Το ραντεβού μας με την Τατιάνα Λύγαρη δόθηκε στο Τρένο στο Ρουφ. Ηταν πριν από 26 χρόνια όταν παρουσίασε το έργο «Λαχτάρα για κεράσια», η δράση του οποίου εκτυλίσσεται σε ένα τρένο εν κινήσει. Και με αφορμή αυτό το έργο, η ίδια συνέλαβε την ιδέα να μετατρέψει – με τεράστιο κόπο βέβαια – έναν ιστορικό συρμό σε έναν πολυχώρο θεάτρου, μουσικής και εστίασης, που σήμερα απλώνεται σε εννέα βαγόνια, μεταξύ των οποίων το ανεκτίμητης ιστορικής αξίας βαγόνι του θρυλικού τρένου «Orient Express».
«Οι κρυμμένες» της Ιστορίας
Η συνάντησή μας γίνεται με αφορμή τη νέα της σκηνοθεσία στο έργο «Κρυμμένες» των ισραηλινών συγγραφέων Γιοσέφα Εβεν Σοσάν και Ντάλια Σίμκο. Το έργο, το οποίο αντλεί έμπνευση από το βιβλίο της Φρανσουάζ Ξενάκη «Να πάρει η οργή, πάλι ξεχάσαμε την κυρία Φρόιντ», φωτίζει τις ζωές τριών διάσημων ζευγαριών της παγκόσμιας ιστορίας, του Σίγκμουντ Φρόιντ και της Μάρθα Φρόιντ, του Καρλ Μαρξ και της Τζένι Μαρξ, του Σωκράτη και της Ξανθίππης.
«Τα τρία αυτά ζευγάρια συναντιούνται στην πρώτη σκηνή του έργου σε ένα υπερβατικό χρόνο» αναφέρει η Τατιάνα Λύγαρη μιλώντας στο «Βήμα». «Ο Σωκράτης και η Ξανθίππη έρχονται από την Αθήνα του 399 π.Χ., ο Καρλ Μαρξ και η Τζένι Μαρξ από το Λονδίνο του 1852 και ο Σίγκμουντ Φρόιντ και η Μάρθα Φρόιντ από τη Βιέννη του 1896. Συναντιούνται σε ένα τραπέζι, ανταλλάσσουν απόψεις και έπειτα παρακολουθούμε σεκάνς από τη ζωή του κάθε ζευγαριού με έναν τρόπο κινηματογραφικό».
Ο δρόμος προς την ισότητα
Οπως τονίζει, το έργο θέτει στο επίκεντρο το θέμα της ισότητας των φύλων. «Μιλάει για τρεις σημαντικές γυναίκες, οι οποίες μολονότι συνέβαλαν καθοριστικά στη μεγαλοφυή πορεία των συζύγων τους, παρέμειναν πάντα στη σκιά τους, στη σιωπή, σαν η Ιστορία να τις λησμόνησε, να έμειναν στις παρυφές της» λέει. «Ακόμη και σήμερα, στον 21ο αιώνα, ακόμη και στον δυτικό κόσμο, δεν ξέρω σε ποιον βαθμό μπορούμε να μιλάμε για ισότητα. Και δεν μιλάω καν για το ακραίο θέμα των γυναικοκτονιών. Μιλάω για κάτι ακόμη πιο απλό: σε ποιον βαθμό δηλαδή είμαστε σήμερα ελεύθερες οι γυναίκες να μιλήσουμε; Να πούμε για παράδειγμα τα παράπονά μας ανοιχτά ή να μιλήσουμε για τις σεξουαλικές μας επιθυμίες ή να εξωτερικεύσουμε τα προβλήματά μας χωρίς να μας χαρακτηρίσουν γκρινιάρες ή υστερικές; Κυρίως μας έμαθαν να σιωπούμε».
Οπως εξηγεί, σε αυτό έργο, με έναν πολύ ευγενικό, πλάγιο τρόπο, μέσα από τις καθημερινές στιγμές αυτών των ζευγαριών, άλλοτε εμποτισμένες με πολύ χιούμορ και άλλοτε με συγκίνηση, φωτίζεται ακριβώς αυτή η ανισότητα των φύλων. «Νομίζω ότι αυτή η παράσταση, κρίνοντας και από τους πρώτους θεατές που ήδη την παρακολούθησαν, ενδιαφέρει και κινητοποιεί. Θα ήθελα για παράδειγμα να έρθουν να τη δουν και μαθητές των τελευταίων τάξεων του Λυκείου. Τα πατριαρχικά στερεότυπα είναι εδώ και έτσι όπως παρουσιάζεται το έργο μέσα σε ένα βαγόνι, αισθάνομαι ότι το ίδιο το τρένο «ενισχύει» το κείμενο, λειτουργεί ως ένα όχημα που οδηγεί στη γυναικεία χειραφέτηση, στην ισότητα, ώστε η γυναίκα να γλιτώσει από τα κολλώδη πατώματα και να σπάσει τη γυάλινη οροφή της ανισότητας».
Πρωτοπορώντας
Η ίδια μιλάει για ένα σημαντικό έργο. «Ουσιαστικά προτείνουμε ένα δραματολόγιο άγνωστο στην Ελλάδα. Και αυτό το Τρένο στο Ρουφ το έκανε πάντα. Εχουμε καινοτομήσει σε παρά πολλούς τομείς, προτείνοντας πράγματα τα οποία ήταν και είναι πρωτοποριακά, μολονότι ίσως πολλοί δεν μας εντάσσουν στο κάδρο της πρωτοπορίας» αναφέρει.
«Γιατί το πιστεύετε αυτό;» τη ρωτώ. «Δεν ξέρω. Σκέπτομαι ότι ίσως έχει να κάνει με τη δική μου προσωπικότητα» απαντά. «Εξωτερικά ίσως δίνω την εικόνα μιας «σοβαρής και μετρημένης κυρίας». Θέλω να πω, δεν θα με δεις ποτέ να κυκλοφορώ με ροζ μαλλιά. Ισως η εικόνα μου αυτή δεν συνάδει με την εικόνα που έχουμε σχηματίσει για την πρωτοπορία, που συνήθως τη θέλουμε να κραυγάζει. Ομως είμαι ριζοσπαστική, ρισκάρω και τολμώ πράγματα και αγαπώ καθετί καινούργιο. Δεν μου αρέσει να μιμούμαι και ποτέ δεν θα επαναλάβω επιτυχίες άλλων».
Πολυπράγμων η ίδια, εφέτος πέρα από την παράσταση που σκηνοθετεί παρουσιάζει στο Τρένο στο Ρουφ ακόμα επτά παραγωγές: τη θεατρική παράσταση «Λαχτάρα για κεράσια» σε σκηνοθεσία Ευθύμη Χρήστου, την παιδική παράσταση «Το μαγικό πινέλο της Νουρ» της ομάδας ΒίΔα, ενώ στις 15 Νοεμβρίου κάνει πρεμιέρα η παράσταση «Κεραυνός» του Αλμπέρτο Εσκενάζυ. Φυσικά, όπως πάντα πλούσιο είναι και το μουσικό μέρος στο περίφημο βαγόνι «Orient Express» με τις παραστάσεις: «Franky meets Ella on the Orient Express», «Ρaris – Ιnstabul», «Α little theatre music» και «Volcalove diaries».
Ο Ροβινσώνας αλλιώς
Τέλος, στο Μέγαρο Μουσικής σε συμπαραγωγή με την Arcadia media παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά σε σκηνοθεσία της ίδιας η μουσικοθεατρική παράσταση «Ροβινσώνας Κρούσος», μια θεατρική υπερπαραγωγή για όλη την οικογένεια με ορχήστρα επί σκηνής, με τις πρωτότυπες συνθέσεις του Μηνά Ι. Aλεξιάδη και τα κοστούμια του Γιάννη Μετζικώφ.
«Νομίζω ότι αυτό που οφείλουμε να κάνουμε στους καιρούς μας είναι να εφοδιάσουμε τα παιδιά μας με αξίες» αναφέρει. «Τα κύματα μετανάστευσης τα επόμενα χρόνια θα είναι όλο και μεγαλύτερα και τα παιδιά μας πρέπει να μάθουν να ζουν σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Και αυτό στην Ελλάδα δεν το έχουμε συνηθίσει. Θα αναρωτιέστε τώρα γιατί τα λέω αυτά. Γιατί εδώ έχουμε τον «Ροβινσώνα Κρούσο», ένα έργο που γράφτηκε από τον Ντάνιελ Ντεφόε τον 18ο αιώνα σε μια κοινωνία που η αποικιοκρατία, το δουλεμπόριο, ακόμη και ο κανιβαλισμός ήταν αποδεκτά. Μαζί με τον Γιώργο Γαλίτη αποφασίσαμε να φέρουμε τον «Ροβινσώνα» στο σήμερα. Γιατί στη δική μας διασκευή δεν υπάρχει ο δυτικός Ροβινσώνας Κρούσος και από την άλλη ο ιθαγενής Παρασκευάς. Υπάρχουν δύο ισότιμοι άνθρωποι, που ο καθένας σέβεται τον πολιτισμό του άλλου και υπάρχει μια ώσμωση, μια ανταλλαγή και μια επικοινωνία μεταξύ τους».
Λίγο πριν με αποχαιρετήσει με ξεναγεί στο βαγόνι του θρυλικού «Orient Express», κατασκευής του 1926, στο οποίο προχώρησε σε εκτεταμένη συντήρηση και ανακαίνιση τους τελευταίους μήνες. «Αισθάνομαι περήφανη» λέει. «Αυτά τα βαγόνια δεν υπάρχουν πλέον στον κόσμο. Δείτε για παράδειγμα αυτές τις εκπληκτικές μαρκετερί. Σήμερα δεν υπάρχουν τεχνίτες να τις συντηρήσουν. Μετά από χρόνια αναζήτησης βρήκα εφέτος τους κατάλληλους που σκύψανε με μεράκι επάνω σε αυτό το ιστορικό βαγόνι. Εκαναν μια εκπληκτική δουλειά. Υπολείπεται ένα ακόμη κομμάτι. Εύχομαι να βρεθεί η οικονομική δυνατότητα να το ολοκληρώσουμε στο μέλλον. Ενα βαγόνι 100 ετών βρίσκεται στα χέρια μου. Δεν απέκτησα δικά μου παιδιά. Επιθυμώ να το αφήσω κληρονομιά στους νεότερους».
Πληροφορίες παραστάσεων στα totrenostorouf.gr και megaron.gr.
