Πολιτικοποιημένη και πρωτοπόρος

Στη δεκαετία του 1970, όταν οι γυναίκες κινηματογραφίστριες δεν βρίσκονταν στην περίοπτη θέση όπου βρίσκονται σήμερα, η Λίνα Βερτμίλερ έκανε τη διαφορά. Η ιταλίδα σκηνοθέτρια, που πέθανε την περασμένη Πέμπτη σε ηλικία 93 ετών, υπήρξε η πρώτη γυναίκα στην ιστορία των Οσκαρ που, για την ταινία «Ο Πασκουαλίνο και οι επτά καλλονές», κατάφερε να προταθεί για το Οσκαρ σκηνοθεσίας, κερδίζοντας μάλιστα διπλή υποψηφιότητα και ως σεναριογράφος. Στην ταινία αυτή πρωταγωνιστεί το ντουέτο Τζιανκάρλο Τζιανίνι – Μαριάντζελα Μελάτο, δύο ηθοποιοί που ταυτίστηκαν με το έργο της Βερτμίλερ, με γνωστότερη επιτυχία τους το «Η κυρία και ο ναύτης». Πολιτικοποιημένη καλλιτέχνιδα, η γεννημένη στο Λάτσιο, αριστοκρατικής καταγωγής Αρκάντζελα Φελίτσε Ασούντα Βερτμίλερ φον Ελγκ Σπανιόλ φον Μπράουεϊχ, εστίαζε στα μεγάλα θέματα – από τη σεξουαλική επανάσταση και τον φεμινισμό ως την οικονομία, την πολιτική και την πάλη των τάξεων. Αυτό όμως που την έκανε διάσημη ήταν η ικανότητά της να προσθέτει ένα πολύ ιδιαίτερο χιούμορ, διατηρώντας έτσι μια σχεδόν μαγική ισορροπία ανάμεσα στο τραγικό και στο κωμικό. Οταν η Βερτμίλερ έκανε τα πρώτα της βήματα, οι ευφάνταστες ιδέες της έλκυσαν έναν «ιερό τέρας» του σινεμά, τον Φεντερίκο Φελίνι, ο οποίος τη χρησιμοποίησε ως βοηθό του στο «Οκτώμισι» (1963). Σύντομα όμως ακολούθησε τον δικό της δημιουργικό δρόμο και έγινε μια από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες της ιταλικής τέχνης και διανόησης. Τα μεγάλα φεστιβάλ τιμούσαν πάντα το έργο αυτής της εκκεντρικής φιγούρας με το κοντό μαλλί και τα χαρακτηριστικά γυαλιά σε κοκάλινο σκελετό. Οι ταινίες της «Μίμης ο σιδεράς» και «Ιστορία έρωτα και αναρχίας» προβλήθηκαν εντός συναγωνισμού στις Κάννες, το «In una notte di chiaro di luna» επελέγη για το διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Βενετίας 1989 και οι ταινίες της «Μια νύχτα γεμάτη βροχή» (1978) και «Καμόρα» (1985) προβλήθηκαν στο Βερολίνο. Τέλος, στην απονομή των Οσκαρ του 2020, η Λ. Βερτμίλερ τιμήθηκε για τη συνολική προσφορά της στην 7η Τέχνη με ένα ειδικό αγαλματίδιο.

Γ.Ζ.