Ροζ γορίλλες σε φυσικό μέγεθος, καταρράκτες από ψεύτικα λουλούδια, πλαστικοί παραμυθένιοι κόσμοι, εξωτικές ατμόσφαιρες με essence από Λατινική Αμερική και πενιές από Greek kefi. Καθώς εισέρχεσαι στο MΟΜus – Μουσείο Αλεξ Μυλωνά στο Θησείο, έπειτα από μια σύντομη διαδρομή στους δρόμους του Ψυρρή, είσαι ερήμην σου προετοιμασμένος για την έκθεση του Γιώργου Γεροντίδη «A flock of fakes: ορισμοί του μη φυσικού» στον πρώτο όροφο. Διότι μπαίνεις σε έναν κόσμο όπου η αλήθεια επίσης μπερδεύεται με το ψέμα όπως συμβαίνει έξω στους δρόμους, η φύση με τις τεχνητές απομιμήσεις της, και εν τέλει ο αληθινός συλλέκτης με τον φανταστικό.
Πρόκειται για ένα ιδιότυπο «μουσείο α-φυσικής ιστορίας» με τις τρεις «πτέρυγες»-υποενότητές του («Οι τρόποι μου μαθαίνουμε για τα είδη ζώων», «Τμήμα τεχνητών πεταλούδων», «Εργοστάσιο θαλάσσιου γυαλιού»), επί της ουσίας εγκαταστάσεις όπου παρουσιάζονται αντικείμενα, πουλιά και ζώα που δεν προδίδουν εξαρχής τη φύση τους.
Ταριχευμένα πτηνά αλλά και η τρισδιάστατα εκτυπωμένη εκδοχή τους, αναρίθμητες απομιμήσεις πεταλούδων που έχουν αναπαραχθεί σε κάθε λογής τεχνητό υλικό και έχουν παραταχθεί σε κάδρα ταξινόμησης, άλλωστε συνιστούν «το έντομο που έχει χρησιμοποιηθεί περισσότερο για διακοσμητικούς ή χρηστικούς λόγους». Ζωόμορφα ή πτηνόσχημα παιχνίδια που βρίσκει κανείς σωρηδόν σε αλυσίδες καταστημάτων, τα οποία όμως δεν είναι φουσκωτά όπως ξεγελιέσαι, αλλά φιλοτεχνημένα από γύψο ή ρητίνη.
Μια συλλογή από υαλόπετρες αλλά και όλα τα εργαλεία παραταγμένα για να μετατρέψουν το γυαλί σε αυτό το είδος ημι-πολύτιμου τελικά λίθου. Kαι στον «χώρο υποδοχής» το κεφάλι ενός περιχαρούς Dumbo από κάποιο παλιό παιχνίδι που λειτουργούσε με κερματοδέκτη, τοποθετημένου πλέον ασώματου στο βάθρο της τεχνητής, αιώνιας λιακάδας του.
Είναι αδύνατον να μη σου έρθει στο μυαλό η δουλειά του αμερικανού εικαστικού Μαρκ Ντιόν, o οποίος μιμείται τη δομή και το σύστημα του μουσείου για να καταδείξει πώς κατασκευάζεται η γνώση για τη φύση, αλλά και του Τζεφ Κουνς, του αλχημιστή των ψευδαισθήσεων, ο οποίος δημιουργεί έργα που δεν είναι πάντα αυτό που φαίνονται.
Από το ψεύτικο στο αληθινό
Στο σύμπαν του ο Γεροντίδης στοχάζεται πάνω στο πώς αναπαράγουμε τη φύση, «πώς πηγαίνουμε από το ψεύτικο στο αληθινό και το αντίστροφο». Τα έντομα, τα πουλιά και περισσότερο οι παπαγάλοι έχουν την τιμητική τους.
«Θυμάμαι σε ένα παιδικό πάρτι που είχα δει ένα κοριτσάκι να έχει πιάσει ένα φουσκωτό παπαγάλο σαν αυτόν που βλέπετε και να του τραβάει τα φτερά με μανία. Ηταν μια εικόνα που με έκανε να σκεφτώ πως η χειραγώγηση και η αντικειμενικοποίηση του ζώου προέρχεται και από τα παιχνίδια και τον ανθρωπομορφισμό τους. Επειτα ο παπαγάλος είναι κατά κάποιον τρόπο το απόσταγμα των αποικιοκρατικών συνηθειών μας, τον αποσπάσαμε από το περιβάλλον του, τον φέραμε στο δικό μας και τώρα η υπερβολική εκτροφή τους σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να κάνει και κακό στο οικοσύστημα» θα πει στο «Βήμα» ο Γεροντίδης.
Το βραβείο από την Art Athina
Η συγκεκριμένη έκθεση είναι υπό μια έννοια το «έπαθλο» που συνοδεύει τη βράβευση του εικαστικού με το Art Athina Award, το οποίο θεσμοθετήθηκε τη χρονιά που μας πέρασε – εξ ου και παρουσιάζεται σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αιθουσών Τέχνης και σε επιμέλεια Θοδωρή Μάρκογλου, επιμελητή του MOMus – Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.
Σε αυτή λοιπόν την ατομική έκθεση ο Γεροντίδης, ο οποίος εκπροσωπείται από τη zina athanassiadou gallery συνεχίζει και εξελίσσει τους προβληματισμούς του, απο-αισθητικοποιώντας την έννοια της αρχειοθέτησης αντικειμένων τουλάχιστον σε σχέση με το έργο που είχε παρουσιάσει στην έκθεση «The Equilibrists/Οι Εξισορροπιστές» του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ και του Μουσείου Μπενάκη, σε συνεργασία με το New Museum το 2016, και προσδίδοντάς τους περισσότερο εκπαιδευτικό χαρακτήρα.
Εξάλλου η μια από τις τρεις «ζωντανές» εγκαταστάσεις του (δεδομένου ότι αποτελούν έργα εν εξελίξει) στην τωρινή έκθεση, αυτή που φέρει τον τίτλο «Οι τρόποι που μαθαίνουμε για τα είδη των ζώων», συνιστά ένα μικρό ερευνητικό κέντρο προς ανακάλυψη των επισκεπτών.
Αποτελείται από ένα μικρό «φυτώριο» με βιβλία, για τους τρόπους που εικονογραφούνται τα πτηνά και τα ζώα, αλλά και για την αντικειμενικοποίησή τους, μαζί με οπτικοακουστικό υλικό για το πώς παγιδεύονται και εκτρέφονται για να γίνουν κατοικίδια, όπως και μια ηχητική εγκατάσταση από τον Andrew Spyrou, στην οποία οι ήχοι των κελαηδισμάτων των πουλιών διαδέχονται τον συριγμό της φωτιάς.
«Πλέον με ενδιαφέρει η πορεία του έργου και μετά την παρουσίασή του, αυτό που μπορεί να παραγάγει πέρα από την αισθητική του αξία, πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ένα άλλο εργαλείο μάθησης και εξέλιξης της σκέψης».
«A flock of fakes: ορισμοί του μη φυσικού» στο μουσείο MOMus – Αλεξ Μυλωνά, πλατεία Αγίων Ασωμάτων 5, Θησείο, ως τις 25/6.
Στις 10/6 ο εικαστικός Δημήτρης Αμελαδιώτης παρουσιάζει μια περφόρμανς-ξενάγηση στην εγκατάσταση «Εργοστάσιο θαλάσσιου γυαλιού».
