Η ομάδα χορού «Griffón» της Ιωάννας Πορτόλου επιστρέφει στο θέατρο ΠΛΥΦΑ με τη νέα της παράσταση «Veritas» σε αναζήτηση της αλήθειας – αυτής της φευγαλέας έννοιας που συνήθως παγιδεύεται μέσα σε βεβαιότητες και πεποιθήσεις, που βρίσκει καταφύγιο στο δικαίωμα της υποκειμενικότητας. Μαζί της επιστρέφει και η Σεσίλ Μικρούτσικου, μέλος της ομάδας απ’ όταν δημιουργήθηκε το 2000 από την Πορτόλου, η οποία ωστόσο δεν έδωσε το «παρών» στις παραστάσεις μετά το «Χάος» που παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο και στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας (το 2019 και 2020 αντίστοιχα).
«Το έκανα για προσωπικούς λόγους αλλά και για να πάρω μια μικρή, δημιουργική απόσταση από την ομάδα που συνεργάζομαι εδώ και μία εικοσαετία» θα εξηγήσει η Μικρούτσικου.
Στη σκηνή του ΠΛΥΦΑ στον Βοτανικό και για άλλες 13 παραστάσεις (ως τις 8 Δεκεμβρίου) θα καλείται να επικοινωνεί τη δική της αντίληψη για την αλήθεια μαζί με τους υπόλοιπους χορευτές/χορεύτριες (Ιωάννα Αποστόλου, Θεανώ Ξυδιά, Γιάννη Νικολαΐδη). «Σίγουρα είναι υποκειμενική, διαφέρει ανάλογα και με τον παρατηρητή, την οπτική γωνία ή με την ψυχική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, όμως σίγουρα υπάρχουν κάποια πράγματα που ορίζονται πολύ ξεκάθαρα. Για εμένα η αλήθεια συνδέεται με την πραγματικότητα και όχι με το θείο ή με κάποια άλλη μεταφυσική δύναμη και αυτή είναι η λογική που ακολουθώ στην παράσταση: συνδέομαι με αυτό που συμβαίνει εδώ και τώρα».
Μια συνεργασία 20 ετών
Η γνωριμία της με την Πορτόλου έγινε το 1999, όταν δηλαδή η Μικρούτσικου είχε μόλις αποφοιτήσει από την Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, και βρέθηκαν να συμμετέχουν στην παράσταση «Ρηγμίνα» της Μαίρης Τσούτη και της ομάδας χορού «Ανάλια». Η Σεσίλ Μικρούτσικου έχει αναλάβει τη χορογραφία σε αρκετές από τις παραστάσεις της «Griffón», όπως το «Πικνίκ» (2003), τη «Μονοτονία» (2004) και τη «Σταχτοπούτα» (2008).
Η ομάδα χορού Griffon στη νέα παράστασή της με τίτλο «Veritas» αναζητεί την αλήθεια. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Γ. ΚΑΛΚΑΝΙΔΗΣ
Στην πρόσφατη παραγωγή «Veritas» μπορεί να μην έχει τον πρώτο λόγο, ωστόσο δεν νιώθει ότι καταπιέζεται: «Ισα-ίσα, αισθάνομαι πιο ελεύθερη» θα πει. «Σε κάθε έργο η Ιωάννα αντλεί υλικό από καθεμία και καθέναν μας, φέρνει στοιχεία της προσωπικότητάς μας στη σκηνή σε ένα σύνολο που δουλεύουμε ομαδικά. Ομως η ιδέα και η κινησιολογική κατεύθυνση είναι τελείως δικές της και αυτό είναι πολύ απελευθερωτικό για τους ανθρώπους που δουλεύουν μαζί της. Πιστεύω πολύ στην ομαδική δουλειά αλλά και στο ότι η ομαδική δουλειά για να πετύχει θέλει αρχηγό. Κάποια/ος πρέπει να κάνει τη διαχείριση του υλικού, το «μοντάζ» για να το πω αλλιώς. Οταν συμμετέχω σε μια δουλειά ως χορεύτρια και όχι ως χορογράφος, θέλω να με κατευθύνουν».
«Δεν πιστεύω πολύ στους μέντορες»
Είναι εύκολο να υποθέσει κανείς ότι οδηγήθηκε στον καλλιτεχνικό δρόμο που ακολούθησε χάρη στις προσλαμβάνουσες που είχε ως κόρη του συνθέτη Θάνου Μικρούτσικου και της ηθοποιού Ειρήνης Ιγγλέση. «Είχα βοήθεια και υποστήριξη, πέρα από το ότι μου άρεσε πολύ ο κόσμος μέσα στον οποίο ζούσα. Είναι πολύ ωραία τα ερεθίσματα αλλά εξαρτάται από τον καθένα μας τι επιλογές θα κάνουμε στη ζωή. Δεν πιστεύω πολύ στους μέντορες. Φυσικά και μας επηρεάζουν άνθρωποι, εγώ για παράδειγμα γνώρισα και αγάπησα τον χορό μέσα από τη σχολή της Ελενας Βακαλοπούλου αλλά και από την Αγγελική Στελλάτου που υπήρξε επίσης δασκάλα μου. Ομως την πορεία μου τη χάραξα μόνη μου, με βοήθεια την απόλυτη εμπιστοσύνη στις ικανότητές μου από τους γονείς μου».
«Πιστεύω ότι είμαστε οι φτωχοί συγγενείς των παραστατικών τεχνών. Αν δεν έχεις την υποστήριξη ενός ιδιωτικού ιδρύματος, δεν μπορείς να κάνεις πολλά στον σύγχρονο χορό» επισημαίνει η Σεσίλ Μικρούτσικου. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΒΑΛΕΡΙΑ ΙΣΑΕΒΑ
Να σημειωθεί ότι το κατάφερε παρά το «δύσκολο σώμα» της. «Δεν διέθετα την εκ γενετής σωματοδομή που απαιτείται για να αποκτήσεις την τεχνική του χορού, όμως ακόμα και στο μπαλέτο υπάρχουν τρόποι να δουλέψεις πολύ το σώμα σου. Το πιστεύω από προσωπική εμπειρία, ότι όπου χρησιμοποιείς το σώμα σου – με την εξαίρεση ίσως του πρωταθλητισμού και της ρυθμικής γυμναστικής όπου ξεπερνάς τελείως τα φυσικά όριά του – προχωράς μόνο με σκληρή δουλειά και πειθαρχία. Οσο δουλεύεις πάνω σε αυτό που σου αρέσει θα καταφέρεις να προχωρήσεις. Ιδίως στην τέχνη όπου τα πάντα είναι τρομερά υποκειμενικά».
Ο υπουργός που νοιάστηκε για τον χορό
Αυτό που παραμένει αντικειμενικά αναλλοίωτο είναι ότι ο χορός δεν αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα από την πολιτεία, με έναν σοβαρό, συστηματικό σχεδιασμό που θα του επιτρέπει να ανθεί σε βάθος χρόνου. «Κάποια στιγμή υπήρξε μια μικρή αναλαμπή» θα ξεκινήσει να λέει η Μικρούτσικου. Πότε δηλαδή ακριβώς; «Θα το πω και ας γραφτεί έτσι ακριβώς: όταν ήταν ο πατέρας μου υπουργός Πολιτισμού. Εγώ δεν ασχολιόμουν με τον χορό ακόμα τότε, δεν είχα επωφεληθεί. Θεωρώ όμως ότι ήταν η μόνη περίοδος που κάποιος έδωσε λίγη παραπάνω σημασία στο θέατρο και στον χορό στην Ελλάδα. Οι επιχορηγήσεις κάλυπταν μια τριετία έτσι ώστε να μπορεί ένας καλλιτέχνης να προγραμματίσει τι θα κάνει σε ένα μικρό βάθος χρόνου, το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ιδρύθηκε εκείνη την περίοδο. Γενικά εφάρμοσε πολιτικές που προχώρησαν τον πολιτισμό και συγκεκριμένα τον χορό. Κάποιες παρέμειναν, κάποιες καταστράφηκαν.
Νομίζω ότι ορισμένοι χορογράφοι όπως ο Ρήγος, ο Παπαϊωάννου, οι Sine qua non μπόρεσαν τότε να δημιουργήσουν πιο φιλόδοξα θεάματα και να απευθυνθούν σε ένα μεγαλύτερο κοινό. Υστερα, όσοι δεν βρήκαν άλλες οικονομικές διεξόδους ενίσχυσης πέρα από την πενιχρή κρατική υποστήριξη δεν μπόρεσαν να συνεχίσουν. Μπήκαμε σε μια λογική να κάνουμε παραστάσεις σε όποια θέατρα παρέμεναν κενά στο τέλος της χρονιάς, οι παραστάσεις διαρκούσαν (και διαρκούν) λίγο και αυτό δεν επιτρέπει την εξέλιξή τους. Εκεί που αρχίζει να παίρνει φόρα ένα έργο αναγκάζεται να σταματήσει. Πιστεύω ότι είμαστε οι φτωχοί συγγενείς των παραστατικών τεχνών. Αν δεν έχεις την υποστήριξη ενός ιδιωτικού ιδρύματος δεν μπορείς να κάνεις πολλά στον σύγχρονο χορό. Ακόμα κι η «Griffón» που είχε όλα τα φόντα να εξελιχθεί – είχαμε κοινό από την αρχή γιατί επί 3 χρόνια κάναμε παραστάσεις στο θέατρο Αμόρε, οπότε ερχόταν σε επαφή με τη δουλειά μας περισσότερος κόσμος – δεν είχε την κρατική υποστήριξη που της άξιζε για να εξελιχθεί περαιτέρω».
Η πιο μεγάλη δυσκολία
Για τη Μικρούτσικου το εγγενές «αγκάθι» που έχει η τέχνη του χορού είναι ότι επηρεάζεται από τη φθορά του σώματος. «Πλέον οι ερμηνευτές/τριες ή οι χορογράφοι μπορούν να είναι ενεργοί/ές μέχρι τα 60 ή τα 70 τους, όμως η φθορά του σώματος στοιχίζει στον χορό, η κούραση και οι πόνοι καταβάλλουν πολύ το σώμα και αυτό έχει και ψυχολογικές επιπτώσεις. Είναι κάτι δεδομένο και το ξέρουμε από την αρχή. Σε όλες τις τέχνες δυσκολεύεσαι να έρθεις αντιμέτωπος με την απώλεια της αποτελεσματικότητας γιατί κάνεις όλη τη ζωή σου κάτι που αγαπάς πάρα πολύ. Οσο περνάνε όμως τα χρόνια δεν σκέφτομαι ότι ο χορός είναι η ζωή μου, ότι πρέπει να βασανιστώ για να δημιουργήσω κάτι πρωτοποριακό. Απλώς εξακολουθώ να θέλω να υπάρχω ως χορεύτρια και χορογράφος, να το κάνω όσο καλύτερα μπορώ με τους συνεργάτες που μου αρέσουν και θέλω να δουλεύω».
INFO «Veritas» από την Ιωάννα Πορτόλου και την ομάδα χορού «Griffon» στο θέατρο ΠΛΥΦΑ, Κορυτσάς 39, Βοτανικός. Ως τις 8 Δεκεμβρίου (κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή).
