Ολα φαίνονται πανέτοιμα στο Πτι Παλαί, αναδίδουν την ατμόσφαιρα μιας νέας κατάστασης. Ο ιστορικός κινηματογράφος του Παγκρατίου ανακαινίστηκε (με εντυπωσιακό τρόπο ομολογουμένως, ο χώρος διατηρεί δε την ταυτότητά του) και ετοιμάζεται πια να υποδεχθεί το κοινό ως θεατρική σκηνή, την οποία εγκαινιάζει καλλιτεχνικά ο Γιωργής Τσουρής ετούτο τον Οκτώβριο, με το «Τριαντάφυλλο στο στήθος» (The Rose Tattoo, 1949-1950), ένα έργο του Τενεσί Ουίλιαμς που δεν ανεβαίνει συχνά (ο κορυφαίος δραματουργός μάλιστα θεωρούσε ότι είναι η μόνη «κωμωδία» που είχε γράψει).
Εν προκειμένω, κυριαρχεί η μορφή της Σεραφίνας (την ενσαρκώνει η Μαρία Καβογιάννη), μιας ιταλοαμερικάνας μοδίστρας στο Μισισίπι που βρίσκεται αντιμέτωπη με πλείστες στάχτες, τις στάχτες ενός συζύγου και ενός κόσμου, ώσπου εμφανίζεται ένας άλλος άνδρας, ο φορτηγατζής Αλβάρο (τον υποδύεται ο Μάκης Παπαδημητρίου), και λειτουργεί καταλυτικά στην αναδιάταξη της ζωής της συγκεκριμένης γυναίκας.
«Από την αρχή είχα κατά νου τους δύο εξαίρετους βασικούς ηθοποιούς. Αλλωστε, το «Τριαντάφυλλο στο στήθος» οργανώνεται γύρω από αυτούς τους υπέροχους ρόλους. Καλούμαι τώρα για πρώτη φορά να στήσω τέτοια παράσταση, βασισμένος σε κείμενο ενός σπουδαίου συγγραφέα του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Και το μεγάλο στοίχημα είναι να βρεθεί μια εύρυθμη ισορροπία ανάμεσα στο πνεύμα του Τενεσί Ουίλιαμς (όπως εγώ τουλάχιστον το εκλαμβάνω) και στη δική μας θεατρική φυσιογνωμία (αναφέρομαι σε μένα και στους συνεργάτες μου, στα έργα που έχουμε φτιάξει μαζί τα τελευταία δέκα χρόνια).
Νιώθω ότι το κοινό θα δει κάτι πολύ γνώριμο και την ίδια στιγμή κάτι πολύ διαφορετικό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θέλησα συνειδητά να με ξεβολέψω. Αφενός, έχω τα πάντα στο μυαλό μου. Αφετέρου, δεν έχω ιδέα πού ακριβώς θα καταλήξουν. Και ξέρετε κάτι, μου αρέσει που δεν έχω ιδέα…» δήλωνε τις προάλλες στο «Βήμα» ο Τσουρής, που υπογράφει την απόδοση του κειμένου και τη σκηνοθεσία.
Τον συναντήσαμε λίγο προτού ξεκινήσει η πρόβα του θιάσου. «Η λογική του εγχειρήματος είναι να δούμε πώς συνυπάρχουν τα δικά μας υλικά με εκείνα του Ουίλιαμς. Ασφαλώς, τα μεγέθη δεν είναι ισοδύναμα. Οταν όμως ανεβάζεις μια παράσταση, οφείλεις να «επιτεθείς» στα υλικά που έχεις μπροστά σου και να βγάλεις από αυτά εκείνα τα πράγματα που μιλάνε μέσα σου και ανταποκρίνονται στις αγωνίες σου. Αυτή είναι και η δύναμη του κλασικού έργου, υποβάλλει μεν τη «σύγκρουση» και, αν όλα πάνε καλά, αν το αποτέλεσμα σε δικαιώσει, επέρχεται στο τέλος η ιερή θεατρική συμφιλίωση. Ισως ακούγεται παράξενο ή και αλαζονικό σε κάποιους, αλλά δεν γίνεται αλλιώς. Αν κάτι το φοβηθείς, είναι προτιμότερο να μην το αγγίξεις. Ετσι το σκέφτομαι εγώ, αν έχω απέναντι μου ένα άγαλμα τρία μέτρα, ναι, θα βάλω σκάλα και θα ανέβω για να σταθώ στο ύψος του» συνέχισε ο Τσουρής.
Δεν τον προβληματίζει, ωστόσο, η δραματική πρόσληψη του Τενεσί Ουίλιαμς στην Ελλάδα εν γένει; «Στο έργο για το οποίο μιλάμε, ο συγγραφέας παντρεύει τον δικό του ιδιότυπο ρεαλισμό με το δράμα και την κωμωδία. Εχω εντοπίσει και συγγένειες που λογαριάζω ότι ταιριάζουν στο ύφος μου. Επιπλέον, δεν έχω κανέναν λόγο να κρύψω ότι ένα κρίσιμο υπόδειγμα για ό,τι θεατρικό έχω γράψει μέχρι σήμερα είναι και ο «Γυάλινος Κόσμος», όπου επίσης παρακολουθούμε μια οικογενειακή κρίση και έναν επισκέπτη που έρχεται και αλλάζει όλες τις συντεταγμένες (επιτέλους ας παραδεχθούμε ότι έχει και φοβερό χιούμορ ο «Γυάλινος Κόσμος», στη σωστή δοσολογία κιόλας). Ναι, εξωτερικά βλέποντάς το, κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι ο Ουίλιαμς δεν σχετίζεται με το νεοελληνικό ρεπερτόριο που υπηρετώ εγώ. Εσωτερικά όμως, στις δικές μου ψυχικές διαδρομές, η γέφυρα αυτή είναι στέρεη και η επικοινωνία σταθερή» εξήγησε ο Τσουρής.
Το φορτίο της Σεραφίνας
Την ώρα εκείνη κάποιος μετακίνησε τις κούκλες ραπτικής στη σκηνή, τις κούκλες της Σεραφίνας. Τι κουβαλά αυτή η ηρωίδα;
«Φαντάζει στα μάτια μου γήινη και οικεία, μια γυναίκα με ισχυρή προσωπικότητα που έχει τον τρόπο να επιβιώνει μέσα από την ευφυΐα της. Ομως η εμπεδωμένη πατριαρχία έχει επιβάλει στην ίδια να προκρίνει πάντοτε τις επιλογές ενός άνδρα και όχι τις δικές της. Η Σεραφίνα αποτελεί τυπικό παράδειγμα ενός ανθρώπου τον οποίο η κοινωνία πιέζει, καταπώς λέμε, από τα μέσα. Είναι μια γυναίκα που ενώ πιστεύει ότι οι πεποιθήσεις και οι αξίες με τις οποίες έχει πορευτεί επί σειρά ετών της ανήκουν, ύστερα διαπιστώνει ότι όλα αυτά της είναι ξένα και τελείως κόντρα στον χαρακτήρα της.
Στο έργο η Σεραφίνα περνά από την απώλεια στην κατάρρευση κι από εκεί στην αναγέννηση. Στην παράσταση έχουμε κρατήσει το ταξίδι της και, τρόπον τινά, τον προορισμό της. Ωστόσο, κάθε εποχή έχει τον δικό της προορισμό. Στην εποχή του Ουίλιαμς ήταν ήδη επαναστατικό από μόνο του το γεγονός μια χήρα να ξαναβρεί τον έρωτα. Σήμερα το επαναστατικό θα ήταν και είναι μια τέτοια γυναίκα, όπως και κάθε γυναίκα, να υπερβεί κάθε ανδρική και κοινωνική σκιά με τη βούλησή της, να απελευθερωθεί και να διεκδικήσει την ολοκλήρωση του εαυτού της με την αυθεντικότητα που η ίδια επιθυμεί. Στη Σεραφίνα βλέπω το παρήγορο και αίσιο τέλος που δεν είχαν οι άλλες γυναίκες του Ουίλιαμς, οι δημοφιλείς και βασανισμένες ηρωίδες του, βλέπω την άνθιση και την ελπίδα».
Από την άλλη μεριά, «δεν ανεβάζουμε ένα έργο για τον φεμινισμό αλλά για τη γυναίκα. Δεν μας ενδιαφέρει να κάνουμε κάποιο μανιφέστο ή να επιδοθούμε σε κάποιον αγώνα, αλλά να ακουμπήσουμε τις εσώτερες μάχες της ηρωίδας και να προσπαθήσουμε, χωρίς να την κρίνουμε, να την καταλάβουμε».
Διασκευή Μισιτζή εν όψει
Κατά τα λοιπά, τον προσεχή Δεκέμβριο, ο Γιωργής Τσουρής θα ανέβει και ως ηθοποιός στη σκηνή του Πτι Παλαί, στο πλαίσιο μιας «εκ βάθρων διασκευής» (από κοινού με τον Αλέξανδρο Χρυσανθόπουλο) του έργου «Ο Φιάκας» (1870) του Δημοσθένη Μισιτζή.
«Καθαρά λόγια για αυτή την κομέντια, αν ο κόσμος δεν γελάσει, θα τα μαζέψουμε και θα φύγουμε» αστειεύτηκε ο υπερδραστήριος Τσουρής που γράφει, επιπροσθέτως, το νέο του θεατρικό κείμενο και, παράλληλα, σκέφτεται τα επόμενα σκηνοθετικά του βήματα.
INFO «Τριαντάφυλλο στο στήθος» του Τενεσί Ουίλιαμς, σε σκηνοθεσία Γιωργή Τσουρή, στο Πτι Παλαί (Ριζάρη 24). Πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου.
