Το Athens Jazz 2023, που φιλοξενείται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων και ανοίγει αύριο Δευτέρα 22 Μαΐου στο Γκάζι, παρουσιάζει έως τις 28 του μήνα όλες τις τάσεις της σύγχρονης τζαζ (με ελεύθερη για το κοινό είσοδο) τόσο από την Ελλάδα όσο και το εξωτερικό μέσα από είκοσι μία συναυλίες καλλιτεχνών και συγκροτημάτων, ενώ δεν θα λείπουν και οι παράλληλες δράσεις. Από τα κεντρικά πρόσωπα του εφετινού θεσμού αποτελεί ο Erik Truffaz, με πρόσφατο δείγμα τις κινηματογραφικές διασκευές του δίσκου «Rollin’».
Γεννημένος στην Ελβετία και μεγαλωμένος στη Γαλλία, βρέθηκε από μικρός στον κόσμο της μουσικής, εφόσον ο πατέρας του έπαιζε σαξόφωνο σε χορευτικό συγκρότημα. Ο ίδιος άρχισε να παίζει τρομπέτα στο Δημοτικό και σε ηλικία δέκα ετών άρχισε να παίζει με το συγκρότημα του πατέρα του, συνέχισε να συνεργάζεται με άλλα γκρουπ, ώσπου κάπου στα 16 του χρόνια άκουσε το εμβληματικό «Kind of Blue» του Miles Davis. Κομβική η συνάντησή τους καθώς ο Erik Truffaz επηρεάστηκε βαθιά από τον αμερικανό μουσικό για να φθάσει προϊόντος του χρόνου να δημιουργήσει το δικό του στυλ, ένα nu-jazz (είδος τζαζ και ηλεκτρονικής μουσικής από post-bop, modal, fusion, electronica, hip-hop, rock, pop και παγκόσμιες φολκ παραδόσεις).
Τον Απρίλιο του 2023 ο Truffaz κυκλοφόρησε το «Rollin’» με το νέο του συγκρότημα. Στην εργασία του αυτή επέλεξε θέματα από μερικούς από τους αγαπημένους του συνθέτες, όπως οι Nino Rota, Michel Magne, Ennio Morricone και Alain Romans.
Αντανάκλαση της ψυχής
Μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής», με αφορμή τη συναυλία του την προσεχή Πέμπτη στην Τεχνόπολη, στάθηκε μεταξύ άλλων στον ήχο, τον οποίο θεωρεί άπιαστο. «Εχεις έναν συγκεκριμένο ήχο στο μυαλό σου, παίζεις και 20 χρόνια μετά συνειδητοποιείς ότι είσαι όλο και πιο κοντά σε αυτό που είχες φανταστεί. Και τότε υπάρχει η στιγμή που ο ήχος σου γίνεται αντανάκλαση της ψυχής σου. Κατά κάποιον τρόπο, δεν μπορείς να επιλέξεις τον ήχο σου, όπως δεν μπορείς να επιλέξεις και τη φωνή σου».
Για αυτό, ο Erik Truffaz δυσκολεύεται να προσεγγίσει τη μουσική όταν δεν μπορεί να νιώσει την ψυχή της. «Οι δίσκοι που αγαπώ, όποιο και αν είναι το στυλ της μουσικής τους, επικοινωνώ μαζί τους ψυχικά. Και αυτό προσπαθώ να πετύχω σε όλη τη διαδικασία της ηχογράφησης. Δεν είναι όμως μόνο η ψυχική διαδικασία αλλά και η σκέψη. Η διαδικασία, δηλαδή, πριν την ηχογράφηση που δίνει τη δυνατότητα να κάνω επιλογές σχετικά με τη μουσική φόρμα. Μετά, όταν όλα έχουν τελειώσει το αποτέλεσμα δεν μου ανήκει. Μόνο αφού γίνει η ηχογράφηση θα δούμε αν υπάρχει ψυχή σε ένα κομμάτι και αν αυτό συμβαίνει, ναι, νιώθω μεγάλη ικανοποίηση. Αν στις συνθέσεις δεν υπάρχει πνευματικότητα, ο ακροατής θα το ακούσει πολύ γρήγορα και δεν θα κρατήσει τίποτα. Πρέπει να σημειώσω επίσης ότι αυτή η διαδικασία δεν είναι κάτι καινούργιο. Πολλά συγκροτήματα και καλλιτέχνες ακολουθούν αυτόν τον δρόμο».
Η καρδιά και το πνεύμα
Ο Erik Truffaz επισημαίνει ότι αυτό που πρέπει να κάνουν οι νέοι μουσικοί είναι «να εφεύρουν τη δική τους μουσική. Εάν ερμηνεύουν ξανά μια σύνθεση που υπάρχει ήδη, θα πρέπει να την ανακαλύψουν ξανά δίνοντάς της ένα συγκεκριμένο χρώμα. Θα πρέπει να δουλέψουν στη φόρμα. Αυτή η διαδικασία αποτελεί έναν συνδυασμό εργασίας: έρευνα και πνευματική δουλειά. Προσωπικά το να παίζω μελωδίες όπως οι μεγάλοι δάσκαλοι στην ιστορία της τζαζ που το έκαναν εξαιρετικά, είναι κάτι που δεν μου ταιριάζει. Οταν η φόρμα μοιράζεται κοινά χαρακτηριστικά με τη μουσική που αντιλαμβάνεσαι στο παρόν, χτίζεται μια γέφυρα, η οποία δημιουργεί ένα άνοιγμα προς τους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν τζαζ. Αυτό συνέβη με το άλμπουμ μας «Bending New Corners» (2003), το οποίο επέτρεψε στους νέους να επικεντρωθούν σε αυτή τη μουσική και στη συνέχεια να ανακαλύψουν τον Miles Davis ή τον John Coltrane. Η καρδιά και το πνεύμα είναι ένα και το αυτό και δίνουν νόημα στη ζωή. Και όταν καταφέρνεις να το συνδυάσεις αυτό με μουσική, είναι απλά υπέροχο! Είτε είναι στο επίπεδο ενός μεγάλου δασκάλου όπως ο John Coltrane είτε στο δικό μου επίπεδο, η ειλικρίνεια είναι αυτή που πιστοποιεί την καλλιτεχνική έκφραση».
Οι θρησκευτικοί ύμνοι
Από τη δεκαετία του ’90 που ξεκίνησε τις ηχογραφήσεις ο Erik Truffaz, δεν έχει σταματήσει να ψάχνει τη μουσική και μέσα στη μουσική. Γι’ αυτό ίσως του αρέσουν και οι ψαλμοί της Εκκλησίας. «Εχω πάει Κυριακή πρωί σε ορθόδοξη εκκλησία, όταν είχα έρθει στην Ελλάδα (σ.σ.: έχει εμφανισθεί στο παρελθόν στο Half Note) και βρήκα τους θρησκευτικούς αυτούς ύμνους ιδιαιτέρως σοφιστικέ. Μου αρέσουν ιδιαιτέρως. Οπως μου αρέσει επίσης και το μπουζούκι».
Η (μουσική) σχέση του με τις παραδόσεις των άλλων χωρών δεν του στερεί το δικαίωμα να του αρέσουν και ροκ συγκροτήματα που ακούει η κόρη του, όπως τα Girls In Hawai, Radiohead ή οι Ice. Ο ίδιος ακούει περισσότερο πράγματα «όπως ο Stravinsky, ο John Adams ή ο παλιός Miles Davis από την περίοδο των Prestige. Λατρεύω επίσης το τελευταίο άλμπουμ της Anna Aaron. Αναζητώ πρωτοτυπία και ειλικρίνεια στη μουσική».
Ο Erik Truffaz σε αυτά τα 30 (σχεδόν) χρόνια της καριέρας του, αντιμετωπίζει τη μουσική ως ένα ολοκληρωμένο φιλοσοφικό σύστημα. Είναι η κοσμοθεωρία του με εργαλεία τα όργανα. «Τα εργαλεία είναι όργανα που μας επιτρέπουν να διοχετεύουμε όνειρα και ποίηση, ζωγραφίζουν μια εικόνα μιας ακουστικής στιγμής. Δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ εργαλείων και πρωτοτυπίας. Θα πρέπει πρώτα και κύρια να είναι το αποτέλεσμα ενός εσωτερικού ταξιδιού». Η αρχή κάθε ταξιδιού κρύβει όνειρα. «Πάντα βρίσκω έναν τρόπο να κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα, παρόλο που μερικές φορές μπορεί να πάρει λίγο χρόνο… αλλά πάντα τα καταφέρνω»
