Η καλλιτεχνική διευθύντρια των Nederlands Dans Theater (NDT) Εμιλι Μόλναρ έχει εμπλουτίσει το ρεπερτόριο της ομάδας με έργα δημιουργών από διαφορετικά καλλιτεχνικά υπόβαθρα φέρνοντας μια πολυποίκιλη προσέγγιση στον σύγχρονο χορό που παράγεται από την ιστορική ομάδα. Ας αναφερθεί ενδεικτικά o ισπανός πολυπράγμων Μάρκος Μοράου με τις θεατρικές καταβολές, ή ο Βρετανός Μπότις Σέβα που πρωτομίλησε τη γλώσσα του χιπ χοπ. Δηλώνει λοιπόν ενθουσιασμένη με τη δουλειά του Χρήστου Παπαδόπουλου, του δημιουργού που έχει ως υπογραφή του την καθηλωτική, κινησιολογική επαναληπτικότητα στις χορογραφίες του. Δεν είναι η μόνη.
Αφότου κατέκτησε τη Γαλλία με τη συνεργασία του με το Μπαλέτο της Οπερας της Λυών, ο Παπαδόπουλος κέρδισε και τους Ολλανδούς με τη χορογραφία «Ties Unseen» που δημιούργησε ειδικά για τους NDT, και ερμήνευσαν 16 από τους 28 επαγγελματίες χορευτές της ομάδας (NDT1). Τόσο στη Χάγη, τη βάση της ομάδας όπου έγινε η πρεμιέρα στις 26/9, όσο και σε άλλες δέκα πόλεις της Ολλανδίας όπου περιόδευσε και εισέπραξε μια θερμότατη ανταπόκριση από όλες τις ηλικιακές ομάδες. «Ορισμένοι έλεγαν: δεν χρειαζόταν να δω τίποτε άλλο» θα περιγράψει η Μόλναρ καθώς μιλάει από την οθόνη του υπολογιστή με θαυμασμό ανάλογο, θα έλεγε κανείς, με εκείνον των θεατών της Ολλανδίας.
Η νέα αυτή δουλειά του Παπαδόπουλου θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μαζί με το «Solo Echo» (2012) της Καναδής Κρίσταλ Πάιτ αλλά και με το «Vanishing Twin» (2008) του Τσέχου Γίρζι Κίλιαν.
Πρέπει να ρωτήσω: πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Χρήστο Παπαδόπουλο;
«Παρακολουθούσα τη δουλειά του, με είχε συνεπάρει απόλυτα, και μετά πήγα και είδα τι έκανε πρόσφατα στο Μπαλέτο της Οπερας της Λυών. Οπως πάντα, χρειάζεται χρόνος για να βρεθεί η κατάλληλη στιγμή για μια συνεργασία, να έχουμε διαθεσιμότητα εμείς αλλά και ο/η εκάστοτε χορογράφος. Επιπλέον, ήθελα να έχω την κατάλληλη ομάδα χορευτών που θα μπορούσε να καταδυθεί μέσα στον κόσμο του.
Οταν τον συνάντησα στη Λυών και συζητήσαμε τι θα ήθελε να κάνει για τους NDT, από την αρχή είχε μια συγκεκριμένη ιδέα, να δουλέψει με μια μεγάλη ομάδα χορευτών που κινείται διαρκώς σε έναν μικρό χώρο. Δεν είχα δει ποτέ κανέναν να είναι τόσο αυστηρά συγκεκριμένος, να λέει «αυτό είναι που πρόκειται να δουλέψω». Δεν παρέκκλινε από αυτή την αρχική ιδέα, και είναι συναρπαστικό αυτό που έχτισε, είναι μια πραγματική αποκάλυψη».
«Ηθελα χορευτές που θα μπορούσαν να καταδυθούν στο σύμπαν του Χρήστου Παπαδόπουλου» λέει η Εμιλι Μόλναρ ©Sacha Grootjans
Τι είναι αυτό που σας έκανε να ξεχωρίσετε τη δουλειά του εξαρχής;
«Αρχικά δεν καταλάβαινα τι συνέβαινε επί σκηνής. Απλώς, ήμουν απολύτως μαγεμένη. Ανέκαθεν πίστευα ότι είναι καλό να μην κατανοείς πλήρως από πού πηγάζει κάτι που αισθάνεσαι τόσο έντονα. Το ίδιο είχα νιώσει όταν είχα συνεργαστεί με τον Ουίλιαμ Φορσάιθ, δεν κατανοούσα πάντα ποιο ήταν το σύστημα, ποια η αρχή και ποιο το τέλος, γιατί τα δεδομένα άλλαζαν διαρκώς.
Στην περίπτωση της δουλειάς του Χρήστου νομίζω ότι με συνεπήρε ο τρόπος που οι μικρές χειρονομίες γίνονται σταδιακά περίπλοκοι κόσμοι. Είναι κάτι πολύ ξεχωριστό, όπως και ο τρόπος που συνδέεται με το κοινό, καθώς χτίζει σταδιακά τη σχέση μαζί του. Μιλάει πολύ για τη σύνδεσή του με τη φύση και αναδεικνύει, όπως με αυτή τη χορογραφία, τη βαθιά νοημοσύνη του ζωικού βασιλείου την οποία κι εμείς οι άνθρωποι έχουμε αλλά δεν την παρατηρούμε, τη θεωρούμε δεδομένη».
Να επανέλθω σε κάτι που είπατε πριν: Ποιες είναι οι δεξιότητες των «κατάλληλων» χορευτών/τριών που απαιτούνται ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν στο έργο του;
«Εχουμε υπέροχους, καταξιωμένους χορευτές στην NDT, είμαστε πολύ τυχεροί από αυτή την άποψη, όμως η δουλειά του Χρήστου απαιτεί μια συλλογική συμφωνία, μια ικανότητα να μπορείς να εισέρχεσαι σε ενδότερες περιοχές και να σε συνεπαίρνει η διαδικασία. Επίσης, απαιτεί μια γερή δόση αυτονομίας επειδή χτίζει αργά αυτή την κινησιολογία και μετά θέλει να παρεκκλίνεις από αυτή.
Χρειάστηκαν λίγα χρόνια ώστε να δημιουργήσω μια ομάδα που θα αισθάνεται άνετα με αυτές τις μετατοπίσεις οι οποίες απαιτούν μια δόση αυτοσχεδιασμού. Απαιτείται αυτή η αυτονομία, η ικανότητα να ακούς και να συνδέεσαι σε ένα βαθύτερο επίπεδο ως μέρος ενός συνόλου αλλά και όταν βρίσκεσαι μέσα σε αυτόν τον κόσμο να νιώθεις ότι σε παρασύρει και σε συνεπαίρνει».
Πώς φτάνει ένας χορευτής/τρια σε αυτό το επίπεδο, έχει να κάνει μόνο με την εμπειρία ζωής;
«Ενα μέρος έχει να κάνει με την ωριμότητα που φέρνει η εμπειρία. Οπως, ας πούμε, μεγαλώνοντας κάνεις περισσότερα με λιγότερα μέσα, δεν χρειάζεται να δίνεις όλη σου την ενέργεια συνεχώς ενώ παράλληλα ξέρεις πώς να εμπλουτίζεις με περισσότερες αποχρώσεις την κίνησή σου. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει απαραίτητα μόνο επειδή μεγαλώνει κάποιος ηλικιακά, υπάρχουν χορευτές και χορεύτριες στην ομάδα που είναι εικοσάρηδες και παρ’ όλα αυτά η δουλειά τους είναι πολύ ώριμη».
Στο Μέγαρο θα δούμε και χορογραφίες των Κρίσταλ Πάιτ και Γίρζι Κίλιαν. Τι καθορίζει τη σύνθεση κάθε παράστασης που παρουσιάζετε;
«Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Συνήθως συζητάμε τι έχουμε να προσφέρουμε και δίνουμε σε κάθε υπεύθυνο/η προγραμματισμού ορισμένες εναλλακτικές. Στο Théâtre de la Ville στο Παρίσι, η Κλερ (σ.σ. Βερλέ) ήθελε δυο ενότητες στην παράσταση και ήταν πολύ ξεκάθαρη ότι θα αποτελούσε κομμάτι τους ο Χρήστος και μια γυναίκα χορογράφος. Σκέφτηκα ότι αυτές οι δυο χορογραφίες είναι πολύ ταιριαστές και θα έπρεπε να έρθουν και στην Αθήνα.
Θέλω πάντα να δείχνουμε και παλιότερες δουλειές με χορευτές και χορεύτριες της νέας γενιάς. Είναι κάτι που συνηθίζουμε γιατί δεν εξυπακούεται ότι ο κόσμος έχει δει χορογραφίες του Κίλιαν, για παράδειγμα. Σκέφτηκα ότι ο συγκεκριμένος θα ταίριαζε στην παράσταση του Μεγάρου γιατί συν τοις άλλοις το κοινό της Αθήνας έχει μια μακρά σχέση και σύνδεση με τη δουλειά του».
Είναι πιο εύκολο για εσάς να συνεργάζεστε με χορογράφους που έχουν ίδιο υπόβαθρο με εσάς, όπως για παράδειγμα η Πάιτ;
«Η Κρίσταλ είναι μια πολύ σημαντική δημιουργός και συνεργαζόταν με τους NDT προτού γίνω διευθύντρια. Κοιτάξτε, συχνά βρίσκω τη δουλειά ορισμένων χορογράφων συναρπαστική, η δουλειά τους όμως μπορεί να μην ταιριάζει με τους NDT. Στόχος μου είναι να επιμελούμαι ένα μεγάλο εύρος εκφάνσεων σύγχρονου χορού. Οπότε, όπως στην περίπτωση της παράστασης του Μεγάρου, όλοι οι δημιουργοί, καθένας και καθεμία με τον τρόπο του, δείχνει τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στον σύγχρονο χορό.
Είναι πολύ σημαντικό για το κοινό μας να έρχεται σε επαφή με διαφορετικές χορογραφικές γλώσσες. Η προσέγγιση του Χρήστου διαφέρει στυλιστικά αλλά ταιριάζει με όσα κάνουμε γιατί βάζει το σώμα στο επίκεντρο. Κάθε φορά που κάνω μια επιλογή συνυπολογίζω πώς θα εμπλουτίσει το πεδίο του χορού, αλλά σκέφτομαι και τους καλλιτέχνες της ομάδας: πώς προχωράνε και ωριμάζουν με κάθε τέτοια διαδικασία; Οπότε ψάχνω έργα που συνδυάζουν και τα δύο. Ετσι κάνω τις επιλογές μου, ή τουλάχιστον αυτές είναι οι πιο βασικές παράμετροι».
Ενας από τους στόχους σας όταν αναλάβατε τα καθήκοντά σας ήταν να προσελκύετε νέο κοινό. Το έχετε καταφέρει;
«Πιστεύω ότι όταν δείχνεις δουλειά που έχει μια ποιότητα, το κοινό θα σε ακολουθήσει. Το λέω έχοντας κατά νου ότι παίζει ρόλο και σε ποια χώρα βρίσκεσαι και ποια είναι η χρηματοδότησή της για τον χορό, γιατί εξαιρετικές ιδέες έχουμε όλες και όλοι μας. Εάν δεν υπάρχει μια δομή που σου δίνει μια βασική στήριξη δεν μπορείς να περιμένεις πολλά. Είναι κάτι που έχω συζητήσει πολύ με τον Χρήστο, για την κρατική στήριξη που έχουν οι χορογράφοι στην Ελλάδα όπως και στην Ιταλία και στην Ισπανία σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία.
Υπάρχουν ταλαντούχοι δημιουργοί σε όλο τον κόσμο και είναι κάτι που έχω πάντα κατά νου γιατί οι NDT δεν συνδέονται με τη δουλειά ενός μόνο χορογράφου. Θέλησα να επιστρέψω στις απαρχές της ομάδας που συνδεόταν με πολλούς διαφορετικούς δημιουργούς, είτε στην αρχή της καριέρας είτε στο απόγειό της, και να δείξω στο κοινό διαφορετικές όψεις του σύγχρονου χορού και της τέχνης».
INFO «Ties Unseen», «Vanishing Twin», «Solo Echo» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών από τις 6 έως τις 9 Νοεμβρίου.
