Το 1922 μέσα από τη ζωγραφική

Επειτα από αρκετά χρόνια, και αφού θεωρούσε ότι για εκείνη είχε κλείσει το κεφάλαιο μιας μεγάλης σειράς σχεδίων που είχε κάνει για τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής, η καταξιωμένη ζωγράφος Πελαγία Κυριαζή επανέρχεται στο θέμα, για τις ανάγκες της ατομικής της έκθεσης στο Πολεμικό Μουσείο. Αλλωστε η επικαιρότητα της επετείου των 100 χρόνων από τη θλιβερή σελίδα της ιστορίας μας, επανέφεραν το θέμα στην επιφάνεια, μαζί με νέο υλικό -καινούργιες μελέτες, συζητήσεις, καινούργια προσέγγιση -, για την καλλιτέχνιδα, η οποία έχει και ρίζες από το Αϊβαλί. Οπως λέει ή ίδια: «Είδα πολλές εκθέσεις, διάβασα βιβλία, όλα αυτά ξαναγύρισαν το θέμα στο παρόν».

Η Πελαγία Κυριαζή επισκέφθηκε τη συλλογή του Πολεμικού Μουσείου, ερεύνησε τα αρχεία και τις επετειακές εκδηλώσεις για το 1922, μελέτησε τη δουλειά του Γιώργου Προκοπίου και της Θάλειας Φλωρά-Καραβία, οι οποίοι βρέθηκαν στο μέτωπο: «Ο Προκοπίου είχε πάει ως πολεμικός ανταποκριτής, ενώ η Θάλεια Φλωρά-Καραβία είχε πάει από μόνη της, για να ζωγραφίσει, αλλά και ως ανταποκρίτρια σε μια εφημερίδα στην Αίγυπτο. Μου δημιουργήθηκαν φανταστικές ανταποκρίσεις. Εγώ είχα ζωγραφίσει κάτι χωρίς να έχω πάει ποτέ αλλά επιθυμούσα την επαφή με τους ζωγράφους. Να δω πώς βρέθηκαν εκεί. Πώς πέρασαν όλη αυτή την ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ο Προκοπίου πριν ζωγραφίσει φωτογράφιζε και μερικές φορές έβαζε τους στρατιώτες να ποζάρουν. Επίσης, κινηματογραφούσε τις μάχες. Μετά, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, έκανε έκθεση στο Ζάππειο, το 1923. Εκανα μια μεγάλη έρευνα στην Εστία Νέας Σμύρνης και βρήκα τον κατάλογο της έκθεσης. Ηταν ένας μικροσκοπικός κατάλογος. Τον φωτογράφισα με την άδειά τους και έχω ορισμένες σελίδες στην έκθεση, με όλα τα έργα, περιγραφή των έργων, τον τίτλο της έκθεσης».