτη σπίθα, όπως είδαμε παραπάνω. Ο Afrika Bambaataa, γνωστός και ως «Ο Νονός», ήταν πρωτοπόρος DJ και μουσικός παραγωγός που διοργάνωσε μπλοκ πάρτι στο Μπρονξ στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ηταν επίσης οραματιστής που βοήθησε να καθοδηγήσει τη νεολαία της πόλης μακριά από τη ζωή των συμμοριών, τα ναρκωτικά και τη βία. Ιδρυσε το Universal Zulu Nation, μια οργάνωση με προσανατολισμό στη μουσική που ενθαρρύνει την ειρήνη και την ενότητα μέσω των εκφράσεων της κουλτούρας του χιπ-χοπ.

Οι δυνατοί στίχοι της δεκαετίας του 1980 περιγράφουν τη ζοφερή πραγματικότητα της ζωής στο γκέτο, κάτι που αποτέλεσε μια σημαντική αλλαγή από τα παραδοσιακά ρυθμικά τραγούδια του πρώιμου χιπ-χοπ.

Το 1982 ο Afrika Bambaataa και οι Soul Sonic Force κυκλοφόρησαν το «Planet Rock», ένα από τα πιο επιδραστικά τραγούδια της πρώιμης χιπ-χοπ. Αντί να ραπάρει πάνω από funk beats, ο Bambaataa δημιούργησε έναν ηλεκτρονικό ήχο με στοιχεία από τους Kraftwerk χρησιμοποιώντας την drum machine Roland TR-808. Το τραγούδι βοήθησε στη διάδοση του TR-808, το οποίο έγινε βασικό στοιχείο της μουσικής χιπ-χοπ. Ο Grandmaster Flash είναι ένας άλλος πρωτοπόρος DJ από το Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Ηταν ο πρώτος DJ που χειρίστηκε τους δίσκους με κίνηση πίσω / μπρος ή αριστερόστροφα. Εφηύρε επίσης διαφορετικές τεχνικές DJing, όπως το backspin, το cutting, το punch phrasing και το scratching. Οι Grandmaster Flash and the Furious Five είχαν αρκετά τραγούδια με επιρροή. Ωστόσο, το πιο σημαντικό τραγούδι τους ήταν το «The Message». Αυτό το κρίσιμο χτύπημα ενίσχυσε περαιτέρω το ραπ ως είδος και έβαλε τους ράπερ στην πρώτη γραμμή για πρώτη φορά. Οι δυνατοί στίχοι περιγράφουν τη ζοφερή πραγματικότητα της ζωής στο γκέτο, κάτι που αποτέλεσε μια σημαντική αλλαγή από τα παραδοσιακά ρυθμικά τραγούδια του πρώιμου χιπ-χοπ. Το 2007 ο Grandmaster Flash και οι Furious Five έγραψαν ξανά ιστορία. Το γκρουπ έγινε το πρώτο χιπ-χοπ που μπήκε στο Rock and Roll Hall of Fame.

Φωτ.: Gordon Cowie/ Unsplash

Η επένδυση των δισκογραφικών

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το χιπ-χοπ εξαπλώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες σε πλήρη ισχύ. Τότε άλλαξε σημαντικά η κουλτούρα του χιπ-χοπ. Αυτή η νέα εποχή έγινε γνωστή ως «η χρυσή εποχή του χιπ-χοπ». Πολλοί χαρακτηρίζουν αυτό το σημείο καμπής από την έκρηξη διαφορετικότητας, επιρροής, στυλιστικής καινοτομίας και επικρατούσας επιτυχίας.

Οι δισκογραφικές αναγνώρισαν το είδος ως μια αναδυόμενη τάση και επένδυσαν σε αυτό πολλά χρήματα στο κίνημα. Ανεξάρτητες δισκογραφικές όπως οι Tommy Boy, Prism Records και Def Jam γνώρισαν την επιτυχία μέσω του είδους. Κυκλοφόρησαν γρήγορα δίσκους ανταποκρινόμενες στη ζήτηση που δημιουργούσαν οι τοπικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί και οι DJs των κλαμπ. Νέες σκηνές και διαφορετικά στυλ χιπ-χοπ εμφανίστηκαν επίσης από πόλη σε πόλη καθώς η κουλτούρα διαδόθηκε. Ενα από τα οριστικά χαρακτηριστικά της χρυσής εποχής του χιπ-χοπ ήταν η έντονη χρήση «αποσπασματικής» μουσικής (μουσική άλλων κομματιών, όπου στηρίζονταν οι δικές τους συνθέσεις). Κανένας νόμος περί πνευματικών δικαιωμάτων δεν προστατεύει τη μουσική από τη… δειγματοληψία, έτσι οι καλλιτέχνες μπορούσαν να χρησιμοποιούν αποσπάσματα από διάφορες πηγές χωρίς νομικά προβλήματα. Αποτύπωναν δείγματα από διάφορα είδη, από τζαζ έως ροκ μουσική. Ωστόσο, η δειγματοληψία δεν περιορίστηκε στη μουσική. Ο RZA των Wu-Tang χρησιμοποίησε ηχητικά κλιπ από τη συλλογή ταινιών κουνγκ φου της δεκαετίας του 1970.

Φωτ.: Karsten Winegeart/ Unsplash

Η ένταξη στο mainstream

Με το πέρασμα των χρόνων καλλιτέχνες όπως οι Melle Mel, KRS-One, Rakim, Chuck D και Warp 9 ήταν καθοριστικοί για την προώθηση των στίχων του χιπ-χοπ και της τέχνης του ραπ. Υπήρξε επίσης ένα κύμα νέων σχολικών ράπερ που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να φέρουν το χιπ-χοπ στο mainstream. Στην πρώτη γραμμή ήταν οι RUN DMC, ένα χιπ-χοπ τρίο που συνδύασε τη ραπ με τη σκληρή ροκ. Πήγαν το ραπ στο Top Ten όταν συνεργάστηκαν με τους Aerosmith σε ένα ραπ ριμέικ του «Walk This Way». Το σινγκλ κατέκτησε το ραδιόφωνο και το MTV, εκτοξεύοντας το ραπ ακόμα πιο μακριά στο mainstream. Κάποιοι άλλοι καινοτόμοι στη χρυσή εποχή του χιπ-χοπ ήταν οι LL Cool J, Public Enemy, Beastie Boys, A Tribe Called Quest και πολλοί άλλοι. Η μουσική χιπ χοπ έγινε ακόμα πιο εμπορική και το είδος μουσικής με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Διαφορετικά τοπικά στυλ εμφανίστηκαν επίσης, όπως το χιπ-χοπ της Δυτικής Ακτής, το gangsta ραπ, το south ραπ, το ραπ ροκ και διάφορα άλλα είδη. Ενα νέο κύμα καλλιτεχνών εμφανίστηκε επίσης, όπως οι NWA, Dr. Dre, Tupac Shakur, Snoop Dog, The Notorious BIG, Nas, Jay-Z και αρκετοί άλλοι.

Το χιπ-χοπ έχει μια συναρπαστική ιστορία που αξίζει να εξερευνήσετε περισσότερο. Αυτό το πολιτιστικό κίνημα έχει δει σημαντικές αλλαγές και εξέλιξη από την έναρξή του στη δεκαετία του 1970. Αυτό που ξεκίνησε ως τοπικό κίνημα με σκοπό να προσφέρει ένα καταφύγιο για τους αφροαμερικανούς και τους πορτορικανούς νέους στη Νέα Υόρκη έχει γίνει παγκόσμιο φαινόμενο.

Φωτ.: Gordon Cowie/ Unsplash

Η κοινωνική παράμετρος

Κατά τη γέννηση του χιπ-χοπ τη δεκαετία του 1970, η οικονομία της Νέας Υόρκης κατέρρεε, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της λευκής μεσαίας τάξης να μετακομίζει στα προάστια για να ξεφύγει από τις κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Η μετανάστευση άλλαξε τα δημογραφικά στοιχεία και χώρισε τις εθνικές κοινότητες. Οι συνθήκες επιδεινώθηκαν σε γειτονιές που κατοικούνται από Αφροαμερικανούς, Πορτορικανούς και μετανάστες από την Καραϊβική. Οι διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες έφεραν αυξανόμενη εγκληματικότητα, βία, συμμορίες και φτώχεια. Πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν – μέσα σε αυτές και όσες πρόσφεραν διασκέδαση – με αποτέλεσμα κυρίως η νεολαία να αναζητήσει την ψυχαγωγία στους δρόμους. Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια και οι χώροι στάθμευσης δημιούργησαν το σκηνικό για πάρτι. Αυτά τα block parties έθεσαν τις βάσεις για οτιδήποτε σχετίζεται με την πρώιμη κουλτούρα του χιπ-χοπ. Οι DJs και οι MCs έφεραν τη μουσική τους δημιουργώντας τα «Sound Systems». Το αναδυόμενο κίνημα χιπ-χοπ μετέτρεψε την απόγνωση σε δημιουργική διέξοδο.