«Ο Τζιοβάνι είναι κάτι περισσότερο από alter ego μου», θα πει κατά τη διάρκεια αυτής της συνέντευξης ο Νάνι Μορέτι. Ο πολυβραβευμένος και πάντα αγαπητός Ιταλός σκηνοθέτης και ηθοποιός («Αγαπημένο μου ημερολόγιο», «Το δωμάτιο του γιου μου» κ.ά.) αναφέρεται στον σκηνοθέτη που ο ίδιος υποδύεται στην τελευταία ταινία του, «Ενα καινούργιο αύριο». Ο Τζιοβάνι είναι ένας «δεινόσαυρος» πάλαι ποτέ αξιών που μοιάζουν να μην ενδιαφέρουν πια κανέναν, όπως δεν ενδιαφέρει και η ταινία που θέλει να γυρίσει: μια ιστορία με κομμουνιστές στην Ιταλία του 1956. Αναμειγνύοντας σκηνές από την ταινία που γυρίζεται μέσα στην ταινία με σκηνές από την πραγματική ζωή του Τζιοβάνι, ο Μορέτι κατορθώνει να δημιουργήσει μια εύστοχη ηθογραφική κωμωδία, από την οποία αναδύεται η ακέραια προσωπικότητα του ιδίου αλλά και η άποψή του για τους «τρελούς» καιρούς μας. Η συνάντηση αυτή έγινε στο εφετινό Φεστιβάλ των Καννών, όπου όμως το «Ενα καινούργιο αύριο» δεν κέρδισε κανένα βραβείο.
Σε μια από τις πρώτες σκηνές της ταινίας, στη σύσκεψη που γίνεται για την ταινία που ο Τζιοβάνι, ο σκηνοθέτης ήρωάς σας, θέλει να γυρίσει, ένας από τους νεαρούς της παραγωγής, δείχνει να ξαφνιάζεται μαθαίνοντας ότι κάποτε κομμουνιστές υπήρχαν ακόμα και στην Ιταλία. Νομίζει ότι ο κομμουνισμός αφορούσε μόνο τη Σοβιετική Ενωση. Η σκηνή σε κάνει να αναρωτιέσαι, μήπως τελικά πολύς νέος κόσμος σημερα στην Ιταλία νιώθει όντως έτσι, όντας ανενημέρωτος;
«Οφείλω να πω ότι η μνήμη δεν είναι το δυνατότερο στοιχείο των Ιταλών. Για την ακρίβεια, οι Ιταλοί έχουν επιλεκτική μνήμη. Ηθελα ωστόσο παράλληλα να δείξω ότι η ταινία που ο Τζιοβάνι θέλει τόσο πολύ να φτιάξει, όσο κοντά στην καρδιά του και αν την νιώθει, δεν παύει να είναι κάπως αναχρονιστική, χωρίς ενδιαφέρον για κανέναν, πέρα ίσως από τον ίδιο. Οσο τρυφερά και αν πλησιάζει αυτή την ταινία, όσο παθιασμένος για τη δημιουργία της και αν δείχνει, η πραγματικότητα δεν παύει να λέει ότι μια τέτοια ταινία δεν ενδιαφέρει πλέον κανέναν. Και δεν είναι ότι το θέμα της, ένα κομμάτι της ιταλικής Ιστορίας, δεν ενδιαφέρει μόνο τους νέους ανθρώπους. Δεν ενδιαφέρει και τους μεγαλύτερους. Η έννοια του κομμουνισμού δεν ενδιαφέρει πια κανέναν».
Η ταινία που βλέπουμε ότι ο Τζιοβάνι προσπαθεί να γυρίσει τοποθετείται στο 1956, όταν ήσασταν τριών χρόνων. Ποια είναι η πρώτη σας πολιτική ανάμνηση; Υπάρχει σήμερα πολιτική ιδεολογία;
«Περίπου στα 18, έγινα μέλος μιας μικρής ομάδας αριστερών, όχι όμως Μαοϊστών, επομένως ούτε εγώ υπήρξα Μαοϊστής. Και αυτό σημαίνει ότι από πολύ μικρός ήμουν εναντίον κάθε μορφής δογματισμού. Οπως γνωρίζετε, στην Ιταλία σήμερα, το κόμμα της Δεξιάς βρίσκεται στην εξουσία. Νομίζω ότι για μερικά χρόνια, μια καλή αντιπολίτευση θα βγει σε καλό για τα κόμματα της Αριστεράς διότι αν την ασκήσουν σωστά, θα μπορέσουν να βρουν ξανά τη χαμένη τους ταυτότητα».
Στο «Ενα καινούργιο αύριο» γίνεται αναφορά του ιστορικού γεγονότος της εισβολής των Ρώσων στη Βουδαπέστη το 1956. Ηταν ένας τρόπος για σχολιάσετε τα γεγονότα των ημερών μας με την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία;
«Οχι, γιατί το σενάριο γράφτηκε πολύ πριν την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία. Ωστόσο, πάντα πίστευα ότι το σενάριο αυτής της ταινίας είναι πάρα πολύ επίκαιρο».
Στην ταινία γίνονται επίσης αναφορές στη σύγχρονη κουλτούρα, στις μοντέρνες ταινίες που δεν έχουν σχέση με τη θεματολογία των δικών σας ταινιών, ή στην επιρροή που σήμερα ασκεί το Netflix παγκοσμίως. Ποια είναι γενικότερα η δική σας σχέση με αυτή τη σύγχρονη μορφή πολιτισμού;
«Νομίζω ότι στην ταινία φαίνεται πολύ ξεκάθαρα η γνώμη μου για τις σύγχρονες μόδες και τάσεις στις κινηματογραφικές ταινίες αλλά και τις σειρές. Οχι φυσικά για όλες τις ταινίες και όχι για όλες τις σειρές αλλά για εκείνες που είναι πιο trendy, που γίνονται για λίγο της μόδας. Μου αρέσουν εξάλλου αρκετές σύγχρονες σειρές και ταινίες, όπως για παράδειγμα η σειρά «The last dance» για τον μπασκετμπολίστα Μάικλ Τζόρνταν και την ομάδα του. Τη λάτρεψα. Νομίζω ότι ως θεατής έχω την ίδια περιέργεια που είχα όταν πήγαινα στον κινηματογράφο πριν από 50 χρόνια».
Σε τι διαφέρετε ως θεατής του κινηματογράφου σήμερα σε σχέση με 50 χρόνια πριν;
«Οταν πήγαινα στον κινηματογράφο νεότερος, συνήθιζα να διαβάζω τα πάντα για μια ταινία πριν τη δω. Σήμερα κάνω ακριβώς το αντίθετο. Προσπαθώ να πηγαίνω στον κινηματογράφο όσο το δυνατόν λιγότερο πληροφορημένος, γνωρίζοντας όσο το δυνατόν λιγότερα για την ταινία που πρόκειται να δω. Αν κάτι δεν έχει αλλάξει συγκρίνοντας τον εαυτό μου σήμερα με τον Νάνι Μορέτι στα είκοσι, αυτό είναι η επιθυμία μου να παρακολουθήσω τις ιστορίες άλλων όπως και η επιθυμία μου να πω τη δική μου ιστορία σε άλλους».
Ποιους σκέφτεστε όταν γράφετε σήμερα ένα σενάριο;
«Σκέφτομαι ανθρώπους άγνωστους μεταξύ τους, συγκεντρωμένους μέσα σε μια μεγάλη αίθουσα να παρακολουθούν σε μια μεγάλη οθόνη εικόνες πολύ μεγαλύτερες από τους ίδιους. Δεν νομίζω ότι υπάρχει αίσθηση νοσταλγίας σε αυτό που λέω και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο ως θεατής του κινηματογράφου μου αρέσει ακόμα να παρακολουθώ μια ταινία μέσα στην κινηματογραφική αίθουσα και ως δημιουργός μου αρέσει να φτιάχνω ταινίες που μπορεί κανείς να δει μέσα στην κινηματογραφική αίθουσα. Ο φυσικός χώρος κάποιων πραγμάτων είναι οι πλατφόρμες αλλά ο φυσικός χώρος των κινηματογραφικών ταινιών είναι η κινηματογραφική αίθουσα».
Ωστόσο σήμερα, σκηνοθέτες όπως ο Πάολο Σορεντίνο ή ο Μάρτιν Σκορσέζε γυρίζουν ταινίες για ψηφιακές πλατφόρμες. Είναι κάτι που έχει περάσει ποτέ από το μυαλό σας;
«Επειδή κοινό μου υπάρχει ακόμα σε αρκετές χώρες – όχι βέβαια σε 190 χώρες! – είμαι αρκετά τυχερός γιατί εξακολουθώ να βρίσκω χρηματοδότηση για τις ταινίες μου. Αν αυτή η χρηματοδότηση κάποια στιγμή σταματήσει, θα προσπαθήσω να επενδύσω στη δημιουργία ταινιών χαμηλού προϋπολογισμού. Οταν έμαθα ότι ο Μάρτιν Σκορσέζε γύριζε την ταινία του «Ιρλανδός» για το Netflix, ένιωσα πόνο. Και πόνεσα ως σκηνοθέτης, ως παραγωγός αλλά και ως θεατής του κινηματογράφου – τρεις ρόλοι που για μένα είναι το ίδιο πράγμα, που συνοψίζουν το ίδιο άτομο».
Στην ταινία σας υπάρχει μια επίσης κωμική σκηνή όπου ο χαρακτήρας του Τζιοβάνι προσπαθεί να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον Μάρτιν Σκορσέζε. Τον είχατε ενημερώσει για τη σκηνή αυτή;
(γέλια) «Θα πρέπει να μου έδωσαν λάθος διεύθυνση mail γιατί το mail που του έστειλα δεν απαντήθηκε ποτέ».
Η ταινία «Ενα καινούργιο αύριο» προβάλλεται στις αίθουσες από τη Feelgood Entertainment.
