«Τον αποκαλούσαν μάγο, αλλά ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του χειροτέχνη· έγραφε τη μουσική πάνω στο τραπέζι λες και ήταν ένας ακόμα παραγωγός έργων λαϊκής τέχνης, είτε αυτή η παραγωγή είχε να κάνει με την κλασική μουσική είτε με τη μουσική για τον κινηματογράφο. Μπορούσε να συνθέσει μουσική μιλώντας στο τηλέφωνο και πάντα, μα πάντα, είχε μεγάλη ανασφάλεια για το έργο του. Αυτή την ανασφάλειά του άρχισε να την ξεπερνά μόνο όταν συνειδητοποίησε ότι ο κόσμος ανταποκρινόταν στις συναυλίες που έδινε. Και αν κάτι ήθελε συνέχεια, αυτό ήταν η βελτίωση μέσα από τη γραφή του. Σιγά-σιγά, λίγο-λίγο, χωρίς βιασύνη».
Καθόμαστε στο καφέ του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανάμεσα στη Λυρική Σκηνή και την Εθνική Βιβλιοθήκη, είναι Παρασκευή βράδυ και ο Μάρκο Μορικόνε μιλάει με πάθος για τη μουσική και το έργο του πατέρα του, του θρυλικού ιταλού μουσικοσυνθέτη Ενιο Μορικόνε, για τον οποίο ό,τι και να πει κανείς είναι λίγο. Ο Ενιο Μορικόνε είναι ο μουσικοσυνθέτης εκατοντάδων πασίγνωστων κινηματογραφικών ταινιών και όχι μόνο· η παραγωγικότητά του ήταν μοναδική, ανεπανάληπτη. Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις ενθυμούμενος τη δουλειά του «Μαέστρο», όχι μόνο στο σινεμά αλλά παντού! Από τα ιταλικά γουέστερν του Σέρτζιο Λεόνε («Για μια χούφτα δολάρια», «Μονομαχία στο Ελ Πάσο», «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», «Κάποτε στη Δύση», «Κάτω τα κεφάλια»), μέχρι πολυαγαπημένες ταινίες όπως οι «Οι αδιάφθοροι», «Η αποστολή» και «Οι μισητοί οκτώ» (για την οποία κέρδισε το Οσκαρ μουσικής), ή άλλες συνεργασίες του όπως (ενδεικτικά) το εναρκτήριο μουσικό θέμα του Παγκοσμίου Κυπέλλου ποδοσφαίρου του 1978 στην Αργεντινή και εκείνες με τον αρχιτέκτονα Ρέντσο Πιάνο σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας όπως η Τζένοβα και η Νέα Καρχηδόνα. Μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο το Κοινοβούλιο της Ιταλίας τον τίμησε με μια συναυλία που διηύθυνε ο Αντρέα Μορικόνε, ο άλλος γιος του. Ο Ενιο Μορικόνε, που έφυγε από τη ζωή στις 6 Ιουλίου 2020 σε ηλικία 92 ετών, είχε συνθέσει κυριολεκτικά τα πάντα!
Ντοκιμαντέρ εφ’ όλης της ύλης
Μαζί με τον Αντρέα, ο Μάρκο Μορικόνε διαχειρίζεται σήμερα την πολύτιμη κληρονομιά που τους άφησε ο πατέρας τους. «Ο Ενιο άφησε πίσω του τόσα γραπτά και τόσες παρτιτούρες που στην πραγματικότητα είναι αδύνατο να ελέγξουμε όλον αυτόν τον θησαυρό» είπε ο Μορικόνε ο οποίος βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα στη χώρα μας με αφορμή την παγκόσμια πρώτη του ντοκιμαντέρ «Ennio» που προβλήθηκε στο πλαίσιο του κινηματογραφικού φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας (ολοκληρώνεται απόψε). «Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τον υπερασπιζόμαστε και να τον διαφυλάσσουμε χωρίς να τον κακοποιήσουμε. Τα έργα του είναι σαν παιδιά μας».
Η προβολή του ντοκιμαντέρ έγινε το Σάββατο 1 Οκτωβρίου στην κατάμεστη αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, μετά τη συναυλία του Stavros Lantsias Quartet με μουσικά θέματα του Μορικόνε. Και κινητήριος μοχλός όλης αυτής της προσπάθειας ήταν ο κ. Κώστας Παπακώστας, ο ιδρυτής του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Πολιτιστικού Συλλόγου Φίλων Μουσικής Ennio Morricone, βάση του οποίου είναι η Λάρισα. Στο ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησε ο Τζουζέπε Τορνατόρε, με τον οποίο ο Μορικόνε συνεργάστηκε σε εμβληματικές ταινίες όπως το «Σινεμά ο Παράδεισος», «Μαλένα» και «Το τέλειο κτύπημα», μιλούν μερικοί από τους εκατοντάδες ανθρώπους που δούλεψαν μαζί του σε μια περίοδο που ξεπερνά τα 60 χρόνια. Ανάμεσά τους ο Κλιντ Ιστγουντ, ο σταρ της «Τριλογίας του δολαρίου» του Λεόνε, και ο Κουέντιν Ταραντίνο, με τον οποίο ο Μορικόνε συνεργάστηκε στους «Μισητούς οκτώ», ταινία για την οποία απέσπασε το Οσκαρ. «Ο Ταραντίνο μίλησε στο ντοκιμαντέρ μας ενώ γύριζε το «Κάποτε στο Χόλιγουντ»» μας είπε ο επίσης παρών σε αυτή την συνάντηση παραγωγός της ταινίας, Τζιάνι Ρούσο. «Του τηλεφωνούσαν για το γύρισμα μιας σκηνής της ταινίας του και εκείνος δεν έφευγε! Το κινηματογραφημένο υλικό του Τζουζέπε με τον Ενιο ξεπερνά τις 50 ώρες και φυσικά ήταν αδύνατο να χωρέσει στο ντοκιμαντέρ που διαρκεί δυόμισι ώρες» είπε επίσης ο Ρούσο. «Είναι πραγματικά ανεκτίμητο και θεωρώ πολύ στενάχωρο που η μόνη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία το «Ennio» δεν έχει αγοραστεί ακόμη είναι η Ελλάδα, στην οποία αυτή τη στιγμή γίνεται αυτή η τόσο όμορφη εκδήλωση».
Με τα δικά του λόγια
Η προβολή του ντοκιμαντέρ για τον Ενιο Μορικόνε συνδυάστηκε με δύο παράλληλες εκδηλώσεις που επίσης στέφθηκαν με επιτυχία. Η μία ήταν η εικαστική έκθεση αφιερωμένη στον Μορικόνε στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» που διοργάνωσε ο Σύλλογος Φίλων Μορικόνε και η δεύτερη η παρουσίαση του μεταφρασμένου στα ελληνικά βιβλίου «Ennio Morricone – Αναζητώντας εκείνον τον ήχο | Η μουσική μου, η ζωή μου» που έγραψε ο μουσικός Αλεσάντρο Ντε Ρόσα για τον δάσκαλό του (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος σε μετάφραση Αννας Νούση). Το βιβλίο είναι μια καταγραφή των πολύωρων διαλόγων ανάμεσά τους μέσω των οποίων καλύπτεται όλο το φάσμα της καριέρας του Μορικόνε. Ο Ντε Ρόσα ήταν επίσης παρών στην Αθήνα για την προώθηση του βιβλίου. «Σήμερα μπορώ να πω ότι έχω διαμορφώσει νέα άποψη σε σχέση με κάποια γεγονότα, αυτά που συνήθως κατά τη διάρκεια της ζωής απλώς συμβαίνουν, χωρίς να υπάρχει χρόνος να αναλυθούν και να τεθούν στη σωστή τους διάσταση» γράφει ο Ενιο Μορικόνε στον πρόλογο της έκδοσης που κυκλοφόρησε στην Ιταλία το 2018 με αφορμή τα 90ά του γενέθλια. «Ισως αυτή η μακρά εξερεύνηση, αυτή η μακρά σκέψη, σε αυτή τη στιγμή της ζωής μου να ήταν σημαντική, ακόμη κι απαραίτητη. Κι έπειτα, όπως ανακάλυψα, το να έρθει κανείς σε επαφή με τις αναμνήσεις δεν σημαίνει μόνο μελαγχολία για κάτι που φεύγει μακριά όπως ο χρόνος, σημαίνει επίσης να κοιτάζει μπροστά, να καταλαβαίνει ότι υπάρχει ακόμη, και ποιος ξέρει πόσα ακόμα μπορεί να συμβούν».
