Αξιοσημείωτο: Οι κατ’ εξοχήν δημιουργοί πρωτογενούς πολιτισμού, οι αρχαίοι Ελληνες, δεν είχαν ειδική λέξη για τον πολιτισμό! Είχαν μεν την λέξη πολιτισμός αλλά με την σημασία τής «δημόσιας διοίκησης» και των «λεπτών τρόπων συμπεριφοράς». Την λέξη πολιτισμός επανέφερε στην χρήση με νέα σημασία, αυτήν που έχουμε σήμερα, ο Αδαμάντιος Κοραής (το 1829) για να αποδώσει στα Ελληνικά το γαλλικό civilisation. Και οι αρχαίοι πώς ονόμαζαν ό,τι εμείς χαρακτηρίζουμε ως «πολιτισμό»; Χρησιμοποιούσαν την λέξη παιδεία, όπως έχει δείξει ο μεγάλος Γερμανός φιλόλογος Werner Jaeger στο ομότιτλο τρίτομο έργο του Paideia (1959), το οποίο στην αγγλική του έκδοση είχε ως υπότιτλο «Τα ιδεώδη τού Ελληνικού πολιτισμού» («Paideia: The Ideals of Greek Culture»). Ισχυρίζομαι ότι για τους (αρχαίους) Ελληνες ίσχυε η εξίσωση «Πολιτισμός = Παιδεία».
Κάθε πνευματική και υλική δραστηριότητα που προάγει τον άνθρωπο, φιλοσοφία, θρησκεία, ηθική, γλώσσα («γραμματική»), μαθηματικά, ιατρική (βιολογία), γυμναστική, αθλητισμός, επιστήμες, ποίηση, μουσική, εικαστικά, θέατρο, ιστορία, γράμματα (γενικότερα), εκπαίδευση, βιβλίο και βιβλιοθήκες, αρχιτεκτονική, αλλά και άσκηση πολιτικής, διοίκησης, διακυβέρνησης, νομοθεσίας, τα πάντα ήταν για τους προγόνους μας θέματα παιδείας. Αυτή ακριβώς η ολιστική αντίληψη τού ανθρώπου ως πνευματικής και υλικής οντότητας που υπάρχει και προάγεται μέσω τής παιδείας υπήρξε η ελληνική αντίληψη, τα ελληνικά «ιδεώδη» τού πολιτισμού, αντίληψη ουσιαστική, βαθιά, αποκαλυπτική, και σήμερα διδακτική για μάς.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
