Είναι ελάχιστες οι σελίδες της παγκόσμιας Ιστορίας που οι θρύλοι αναγνωρίζονται και τιμώνται όσο βρίσκονται ακόμα εν ζωή. Ο Μίκης Θεοδωράκης ανήκει σε αυτή την εξαιρετική κατηγορία προσωπικοτήτων. Η γέννηση του μύθου, ο οποίος βάθυνε το νόημα της λέξης πολιτισμός, όχι μόνο με το μουσικό του έργο, αλλά και με τις μεγαλειώδεις πράξεις του και την υπερβατική προσωπικότητά του, θα τιμηθεί με γιορτές που θα θυμίσουν ότι αυτός ο αιώνας ευτύχησε από την παρουσία του.
Ο Μίκης είδε το φως της ζωής στη Χίο στις 29 Ιουλίου του 1925 και μέχρι να τον αγκαλιάσει η κρητική γη δεν έπαψε να ονειρεύεται έναν κόσμο έτσι όπως τον οραματίστηκε μέσα από τη μουσική του χάρη, το αστείρευτο και πληθωρικό ταλέντο του, τα υψηλά και πανανθρώπινα ιδανικά του που διατρέχουν κάθε μουσική φράση του έργου του. Αυτά είναι και τα στοιχεία που τον καθιέρωσαν ως έναν από τους πιο επιδραστικούς δημιουργούς του 20ού αιώνα, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Η τέχνη του, η πολιτική του στάση και η αδιάκοπη δράση του για κοινωνική δικαιοσύνη αποτέλεσαν τον πυρήνα της ζωής του.
Με αφορμή την επέτειο των 100 ετών από τη γέννησή του το 2025, προγραμματίζονται πλήθος εκδηλώσεων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, προκειμένου να τιμηθούν η ζωή και το τεράστιο έργο του. Σημαντικό ρόλο στις εκδηλώσεις θα διαδραματίσει η «Λαϊκή Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης», την οποία ίδρυσε ο ίδιος το 1997, με την καλλιτεχνική διεύθυνση να βρίσκεται στα χέρια της κόρης του, Μαργαρίτας, από τότε έως σήμερα. Η εταιρεία Deep Music, θυγατρική της Spicy, έχει αναλάβει την αποκλειστική εκπροσώπηση της Λαϊκής Ορχήστρας Μίκης Θεοδωράκης για τον προγραμματισμό και την παραγωγή αυτών των σημαντικών συναυλιών και εκδηλώσεων.
Η συναυλία στο Ηρώδειο
Η έναρξη της συνεργασίας αυτής θα γίνει με την παραγωγή «Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη», η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 12 Οκτωβρίου στο Ηρώδειο. Οι επετειακές εκδηλώσεις θα περιλαμβάνουν συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις και συνέδρια αφιερωμένα στον Θεοδωράκη και τη συνεισφορά του στην παγκόσμια μουσική, την πολιτική και τον πολιτισμό.
Συναυλίες με τα πιο εμβληματικά έργα του, όπως το «Αξιον Εστί», ο «Ζορμπάς», το «Πνευματικό Εμβατήριο» και ο «Επιτάφιος», θα παρουσιαστούν σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους, σε Ελλάδα και εξωτερικό, με τη συμμετοχή κορυφαίων ορχηστρών και ερμηνευτών. Η συνεργασία με διεθνείς καλλιτέχνες θα φέρει τη μουσική του σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο, με συναυλίες να προγραμματίζονται σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Σουηδία, αλλά και σε πόλεις των ΗΠΑ και της Λατινικής Αμερικής.
Σκίτσο: Έφη Ξένου @ΤΟ ΒΗΜΑ
Η μουσική του Θεοδωράκη δεν μπορεί να καταταχθεί σε ένα μόνο είδος. Η ευρύτητα της δημιουργίας του, από συμφωνικά έργα έως λαϊκές μελωδίες, από μελοποιήσεις ποιημάτων έως κινηματογραφική μουσική, φανερώνει τη διαρκή του ανάγκη για αναζήτηση και πειραματισμό. Η ικανότητά του να ενσωματώνει τη λαϊκή παράδοση και την κλασική μουσική έδωσε στα έργα του μια ξεχωριστή διάσταση, που γεφύρωσε το χάσμα ανάμεσα στο λαϊκό και το έντεχνο. Ο Θεοδωράκης κατόρθωσε μέσα από το έργο του να εκφράσει τις ανησυχίες, τους αγώνες και τα όνειρα του ελληνικού λαού, δημιουργώντας μια μουσική γλώσσα που μιλά για την ελευθερία, την αγάπη και τη δικαιοσύνη.
Οι συνεργασίες του με μερικούς από τους κορυφαίους καλλιτέχνες της Ελλάδας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εξάπλωση του έργου του. Με τα έργα του ευτύχησαν να συνδέσουν τη φωνή τους ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Μαρία Φαραντούρη, o Στέλιος Καζαντζίδης, ο Αντώνης Καλογιάννης, η Μαρία Δημητριάδη, ο Νίκος Ξυλούρης, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Γιώργος Νταλάρας και άλλοι κορυφαίοι ερμηνευτές. Με τη μουσική του μεγαλοφυΐα συναντήθηκαν και σημαντικοί ερμηνευτές του διεθνούς στερεώματος όπως οι Εντίθ Πιαφ, Σίρλεϊ Μπάσι, Πέρι Κόμο, Δαλιδά, Αλ Μπάνο, Μίλβα, Ζορζ Μουστακί, Ιβα Τζανίκι, Γκιζέλα Μάι κ.ά. ενώ ακόμα και οι Beatles τραγούδησαν σε δεύτερη εκτέλεση το «Τhe Honeymoon Song», από την ομότιτλη ταινία, το 1964.
Η πολιτική του δράση
Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν μόνο ένας μεγάλος μουσικός. Η έντονη πολιτική του δράση τον ανέδειξε σε ηγετική μορφή της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της Ελλάδας. Πολλές από τις συνθέσεις του δεν ήταν απλώς έργα τέχνης, αλλά άμεσες εκφράσεις της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας της εποχής. Εφερε την ποίηση στο επίκεντρο του μουσικού του κόσμου και την έκανε προσβάσιμη στο ευρύ κοινό, ενώ η μουσική του αναδείχθηκε ως ένα ισχυρό εργαλείο πολιτικής και κοινωνικής αλλαγής.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ανάδειξη των μεγάλων ποιητών που ο Μίκης μελοποίησε, όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Αναγνωστάκης, ο Καμπανέλλης, ο Κάλβος, ο Σολωμός, ο Βαλαωρίτης, ο Σικελιανός, ο Καρυωτάκης, ο Καβάφης, ο Χριστοδούλου και άλλοι. Παράλληλα, οι εμβληματικές του συνθέσεις σε ποίηση των Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Μπρένταν Μπίαν, Πάμπλο Νερούδα με κορυφαίο το «Canto General» του μεγάλου χιλιανού ποιητή, έλαβαν διεθνή αναγνώριση και έγιναν παγκοσμίως γνωστές.
Εκθέσεις, αρχειακό υλικό και συνέδρια
Η επέτειος των 100 χρόνων από τη γέννησή του είναι μια ευκαιρία να τιμηθεί η κληρονομιά του και να επαναπροσδιοριστεί η σημασία του έργου του στις νέες γενιές. Αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, χειρόγραφα και ντοκουμέντα από τη ζωή και το έργο του θα παρουσιαστούν σε ειδικές εκθέσεις. Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Μουσείο Μίκη Θεοδωράκη στην Κρήτη και τη Ζάτουνα, όπως και άλλα πολιτιστικά ιδρύματα, θα διοργανώσουν εκδηλώσεις που θα ρίξουν φως στην πνευματική και πολιτική του διαδρομή, καθώς και στην επιρροή που άσκησε στην ελληνική και διεθνή κοινωνία. Θεατρικές παραγωγές και παραστάσεις βασισμένες στη ζωή του, καθώς και προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών που σχετίζονται με το έργο του θα δώσουν την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει σε βάθος την προσωπικότητα και την ιστορική του δράση. Πανεπιστήμια και πολιτιστικά ιδρύματα θα διοργανώσουν εκπαιδευτικές δράσεις και συνέδρια γύρω από τη ζωή, το έργο και την επιρροή του Θεοδωράκη.
Ο Μίκης αντιλαμβανόταν τη μουσική ως όργανο αλλαγής και κοινωνικής αφύπνισης. Η πεποίθησή του ότι η τέχνη μπορεί να αγγίξει τις ψυχές και να κινητοποιήσει τις μάζες τον ώθησε να συνδυάσει τη δημιουργία με τον κοινωνικό ακτιβισμό. Παρά τις αντιξοότητες που συνάντησε – φυλακίσεις, εξορίες και διώξεις – ο Θεοδωράκης παρέμεινε αφοσιωμένος στο όραμά του για έναν καλύτερο κόσμο. Δεν δίστασε ποτέ να εκφράσει δημόσια τις απόψεις του σε αμφιλεγόμενα ζητήματα, κατάφερε με την τέχνη και την ακεραιότητά του να υπερβεί την κριτική και την αμφισβήτηση για δεκαετίες, αφήνοντας μια κληρονομιά που ξεπερνά ακόμη και τον θάνατο.
INFO «Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη», Σάββατο 12 Οκτωβρίου στο Ηρώδειο.
