«Οταν προσήλθα στην ακρόαση και αντίκρισα τον Φρανκ Κάστορφ, μπροστά μου είδα έναν άνθρωπο τρομερό, έναν «διάβολο». Ηταν σαν να κοιτούσε μέσα σου και έκανε ακτινογραφία της ψυχής σου, των σκέψεών σου. Μου είχαν πει ότι η ακρόαση θα διαρκούσε 20 λεπτά και έμεινα μαζί του μία ώρα. Δεν μας είχε δοθεί ένα συγκεκριμένο κομμάτι να ετοιμάσουμε. Ο Κάστορφ ήθελε να μιλήσει με τον ηθοποιό, να παρατηρήσει τον τρόπο που του απαντούσε, που εκφραζόταν, που κουνούσε ενδεχομένως τα χέρια του. Αν με ρωτάτε, δεν έδινα ούτε μια πιθανότητα στο να με διαλέξει. Θέλω να πω ότι είμαι μια ηθοποιός που δεν έχει παίξει ποτέ ξανά στην Επίδαυρο, δεν είχα δηλαδή κάποιο βαρύ βιογραφικό σχετικά με αυτό που ήθελε να παρουσιάσει. Γι’ αυτό και κάποια στιγμή, όταν μπήκαμε πλέον για τα καλά στις πρόβες, τον ρώτησα «γιατί με επιλέξατε;». «Ενστικτο» μου απάντησε»».
Η Ευδοκία Ρουμελιώτη διαθέτει μια αφοπλιστική ειλικρίνεια όταν μιλάει. Η ίδια μαζί με τέσσερις ακόμη ηθοποιούς, τη Στεφανία Γουλιώτη, τη Σοφία Κόκκαλη, τη Μαρία Ναυπλιώτου και την Αγγελική Παπούλια, επιλέχθηκε ώστε να ενσαρκώσει από κοινού τον ρόλο της Μήδειας από τον ρηξικέλευθο Φρανκ Κάστορφ, τον γερμανό σκηνοθέτη που συνέδεσε το όνομά του με τις πιο πειραματικές παραστάσεις ως ο ιδανικός προβοκάτορας που διασάλευσε κάθε θεατρική σύμβαση στη διάρκεια της θητείας του στη βερολινέζικη Φολκσμπίνε. Στις 21 και 22 Ιουλίου, λοιπόν, ο άνθρωπος που έριξε πολύ νερό στον μύλο αυτού που αποκαλούμε εν συντομία «γερμανικό θέατρο» θα παρουσιάσει στην Επίδαυρο μια παράσταση βασισμένη στη «Μήδεια» του Ευριπίδη, μπολιασμένη όμως με κείμενα του Χάινερ Μίλερ, του Ρεμπό και άλλων συγγραφέων και ποιητών.
Στον κόσμο του Κάστορφ
«Είναι μαγικό αυτό που βιώνουμε στις πρόβες» αναφέρει η Ευδοκία Ρουμελιώτη. «Εμένα δεν μου έχει συμβεί ξανά όσα χρόνια δουλεύω στο θέατρο. Πολλές φορές, όταν έρχεται ένας ξένος σκηνοθέτης στην Ελλάδα, υπάρχει αυτή η ξενομανία μας και εκ προοιμίου τον αποθεώνουμε. Προσωπικά δεν είμαι έτσι. Ο Κάστορφ όμως είναι πράγματι απίστευτος».
Οπως εξηγεί, δεν πρόκειται για έναν σκηνοθέτη που παίρνει από το χεράκι τον ηθοποιό. «Στην Ελλάδα ίσως έχουμε μάθει ο σκηνοθέτης να μας δίνει μασημένη τροφή. Πολλούς μήνες πρόβα, πολλή ανάλυση. Ο Κάστορφ απλά σε αντιμετωπίζει ως επαγγελματία. Σου λέει «εγώ θέλω τα δυο σου χέρια, τα δυο σου πόδια, το κορμί σου και απλά θα πάρεις το κείμενο που θα διαμορφώσουμε μαζί, θα σου δώσω δυο οδηγίες και θα το πεις». H εμπιστοσύνη που σου δείχνει λοιπόν είναι τεράστια και αυτό το γεγονός σου δημιουργεί ασφάλεια. Από την άλλη πλευρά δεν σταματάς να αναρωτιέσαι «θα τα καταφέρω»;».
Η ίδια τον περιγράφει ως έναν τρυφερό άνθρωπο. «Είναι όμως και πολύ απαιτητικός, αγαπώντας βαθιά τον ηθοποιό του. Για παράδειγμα, μπορεί στο τέλος της πρόβας να σου πει «συγγνώμη αν σε πίεσα, αν σου ζήτησα κάτι που σε βγάζει από τα όριά σου, αλλά εγώ το έχω σκεφτεί πολύ αυτό που σου είπα και πιστεύω ότι θα λειτουργήσει»».
Διαμορφώνοντας το κείμενο
Αυτό που η Ευδοκία Ρουμελιώτη σπεύδει να ξεκαθαρίσει είναι ότι στην Επίδαυρο δεν πρόκειται να δούμε μια καθαρά «Μήδεια» του Ευριπίδη. «Σκεφτείτε ότι καταλήξαμε στο τελικό κείμενο μόλις πριν από δύο εβδομάδες, μετά από πρόβες σχεδόν δύο μηνών. Θα δούμε όμως ένα έργο βασισμένο στη «Μήδεια» του μεγάλου τραγικού. Ο Κάστορφ ερχόταν στις πρόβες κάθε ημέρα κρατώντας πολλά βιβλία. Δεν μας έφερε ποτέ ένα κείμενο να μας πει «ωραία και τώρα θα μάθετε αυτές τις γραμμές». Αντίθετα, κάθε μέρα το κείμενο γεννιόταν μέσα στην πρόβα. Ηταν μια δημιουργική διαδικασία, είχε να κάνει με την ιδιοσυγκρασία του κάθε ηθοποιού, με αυτό που εισέπραττε ο Κάστορφ από εκείνον και αναλόγως μοίραζε και τα κείμενα».
Γιατί πιστεύει λοιπόν ότι ο Κάστορφ διάλεξε τη «Mήδεια» ως έργο; «Δεν μας το αποκάλυψε ποτέ. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι αγαπάει πολύ τις γυναίκες και αυτό φαίνεται μέσα από το κείμενο που δημιούργησε για την παράσταση. Την ίδια στιγμή μέσα από το έργο θίγει απίστευτα θέματα: από τη φύση που καταστρέψαμε και πλέον μας εκδικείται μέχρι το ζήτημα των προσφύγων, των πολέμων αλλά και θέματα πολιτικής και δημοκρατίας».
Οι αντιδράσεις
Ο Κάστορφ είναι ένας σκηνοθέτης που μέσα στην πορεία του έχει γδύσει ηθοποιούς, τους έχει βάλει να εκσφενδονίσουν σωματικές εκκρίσεις ή να πετάξουν μπογιές στο κοινό. Η «Mήδεια» που θα παρουσιάσει θα περιλαμβάνει «ακραίες εκφάνσεις»; «»Ακραίες εκφάνσεις» ίσως σε σχέση με αυτό που αναμένουμε να δούμε στην Επίδαυρο» απαντά η Ευδοκία Ρουμελιώτη. «Γιατί εάν βλέπαμε την ίδια παράσταση στην Πειραιώς 260, για παράδειγμα, νομίζω θα ήμασταν απολύτως εντάξει. Η Επίδαυρος, ενώ είναι ένα θέατρο, συγχωρήστε μου την έκφραση, πολύ προχωρημένο, όταν εκεί μέσα ακούγεται ο λόγος του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη, δεν είναι ίσως τόσο ανοιχτή σε σχέση με τον τρόπο που μπορείς να παρουσιάσεις αυτά τα κείμενα. Ξεκαθαρίζω ότι δεν με ενοχλούν οι κλασικές αναγνώσεις. Δεν είμαι καθόλου εναντίον τους. Δεν γίνεται όμως να μην επιτρέπεις και τον πειραματισμό, να θεωρείς εκ προοιμίου δηλαδή ότι έρχεται για να προκαλέσει και να προσβάλει. Γιατί να μη συμβαίνει το πιο απλό; Ο άλλος να θέλει να πει κάτι με έναν τρόπο στον οποίο απλά δεν είμαστε μαθημένοι. Αυτό που προσωπικά γνωρίζω είναι ότι ο Κάστορφ δημιουργεί με μεγάλη εντιμότητα. Δεν κάνει πρόκληση για την πρόκληση δηλαδή. Ομως δεν θα κάνει και ουδεμία έκπτωση σε αυτό που πιστεύει ότι πρέπει να παρουσιάσει».
Πρόκειται λοιπόν να προκληθούν αντιδράσεις; «Σίγουρα ο Κάστορφ θα παρουσιάσει μια πολύ ανατρεπτική παράσταση» απαντά. «Αυτό το έχουν αντιληφθεί όλοι νομίζω ήδη από τη συνέντευξη Τύπου. Και νομίζω ότι σε έναν βαθμό και ο ίδιος το αποζητεί. Δεν τον απασχολεί τι θα συμβεί γιατί για εκείνον το θέατρο είναι κάτι το ζωντανό»
Η ίδια όμως πόσο φοβάται αυτές τις αντιδράσεις; Χαμογελά. «Είναι η πρώτη φορά που θα παίξω στην Επίδαυρο. Πέρα από το δέος που αισθάνομαι, έχω να αντιμετωπίσω και πρακτικά ζητήματα. Για παράδειγμα, πώς θα τοποθετήσω τη φωνή μου ώστε να ακουστεί και στην τελευταία κερκίδα. Επιπλέον γνωρίζω, όπως σας είπα, ότι παίζω σε μια παράσταση που θα δημιουργήσει αντιδράσεις. Πίστεψα όμως και θαυμάζω τόσο πολύ αυτόν τον άνθρωπο, συγκινούμαι τόσο με αυτό το σύμπαν που δημιούργησε, που θα σας απαντήσω ότι δεν με νοιάζει τελικά τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα».
«Μήδεια» σε σκηνοθεσία Φρανκ Κάστορφ: Στις 21 και 22 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
