Εδώ και μερικές ημέρες (και έως τις 24 Νοεμβρίου) παρουσιάζεται στη σκηνή του θεάτρου ΠΛΥΦΑ  (Κορυτσάς 39, Βοτανικός) η παράσταση «Amazing» της χορογράφου Ιωάννας Πορτόλου και της ομάδας χορού Griffon σε πρωτότυπη μουσική Αντώνη Παλάσκα. Μέσα από ένα ντελίριο αδρεναλίνης, έντονων εικόνων, αφηγήσεων και καταιγιστικής μουσικής, το έργο μιλάει για τη συνύπαρξη δημιουργικών και αυτοκαταστροφικών στοιχείων στην ανθρώπινη φύση.

Σκηνή από την παράσταση «Amazing» με την ομάδα Griffon/ Φωτ.: Κ. Παπαδοπούλου

Τι σας ενέπνευσε στο παραμύθι «Χάνσελ και Γκρέτελ» και θελήσατε να φτιάξετε μια παράσταση με αφετηρία αυτό;

«Το παραμύθι αυτό είναι ένα από τα πολύ γνωστά παραμύθια των αδελφών Γκριμ. Βρίσκεται τόσο αυτονόητα γύρω μας και μέσα μας που σχεδόν δεν το ακούμε πια για αυτό που είναι. Ξεκινώντας την έρευνα ο καθένας από εμάς στην πρόβα, για το πού βρίσκει το μεγαλείο, το δέος ή τη φρίκη στο ανθρώπινο είδος, μου έκανε εντύπωση πόση φρίκη υπάρχει και περνάει απαρατήρητη κατά κάποιον τρόπο, στα παραμύθια αυτά. Εχουν κοιμηθεί γενιές παιδιών, τουλάχιστον στον δυτικό πολιτισμό, με αυτά.

»Ξορκίζουμε αλλά και αναπαράγουμε τη βία και τον φόβο και έτσι συντηρούμε την πόλωση του καλού ή του κακού. Σαν κάτι που είναι έξω από εμάς στον κόσμο, και καλούμαστε να ταυτιστούμε με κάποιο από τα δύο στρατόπεδα. Σαν το ένα να απαγορεύει ή να αναιρεί το άλλο. Μέσα από το παραμύθι παρακολουθούμε τα δύο παιδιά να χάνονται στο δάσος ώστε να σωθούν από την οικογένειά τους και τελικά να βρίσκονται αντιμέτωπα με έναν άλλον, μεγαλύτερο κίνδυνο έξω στον κόσμο, τη μάγισσα μέσα στο δάσος.

»Ετσι μέσα από το παραμύθι στην πρόβα κάναμε σχεδόν συνειρμικά συνδέσεις με όλο το υπόλοιπο υλικό μας και δημιουργήσαμε μία σχεδόν παράλληλη πορεία των δύο παιδιών και των γεγονότων της ανθρώπινης Ιστορίας. Αφαιρώντας κάποιες από τις χαρακτηριστικές πληροφορίες των ιστορικών γεγονότων αποκαλύπτεται μία ανατριχιαστική ομοιότητα μεταξύ τους αλλά και με το παραμύθι. Το καλό με το κακό γίνονται η μετατροπή του ενός στο άλλο».

Πόσο διαφορετική θα είναι η δουλειά αυτή σε σχέση με την πρώτη της παρουσίαση το καλοκαίρι του 2022 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου;

«Οταν δημιουργούσαμε το έργο το 2022, ήταν κυριολεκτικά κατά τη διάρκεια των lockdowns. Υπήρχε μεγάλη αβεβαιότητα, απόγνωση, φόβος, θυμός. Ηταν κάπως αντιδραστικό το έργο. Μια φιλοσοφία του τύπου «πρέπει να συνεχίσουμε, προχωράμε!». Εχω την εντύπωση ότι αυτή τη φορά είμαστε σε μία πιο ουδέτερη αφετηρία σαν ομάδα. Φυσικά ο καθένας από εμάς βιώνει τις δυσκολίες και τις αντιστάσεις από την προσωπική του ζωή και αυτό, σε μία δουλειά που απαιτεί συναισθηματική εμπλοκή, έχει σημασία. Ισως βλέπουμε όμως καθαρά, ότι η ιστορία του ανθρώπου είναι καταδικασμένη να επαναλαμβάνει κάποιες πυρηνικές ποιότητές μας ξανά και ξανά, διαφοροποιώντας το περιτύλιγμα κάπως με τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της κάθε ιστορικής περιόδου».

«Είμαστε ικανοί για τα σπουδαιότερα και τα χειρότερα» λέτε στο σημείωμά σας. Τι σκέφτεστε αυτές τις μέρες για όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή;

«Σκέφτομαι με λύπη πως δύσκολα μπορεί κανείς να διακρίνει πού ήταν ακριβώς η αρχή όσων βλέπουμε σήμερα. Ισως είναι και θα είναι ο αντίκτυπος των αυτοκρατοριών, επεκτάσεων, ανταλλαγής πληθυσμών, υπογραφής συνθηκών, εθνοκαθάρσεων, εκμετάλλευσης εδαφών και πολιτισμών που είναι τόσο δεμένο με την ιστορία μας. Ο πόνος όμως της βασικής ανασφάλειας του κατατρεγμού και του ξεριζωμού είναι το κόστος που τελικά πληρώνουν και θα πληρώνουν πολιτισμοί και λαοί. Για κάποιους αυτή θα είναι και η μόνη εμπειρία από τη ζωή».

Με ποιων δημιουργών τα έργα θεωρείτε ότι συγγενεύουν οι παραστάσεις σας;

«Προερχόμενη από σπουδές Καλών Tεχνών αρχικά και μετά χορογραφίας, ταυτίζομαι με πολλούς και διάφορους καλλιτέχνες, φωτογράφους, σκηνοθέτες, χορογράφους, εικαστικούς. Είναι περισσότερο η ματιά κάποιου με την οποία ταυτίζομαι και νιώθω τη συγγένεια, όχι το μέσο».

Χορός στην Ελλάδα του 2023. Τι πηγαίνει καλά και τι πάει λάθος;

«Καλά σημαίνει ότι κατά κάποιον τρόπο ακόμα υπάρχει; Αλλά δεν ξέρω αν αρκεί αυτό. Απλά να υπάρχει; Ακόμα υπάρχει χάρη σε κάποιους μεμονωμένους ανθρώπους σε διάφορες θέσεις στην αλυσίδα παραγωγής αυτού που ονομάζεται σύγχρονος χορός στην Ελλάδα. Είτε μέσα από οργανισμούς είτε από την ατομική πρωτοβουλία τους. Χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσαμε να τα βγάλουμε πέρα. Και νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη προς αυτούς. Τα χρήματα όμως που δίδονται στον σύγχρονο χορό είναι οριακά για τη δημιουργία, η φορολογία δυσβάσταχτη και οι υποδομές για να συνεχίσουν οι ομάδες τις παραστάσεις τους πέρα από το απολύτως τυπικό ζητούμενο του υπουργείου ανύπαρκτες. Αυτό θα το περιέγραφα ως έλλειψη πολιτιστικής πολιτικής στον τομέα του σύγχρονου χορού και καμία εκμετάλλευση της εξαγωγής του ως προϊόν. Ή τουλάχιστον έτσι το εισπράττουμε από μέσα. Ημασταν πάντα το κατώτερο ξαδελφάκι του θεάτρου. Ως αποτέλεσμα, οι χορευτές διδάσκουν από το πρωί ως το βράδυ σε ολόκληρο το Λεκανοπέδιο. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος τραυματισμού λόγω κούρασης, ελάχιστος χρόνος για έρευνα και εμβάθυνση. Οι πρόβες καταλήγουν σε έναν πολύ μικρό αριθμό παραστάσεων που υποχρεούται η ομάδα να δημοσιεύσει έτσι ώστε να «παραδώσει» το νέο έργο στο υπουργείο και να αποκτήσει βάσιμο απολογισμό.

»Οι παραστάσεις δεν μπορεί να έχουν την ίδια αντιμετώπιση όπως μία οικοδομή την οποία υποχρεούται ένας εργολάβος να παραδώσει. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός το έργο που θα όφειλε να συνεχίσει να ζει βγαίνοντας προς τα έξω στο κοινό καθώς και στο εξωτερικό. Η επανάληψη των έργων πάνω από 4 παραστάσεις, σε περίπτωση που θελήσει η ομάδα να έχει έσοδα από τα εισιτήρια όπως γίνεται και στο θέατρο ώστε να πληρώσει τους συντελεστές της, είναι μη βιώσιμη διότι δεν υπάρχουν θέατρα για τον χορό. Αλλος τρόπος να συντηρηθεί οριακά μία ομάδα πέρα από την ωμή βούληση των μελών της δεν υπάρχει. Κάνω αυτή τη δουλειά στην Ελλάδα σχεδόν 25 χρόνια. Μία ομάδα θα είχε ανάγκη να προγραμματίζει δύο χρόνια μπροστά ώστε να μπορούν οι συντελεστές και ο χορογράφος να δώσουν αυτό που χρειάζεται για τη δημιουργία. Υπάρχει ακόμα ο αστικός μύθος που λέει ότι η δουλειά μας είναι ένα συμπαθητικό χόμπι. Δεν είναι ούτε χόμπι, και κυρίως δεν είναι συμπαθητικό, είναι κάτι μαγικό και πολύ πολύ σκληρό».

Ποιο είναι το επόμενο βήμα για την ομάδα Griffon;

«Συνεχίζουμε με κάθε τρόπο. Παραμένουμε εφευρετικοί και ενωμένοι».