Σία Κοσιώνη : «Τα εμπάργκο σε ΜΜΕ υπονομεύουν το πολίτευμά μας»

Η anchorwoman του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του ΣΚΑΪ εξηγεί γιατί λοξοδρόμησε από την οικογενειακή παράδοση και μιλάει για τα ασυμβίβαστα της δημοσιογραφίας και για το πώς ο Τραμπ «αφύπνισε» τη μαχόμενη δημοσιογραφία στις ΗΠΑ

Η παρουσιάστρια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ, με θητεία στα έντυπα και στο ραδιόφωνο, σε μια συζήτηση για τη δημοσιογραφία, την υποκειμενική αλήθεια, τον ρόλο των ΜΜΕ σε περιόδους κρίσης, τα λάθη, τις υπερβολές, τα προσωπικά όρια απέναντι στην κατευθυνόμενη ενημέρωση, τον δικό της δρόμο που δεν θα επιτρέψει να αμφισβητηθεί.
Σε ποια ηλικία έγινε πρώτη επιλογή η δημοσιογραφία;
«Προέρχομαι από μια οικογένεια γιατρών. Ο πατέρας μου, τα αδέλφια του, τα ξαδέλφια μου, όλοι γιατροί. Συνεπώς, υπήρξε κάποια παραίνεση, έως και πίεση, να ακολουθήσω κι εγώ – ήμουν και πολύ καλή μαθήτρια. Αλλά δεν ένιωσα ποτέ πως αυτός ήταν ο δικός μου δρόμος. Αλλα ονειρεύτηκα. Μου άρεσε πολύ να διαβάζω, βιβλία, εφημερίδες, να μαθαίνω όλα τα νέα, να ταξιδεύω, να ψάχνω. Ημουν πάντα μέλος των συντακτικών ομάδων στις σχολικές εφημερίδες και ήρθε πολύ φυσικά το Τμήμα Δημοσιογραφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και μετά το London School of Economics».
Το αποδέχθηκαν εύκολα;
«Οχι ιδιαίτερα. Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου λέει «αυτό δεν είναι επιστήμη» ή «εμείς δεν έχουμε γνωστούς βουλευτές ή δημοσιογράφους να σε βοηθήσουμε». Αλλά δεν τους έδωσα άλλη επιλογή».
Εργαζόσασταν παράλληλα με τις σπουδές σας;
«Εννοείται. Από τις πρώτες κιόλας ημέρες που πήγα στην Θεσσαλονίκη. Σε εφημερίδες, σε ραδιόφωνα, παντού. Επ’ ουδενί δεν έζησα αυτό που λέμε φοιτητική ζωή. Ηξερα πολύ καλά πως δεν θα μου αρκούσε το πτυχίο από τη σχολή και πως για να καταφέρω κάτι σημαντικό στη ζωή μου έπρεπε να δουλέψω σκληρά. Αυτό το χρωστάω στην οικογένειά μου που μου έμαθε πως τίποτε δεν χαρίζεται και πως για να καταφέρεις κάτι πρέπει να κοπιάσεις πολύ».
Απ’ ό,τι ξέρω γράφατε και στίχους.
«Παλαιότερα. Γενικά γράφω. Τα κρατάω όμως για μένα. Είναι περισσότερο μια προσπάθεια αποσυμπίεσης όταν αισθάνομαι ότι πνίγομαι ή είμαι θυμωμένη με όσα συμβαίνουν».
Θα τα δημοσιεύσετε;
«Ισως, δεν ξέρω. Η περίοδος της κρίσης μάς γέμισε όλους πολλά ερωτήματα, αλλά προέκυψαν και πολλά συμπεράσματα».
Ενας παρουσιαστής ειδήσεων μοιάζει λίγο με τον ηθοποιό ή τον τραγουδιστή, ο οποίος πρέπει να υποστηρίξει λόγια που του έγραψαν άλλοι; Ποια είναι η δική σας συμμετοχή στη σύνταξη του δελτίου;
«Υπάρχουν ομοιότητες με τον τραγουδιστή και τον ηθοποιό μόνο όσον αφορά την έκθεσή σου στον κόσμο υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Δεν ενδιαφέρει τον τηλεθεατή αν εσύ είσαι άρρωστος, ή εκνευρισμένος, ή κουρασμένος. Από εκεί και πέρα αναλαμβάνω την ευθύνη του δελτίου. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια θεωρώ πως έχω μια προσωπική σχέση με τους τηλεθεατές, την οποία περιφρουρώ. Οτιδήποτε εκφωνώ προφανώς είναι προϊόν ζύμωσης με τους συναδέλφους μου, αλλά το έχω γράψει εγώ, δεν το έχει γράψει κάποιος άλλος».
Δεν το αποφασίζει η συντακτική ομάδα και ο αρχισυντάκτης;
«Προφανώς είναι ομαδική η δουλειά. Είμαστε μια ανθρώπινη αλυσίδα, με τις συμφωνίες και τις διαφωνίες μας, αλλά αυτά που θα πω εγώ είναι δικά μου».
Εχετε κληθεί ποτέ να εκφωνήσετε κάτι με το οποίο διαφωνείτε ριζικά;
«Δώδεκα χρόνια ελάχιστες φορές. Αλλά έχεις πάντοτε τον τρόπο να χειριστείς ένα θέμα, ακόμη και αν δεν συμφωνείς απαραίτητα με την προσέγγισή του».
Συμφωνείτε ότι τα ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν και τις προσωπικές ατζέντες των ιδιοκτητών τους; Και ότι όσο συμβιβαζόμαστε απομακρυνόμαστε από τη δημοσιογραφία;
«Για να είμαστε δίκαιοι, το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, συμβαίνει σχεδόν παντού. Από εκεί και πέρα είναι σαφώς δικό σου θέμα μέχρι ποιου σημείου θα επιτρέψεις να συμβεί αυτό. Το όριο το βάζει ο επαγγελματισμός σου και το ήθος σου. Παρά τα όσα λέγονται από διάφορους, στον ΣΚΑΪ είμαστε τυχεροί. Υπάρχει μεγάλη ανεκτικότητα, πλουραλισμός και πολυφωνία. Ο καθένας μπορεί ελεύθερα να υπερασπιστεί την άποψή του».
Αλλά και να χτυπηθεί σκληρά αν η άποψή του δεν είναι στην κεντρική γραμμή του σταθμού. Εχετε κεντρική γραμμή που την υπερασπίζεστε πολλές φορές με φανατισμό.
«Ο ΣΚΑΪ είναι καθαρός στο ότι θέλει μια Ελλάδα ευρωπαϊκή, σε έναν φιλελεύθερο, προοδευτικό δρόμο. Αν θυμηθείτε την πορεία μας θα διαπιστώσετε πως δεν ταυτιζόμαστε με κόμματα. Μάλλον απέναντι στην εξουσία συνηθίζουμε να είμαστε. Το εκάστοτε Μέγαρο Μαξίμου πάντοτε είχε παράπονα από εμάς. Ολα αυτά όμως δεν θα τα δείτε μέσα στα ρεπορτάζ που καταγράφουν την επικαιρότητα, αλλά στα σχόλια και στις αναλύσεις. Στην καταγραφή του γεγονότος δεν επεμβαίνουμε φυσικά, και αυτό είναι κάτι που το θεωρώ τίμιο».
Παραμονή του Δημοψηφίσματος ο ΣΚΑΪ έβγαλε πολιτικές εκπομπές παρά τη ρητή απαγόρευση που σέβονται εδώ και δεκαετίες όλα τα ΜΜΕ. Πώς αισθανθήκατε για αυτό;
«Απαγορεύεται για λόγους δεοντολογίας να βγάλεις πολιτικούς υποψηφίους και να προσπαθήσεις να κάνεις εκπομπές πολιτικής πειθούς και χειραγώγησης. Αν θυμάμαι καλά, είχε κριθεί πως καλό θα ήταν – λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης και της σοβαρότητας του διακυβεύματος – να βγουν κάποιες εκπομπές, δίχως όμως να κληθεί κάποιος πολιτικός. Ενας μόνο επίσημος εκπρόσωπος του «Ναι» εμφανίστηκε και αυτό έγινε από λάθος».
Ολοι οι άλλοι – μη πολιτικοί – καλεσμένοι, ήταν της μιας, ίδιας άποψης, δεν δόθηκε ούτε ο ελάχιστος χρόνος για αντίλογο.
«Ηταν μια άγρια περίοδος η περίοδος του Δημοψηφίσματος. Μια εποχή μεγάλης αστάθειας. Δεν γίνεται να μην κάνεις λάθη. Υπήρξε μεγάλη ένταση και φόβος. Οι δημοσιογράφοι δεν είμαστε πολιτικοί και εκείνη την εποχή είχαμε ένα και μόνο χρέος. Να πούμε την αλήθεια. Η αλήθεια ήταν πως εκείνο το Δημοψήφισμα είχε ένα πλαστό ερώτημα, η Ελλάδα έπεφτε στον γκρεμό, υπήρχε πραγματική απειλή για έξοδό μας από την Ευρώπη, επομένως η στάση μας εκείνη την περίοδο πρέπει να συνδεθεί με τα πραγματικά δεδομένα, όπως άλλωστε εκ των υστέρων αποδείχθηκε. Δέχομαι πως μπορεί να έγιναν υπερβολές, αν και στο δελτίο προσπαθήσαμε να κρατήσουμε ισορροπίες. Την τελευταία εβδομάδα είχαμε καλεσμένους τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, τον Νίκο Βούτση και τον Αλέκο Φλαμπουράρη. Σε κάθε περίπτωση, κάνοντας τον απολογισμό μου, προϊόν πολλών ωρών σκέψης, είμαι υπερήφανη που σταθήκαμε στο πλευρό της αλήθειας».
Είναι αντικειμενικό μέγεθος η αλήθεια στην πολιτική;
«Οχι, η αλήθεια έχει πολλά κεφαλάκια κι εσύ επιλέγεις εκείνο που σου φαίνεται πιο όμορφο. Ομως υπήρχαν κάποια δεδομένα τα οποία δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί. Ξέραμε, για παράδειγμα, πολύ καλά πως ήταν έτοιμο το σχέδιο να μας πετάξουν έξω από το ευρώ. Δεν μπορούσαμε να κλείσουμε τα μάτια μας σε αυτόν τον κίνδυνο και σε ό,τι συνεπαγόταν αυτό για εμάς και τα παιδιά μας. Θεωρώ πως δικαιωθήκαμε και σταθήκαμε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Αλλωστε, στο τέλος όλοι μαζί βρεθήκαμε».
Νομίζω ότι τα δελτία ειδήσεων στην Ελλάδα ποντάρουν αρκετά στον εκβιασμό της συγκίνησης και στο θέαμα εις βάρος της αντικειμενικής ενημέρωσης. Υποβλητικές μουσικές, αργή κίνηση και κυρίως διασπορά του αισθήματος του φόβου.
«Αυτή είναι η γενική εικόνα, όπως την περιγράφετε. Προσωπικά, όμως, αποστρέφομαι αυτό το είδος δημοσιογραφίας. Στο δελτίο του ΣΚΑΪ δεν υπάρχουν αυτά. Δεν θα ακούσετε μουσικές, βαρύγδουπους χαρακτηρισμούς και κλισέ, ακριβώς επειδή είμαστε της λογικής ότι πρέπει να μεταδίδουμε τα γεγονότα και να μην προσπαθούμε να πυροδοτήσουμε εύκολα συναισθήματα. Είναι εύκολο να ποντάρεις μόνο στη συγκίνηση και στον φόβο, να γεμίζεις με ειδήσεις μόνο από το αστυνομικό ρεπορτάζ και να περιμένεις να το εισπράξεις αυτό την επόμενη ημέρα στα νούμερα τηλεθέασης. Εμείς πάλι θέλουμε να είμαστε διαφορετικοί. Ποντάρουμε στη σκέψη, στον προβληματισμό και στην αμφισβήτηση. Θέλουμε να είμαστε ισότιμοι με τους τηλεθεατές και να μην τους υποτιμάμε».
Χωρίς να παραγνωρίζω τη δύναμη και τις ανάγκες της εικόνας στο μέσο της τηλεόρασης, για ποιον λόγο οι κυρίες που μας λένε τις ειδήσεις πρέπει να είναι απαραιτήτως και πολύ όμορφες;
«Ε, καλά, δεν είμαστε και μοντέλα. Εγώ απέχω τουλάχιστον 20 κιλά. Οπως και να ‘ναι, ακόμη και στο ΒBC θα δεις γυναίκες που είναι μεν ευπαρουσίαστες, αλλά δεν τις λες και πανέμορφες. Βέβαια, ένας άνθρωπος που μπαίνει καθημερινά στο σπίτι σου θέλεις να έχει και μια καλή εικόνα, αλλά αυτό έχει να κάνει με τους κώδικες της τηλεόρασης».
Υπάρχει δελτίο ειδήσεων στο εξωτερικό το οποίο να ζηλεύετε;
«Υπάρχουν πολλά επί μέρους στοιχεία από διάφορα δελτία. Μου αρέσει το συγκροτημένο και εξαιρετικά σύγχρονο των Σκανδιναβών, η χαλαρότητα των Αγγλων και η ελευθερία που αποπνέουν ορισμένα αμερικανικά δίκτυα. Κατά καιρούς έχουμε προσπαθήσει στον ΣΚΑΪ να παντρέψουμε διάφορα πράγματα από όσα έχουμε ζηλέψει. Τον τελευταίο καιρό παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον το «ξύπνημα» της δημοσιογραφίας στην Αμερική. Ο Τραμπ έχει καταφέρει, στρέφοντάς τους όλους εναντίον του, να ξαναζωντανέψει τη δημοσιογραφία. Δεν νοείται Δημοκρατία δίχως ζωντανή και μαχόμενη δημοσιογραφία. Γι’ αυτό και είμαι πολύ θυμωμένη με τα κατά καιρούς εμπάργκο που επιβάλλονται. Και του ΣΥΡΙΖΑ στον ΣΚΑΪ και της Νέας Δημοκρατίας στην ΕΡΤ. Απορώ πώς δεν καταλαβαίνουν πόσο επικίνδυνες είναι τέτοιες πρακτικές και πόσο υπονομεύουν κατακτήσεις δεκαετιών στο πολίτευμά μας».
Υπάρχει κάποιο σημείο πέραν του οποίου θα θεωρήσετε πως υπάρχει ασυμβίβαστο στη δημοσιογραφική σας ιδιότητα; Αναφέρομαι σε ενδεχόμενη εκλογή του κυρίου Μπακογιάννη στη δημαρχία της Αθήνας ή αργότερα σε κάτι ακόμη υψηλότερο.
«Αυτά τα έχουμε διαχωρίσει και σταματάνε στην εξώπορτα του σπιτιού μας. Εννοείται πως τον στηρίζω σε οποιαδήποτε επιλογή, αλλά εκείνος κάνει τη δουλειά του και εγώ τη δική μου. Αλλωστε, όταν μου λέει πως είμαι η πιο αυστηρή κριτής του εγώ του απαντάω, μισο-σοβαρά, μισο-αστεία, πως είναι τυχερός που δεν του παίρνω εγώ συνέντευξη…».
Αλλά σίγουρα θα υπάρξει κάποια δυσκολία αν καλέσετε στο δελτίο για συνέντευξη κάποιον αντίπαλό του για τη δημαρχία, για παράδειγμα.
«Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι δεν θα επιτρέψω – με τη δουλειά μου – να αμφισβητηθεί η προσωπική, μακρά και ιδιαίτερα επίπονη διαδρομή μου, σε έναν χώρο που δεν μου χαρίστηκε τίποτα. Αλλωστε το καλό με αυτό το επάγγελμα είναι ότι ο κόσμος σε κρίνει καθημερινά. Αυτός είναι που θα με κρίνει αν συνεχίζω να κάνω καλά τη δουλειά μου ή όχι».
Παρακαλάτε, για θεμιτούς λόγους οικογενειακού συμφέροντος, να πηγαίνει καλά η Νέα Δημοκρατία;
«Ούτε για πλάκα. Υπάρχει ο κόσμος του συζύγου μου και ο κόσμος ο δικός μου. Δεν έχω εκφράσει ποτέ τις κομματικές μου επιλογές. Οσοι με γνωρίζουν, άλλωστε, ξέρουν πως δεν είναι υποχρεωτικό να ταυτίζονται με του Κώστα. Ασε που αν ταυτίζονταν οι απόψεις μας δεν θα είχαμε και τι να λέμε μεταξύ μας. Διαχωρίζω απολύτως την προσωπική του πορεία από τη δική μου δουλειά. Πολλές φορές στην πορεία μου ένιωσα έντονα συναισθήματα για μια σειρά από ζητήματα αλλά δεν επέτρεψα ποτέ στο συναίσθημα να παρέμβει και να θολώσει το κριτήριό μου στη δημοσιογραφική μου λειτουργία. Θέλω να πιστεύω πως είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος. Θεωρώ πως η ελευθερία είναι το απόλυτο αγαθό και δεν θα το έθετα υπό απειλή ή αμφισβήτηση για κανέναν λόγο».
Ετοιμάζετε κάποιες αλλαγές στο δελτίο;
«Οσον αφορά τη φιλοσοφία του δελτίου δεν θα υπάρξουν αλλαγές. Εμφαση στο ρεπορτάζ για την Οικονομία, την Πολιτική αλλά και την καθημερινότητα του πολίτη και ταυτόχρονα φρεσκάρισμα της εικόνας μας. Ετοιμάζουμε καινούργια σκηνικά και καινούργια γραφικά. Το δελτίο εξελίσσεται τεχνολογικά και νομίζω πως δεν θα έχει ξαναδεί ο τηλεθεατής κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα».
Είπε:
«Στον επαγγελματικό χώρο δεν μου χαρίστηκε τίποτα. Αλλωστε το καλό με αυτό το επάγγελμα είναι ότι ο κόσμος σε κρίνει καθημερινά».
«Οταν ο σύζυγός μου μού λέει πως είμαι η πιο αυστηρή κριτής του, εγώ του απαντάω, μισο-σοβαρά, μισο-αστεία, πως είναι τυχέρος που δεν του παίρνω εγώ συνέντευξη…».
«Είναι εύκολο να ποντάρεις μόνο στη συγκίνηση και στον φόβο, να γεμίζεις με ειδήσεις μόνο από το αστυνομικό ρεπορτάζ και να περιμένεις να το εισπράξεις αυτό την επόμενη ημέρα στα νούμερα τηλεθέασης».
«Πολλές φορές στην πορεία μου ένιωσα έντονα συναισθήματα για μια σειρά από ζητήματα αλλά δεν επέτρεψα ποτέ στο συναίσθημα να παρέμβει και να θολώσει το κριτήριό μου στη δημοσιογραφική μου λειτουργία».

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.