Τα φλας αναβοσβήνουν στο πέρασμά της. Εκείνη στέκεται και ποζάρει στους φωτογράφους σχεδόν συνεσταλμένα, σαν να μην έχει συνηθίσει την εδώ και δεκαετίες παρουσία τους στη ζωή της. Μια μικροσκοπική και αδύνατη γυναίκα, μποέμικα ντυμένη με ένα μακρύ μαύρο αμάνικο φόρεμα και από πάνω με ένα μοβ διαφανές καφτάνι με τυπωμένα φωτεινά μοτίβα. Κάτω από το επίσης χρωματιστό μαντίλι που καλύπτει το κεφάλι της προβάλλουν μερικές ατίθασες λευκόξανθες τούφες. Στα 84 της χρόνια η Ναταλία Μακάροβα παραμένει μια γυναίκα με ήρεμη, τρυφερή καθώς και συγκινητικά νεανική γοητεία. Με τη δυναμικότητα, την ίδια στιγμή, που χαρακτήριζε την παρουσία της στις μεγάλες σκηνές του χορού, να είναι ακόμα εμφανής στο διάφανο όσο και διαπεραστικό βλέμμα της.

Η εμφάνιση της διάσημης πρίμα μπαλαρίνας προ ημερών στο Lincoln Center της Νέας Υόρκης χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τον Τύπο. Εκείνο το βράδυ, το American Ballet Theater την τίμησε σε γκαλά όπου συγκεντρώθηκε και η αφρόκρεμα του επιχειρηματικού κόσμου του Μεγάλου Μήλου, δεκάδες εύρωστοι οικονομικά Αμερικανοί που στηρίζουν με τις γενναιόδωρες χορηγίες τους τον θίασο και γενικότερα τις τέχνες.

Η Μακάροβα ήταν εκεί για να μιλήσει και για να φωτογραφηθεί με όλους όσοι την πλησίασαν για να της εκφράσουν τον θαυμασμό τους. Ηταν εκεί πενήντα ακριβώς χρόνια από τότε, το 1974, οπότε εκτός από πρίμα μπαλαρίνα είχε εμφανιστεί για πρώτη φορά και με την ιδιότητα της χορογράφου: Ανεβάζοντας για το American Ballet Theatre «Το Βασίλειο των Σκιών» από την τρίτη πράξη του μπαλέτου «Η Μπαγιαντέρα» και κερδίζοντας για άλλη μία φορά τις εντυπώσεις.

ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΥ/ Bridgeman Images / Reuters

Γεννημένη στις 21 Νοεμβρίου 1940 στο Λένινγκραντ (τη σημερινή Αγία Πετρούπολη) της Σοβιετικής Ενωσης, η Μακάροβα ξεκίνησε σπουδές στην περίφημη Ακαδημία Ρωσικού Χορού Βαγκάνοβα σε ηλικία 13 ετών, για να ολοκληρώσει το πρόγραμμα των εννέα ετών σε έξι χρόνια. Και για να γίνει γρήγορα, στα 19 της χρόνια, μέλος των Μπαλέτων Κίροφ.

Ως πρίμα μπαλαρίνα του διάσημου συγκροτήματος ερμήνευσε εμβληματικούς ρόλους, όπως, μεταξύ άλλων, τη «Ζιζέλ», την πριγκίπισσα Αυγή στην «Ωραία κοιμωμένη», την Οντέτ/Οντίλ στη «Λίμνη των κύκνων» και την Ιουλιέτα στο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Τη «Ζιζέλ» χόρεψε και το 1961 στο Λονδίνο, σε περιοδεία με τα Κίροφ, αποκτώντας μέσα σε ένα βράδυ διεθνή φήμη.

Μια νέα ζωή

Στις 4 Σεπτεμβρίου 1970 η καλλιτέχνιδα έκανε ένα βήμα που συντάραξε τον κόσμο του μπαλέτου: κατά τη διάρκεια μιας ακόμη περιοδείας των Κίροφ στο Λονδίνο, ζήτησε πολιτικό άσυλο και εγκατέλειψε τη Σοβιετική Ενωση.

Απελευθερωμένη από τους περιορισμούς που την έπνιγαν στην πατρίδα της, άρχισε να συνεργάζεται με τους μεγαλύτερους θιάσους του κόσμου και να αποκτά όλο και μεγαλύτερη φήμη. Σημαντικότερη βεβαίως από όλες τις συνεργασίες της ήταν εκείνη με το American Ballet Theatre, στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε λίγο μετά την αυτομόλησή της από τη Σοβιετική Ενωση, τον Δεκέμβριο του 1970, πάλι ως «Ζιζέλ». Με τον θίασο συνέπραξε ξανά και ως χορεύτρια και ως χορογράφος.

Οι μεγάλες συνεργασίες

Φημισμένη για την τεχνική ακρίβεια αλλά και για την κομψότητα και τον αέρινο χαρακτήρα των κινήσεών της, καλλιτέχνις εκφραστική και γεμάτη πάθος, η Μακάροβα αγαπήθηκε πολύ από το αμερικανικό και από το ευρωπαϊκό κοινό. Οι εμφανίσεις της στο Λονδίνο (όπου χόρεψε μπαλέτα του Κένεθ Μακ Μίλαν και του Φρέντερικ Αστον), στο Παρίσι, στη Σκάλα του Μιλάνου, οι συνεργασίες της με τον Ρούντολφ Νουρέγεφ, τον Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, τον Μορίς Μπεζάρ και τον Ρολάν Πετί (που ανέβασε ειδικά για εκείνη το μπαλέτο «Ο γαλάζιος άγγελος», εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα του Χάινριχ Μαν) είναι μερικές μόνο από τις πιο ένδοξες στιγμές της καριέρας της. Το 1982 έκανε το ντεμπούτο της στο Μπρόντγουεϊ πρωταγωνιστώντας στο μιούζικαλ «On Your Toes»του Ρίτσαρντ Ρότζερς και αποσπώντας για μία ακόμα φορά διθυραμβικές κριτικές καθώς και ένα βραβείο Tony.

Η επιστροφή

Ομως, παρά τους διεθνείς θριάμβους της, εκείνη δεν σταμάτησε ποτέ να κοιτάζει και προς την πλευρά της Ρωσίας, της πατρίδας που, αν και είχε εγκαταλείψει, νοσταλγούσε. Το 1989, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης και ενώ οι πολιτικές εντάσεις στην περιοχή είχαν αρχίσει να αμβλύνονται, η Μακάροβα επέστρεψε θριαμβευτικά στο Μαριίνσκι (Κίροφ) ως η πρώτη εξόριστη μπαλαρίνα που εκλήθη να χορέψει ξανά στο ιστορικό θέατρο.

Συνέχισε να εμφανίζεται ως χορεύτρια για δύο περίπου ακόμα χρόνια και μετά αποσύρθηκε. Δώρισε μάλιστα τις πουέντ και ορισμένα από τα κοστούμια της στο Μουσείο Κίροφ. Δεν έπαψε όμως να είναι δραστήρια παίζοντας στη θεατρική σκηνή ως ηθοποιός, ηχογραφώντας παραμύθια για παιδιά, χορογραφώντας και βοηθώντας τους νέους χορευτές που ονειρεύονταν να ακολουθήσουν τα βήματά της.

«Από τότε ακόμα που ήμουν παιδί, ήμουν φιλομαθής και τελειομανής» γράφει στην αυτοβιογραφία της: «Αυτά που ήταν πάντα ενδιαφέροντα για εμένα, αυτά που πάντα με παρακινούσαν και με παρακινούν, είναι η δουλειά, η γνώση και η διαδικασία της αυτοπραγμάτωσης».