«Στόχος μας είναι να δοκιμαστούμε σε νέες καλλιτεχνικές προκλήσεις» σημειώνει ο Γιώργος Κουμεντάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αναφερόμενος στις παραγωγές του οργανισμού για την περίοδο 2023-24 και συνεχίζει: «Μέσω του καλλιτεχνικού μας προγράμματος επιθυμούμε να θέσουμε ερωτήματα και να επιχειρήσουμε να βρούμε τις απαντήσεις για ζητήματα διαχρονικά και πανανθρώπινα».
Ετσι, μετά μουσικής, χορού αλλά και άλλων καλλιτεχνικών δρωμένων, η μοναδική όπερα της Ελλάδας συνεχίζει δυναμικά: Ταξιδεύοντάς μας στο συγκλονιστικό σύμπαν της Μαρίας Κάλλας, στον μαγικό κόσμο συνθετών όπως ο Βέρντι, ο Πουτσίνι, ο Βάγκνερ αλλά και ο Κουρτ Βάιλ, δίνοντάς μας την ευκαιρία να δούμε σημαντικούς τραγουδιστές (όπως τη σούπερ σταρ υψίφωνο Ναντίν Σιέρα) και σκηνοθεσίες κορυφαίων ανθρώπων του θεάτρου όπως του Αντρέι Σερμπάν. Επιδιώκοντας όχι μόνο να ψυχαγωγήσει αλλά και «να ανοίξει τη συζήτηση αναφορικά με τις παραδοσιακές απεικονίσεις της γυναίκας στα έργα του ρεπερτορίου, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην προσπάθεια κατάκτησης της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης».
Τιμώντας τη Μαρία Κάλλας
Την αρχή έκανε η «Μήδεια». Με το αριστούργημα του Κερουμπίνι που αποτέλεσε και μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Μαρίας Κάλλας ξεκίνησε προσφάτως το αφιέρωμα της ΕΛΣ για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της κορυφαίας υψιφώνου. Η συνέχεια αναμένεται εξαιρετικά ενδιαφέρουσα: Το γκαλά «Η Κάλλας στο Ηρώδειο» θα πραγματοποιηθεί στις 16 Σεπτεμβρίου (ημέρα θανάτου της υψιφώνου) και θα φέρει στη σκηνή διεθνώς αναγνωρισμένες πρωταγωνίστριες σε ρεπερτόριο που η ίδια η Κάλλας έχει ερμηνεύσει στο Ηρώδειο. Τα ονόματα των καλλιτεχνών θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες.
Εγκαταστάσεις μετά μουσικής
Το πρόγραμμα «The Artist on the Composer» είναι μια συνεργασία της ΕΛΣ και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ. Στόχος «η ιδιαίτερη σύμπραξη διαφορετικών μορφών τέχνης σε ένα ενιαίο σύνολο». Η πρώτη ανάθεση είχε γίνει το 2019 στον καλλιτέχνη Νίκο Ναυρίδη. Η δεύτερη είχε γίνει το 2022 στον σκηνοθέτη Γιώργο Λάνθιμο και αποτέλεσμά της ήταν η ταινία «Βληχή». Τώρα, η τρίτη ανάθεση γίνεται στην εικαστικό Ιωάννα Πανταζοπούλου, η οποία θα δημιουργήσει «μια εμβυθιστική εγκατάσταση όπου εικαστικά και μουσική προσκαλούν το κοινό να ανακαλύψει έναν μαγικό, παραμυθένιο κόσμο». Στις 22, 23 και 24 Σεπτεμβρίου στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος».
Μια αιμοσταγής λαίδη
«Η λαίδη Μάκβεθ μάς προτάσσει έναν καθρέφτη και κοιταζόμαστε» έγραφε η Φανί Αρντάν πριν από μερικά χρόνια στο σημείωμα που υπέγραφε ως σκηνοθέτις της «Λαίδης Μάκβεθ του Μτσενσκ» του Σοστακόβιτς. Και συνέχιζε: «Η Λαίδη Μάκβεθ είναι το άγριο είδωλό μας, ατίθασο και ελεύθερο. (…) Δεν είναι μόνο ένας χαρακτήρας σε μια όπερα του Σοστακόβιτς, αλλά είναι επίσης και ένα πρόσωπο πάντοτε παρόν, ακόμα και στη δική μας εποχή, και, όντας προσεκτικοί, μπορούμε να το συναντήσουμε». Να λοιπόν που το ελληνικό κοινό θα συναντήσει πάλι την Κατερίνα Ισμαήλοβα, την παθιασμένη (μέχρι εγκλήματος) ηρωίδα της όπερας.
Η «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» στη σκηνοθεσία της Αρντάν επιστρέφει στις 21, 24, 27, 31 Οκτωβρίου και στις 5 και 9 Νοεμβρίου. Μουσική διεύθυνση: Φαμπρίτσιο Βεντούρα. Με τους Σβετλάνα Σοζντάτελεβα, Σεργκέι Σεμισκούρ, Γιάννη Γιαννίση, Γιάννη Χριστόπουλο κ.ά. Με την εν λόγω παραγωγή καθώς και με παραγωγές που θα ακολουθήσουν («Η Μποέμ», «Καβαλερία Ρουστικάνα», «Η Τραβιάτα» κ.λπ.) «η ΕΛΣ επιχειρεί να ρίξει ένα κριτικό όσο και ενσυναισθητικό βλέμμα στις γυναικείες μορφές των έργων της όπερας και του χορού, αναστοχαζόμενη πάνω στα επίκαιρα ζητήματα της γυναικείας ενδυνάμωσης και οραματιζόμενη την εξάλειψη των κοινωνικών αποκλεισμών, των ανισοτήτων και της έμφυλης βίας».
Πανελλαδική πρεμιέρα
Συμπαραγωγή της ΕΛΣ με την Κωμική Οπερα του Παρισιού, η όπερα του Φιλίπ Ερσάν «Les Éclairs», σε λιμπρέτο του Ζαν Εσνόζ, αναφέρεται στην πολυτάραχη ζωή του σερβικής καταγωγής επιστήμονα Νίκολα Τέσλα. Για την ακρίβεια, ακολουθεί τον Τέσλα όταν φτάνει στη Νέα Υόρκη το 1884, «στοιχειωμένος από τα οράματά του», την εποχή που θέλει να αναπτύξει τις χρήσεις του ηλεκτρισμού με επαναστατικό τρόπο αλλά και που «κάνει το «λάθος» να έχει ως προτεραιότητα την επιστήμη και όχι το κέρδος». Μουσική διεύθυνση: Ηλίας Βουδούρης, σκηνοθεσία: Κλεμάν Ερβιέ-Λεζέ.
Η Μαρία Κάλλας σχεδιασμένη από τον Γιάννη Κουρούδη στο πλαίσιο του αφιερώματος στα 100 χρόνια από τη γέννησή της.
Η Κάλλας ξανά…
Πάντα στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, θα παρουσιαστεί το δεύτερο μέρος του «Unboxing Callas», του εικαστικού προγράμματος σε επιμέλεια Βασίλη Ζηδιανάκη, το οποίο «αντλεί έμπνευση από το unboxing, όπως αυτό έγινε δημοφιλές μέσα από ψηφιακές κοινότητες, δηλαδή μια τελετουργική διαδικασία καταγραφής της πρώτης επαφής με ένα αντικείμενο». Εν προκειμένω, η έκθεση «Unboxing Callas: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ», εμπνέεται «από προσωπικές ιστορίες, μνήμες και αρχειακά αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας δημιουργώντας έναν συλλογικό καλλιτεχνικό απολογισμό της πορείας της». Από τις 26 Νοεμβρίου ως τον Ιανουάριο του 2024.
…και ξανά!
Στη νεανική περίοδο της ζωής της Μαρίας Κάλλας στην Αθήνα αλλά και στις μεταγενέστερες εμφανίσεις της στο Ηρώδειο και στην Επίδαυρο εστιάζει το ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία – Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας». Μέσα από «αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις συναδέλφων της, ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, αλλά και από μεταγενέστερες συνεντεύξεις της ίδιας της Κάλλας, το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να συγκεντρώσει από κάθε δυνατή πηγή θραύσματα πληροφοριών και τα στοιχεία εκείνα που θα φωτίσουν την πιο άγνωστη – αλλά και ταυτόχρονα τόσο καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία της – περίοδο της ζωής της Κάλλας, η οποία έχει υποβαθμιστεί ή ακόμα και αγνοηθεί στις δεκάδες απόπειρες βιογραφίας της».
Ιδέα, έρευνα, σενάριο: Βασίλης Λούρας, σκηνοθεσία: Μιχάλης Ασθενίδης και Β. Λούρας. Επιστημονικοί σύμβουλοι: Αρης Χριστοφέλλης και Σοφία Κομποτιάτη. Η ταινία θα πρωτοπροβληθεί στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» στις 2 Δεκεμβρίου 2023, ημέρα που συμπληρώνονται τα 100 χρόνια από τη γέννηση της ντίβας.
Η επιστροφή της «Μποέμ»
Τελευταία φορά είχε παρουσιαστεί στη Λυρική πριν από επτά χρόνια. «Η Μποέμ» του Πουτσίνι επιστρέφει στην κλασική σκηνοθεσία του Γκρέιαμ Βικ για να μας παρασύρει στον συναισθηματικό κόσμο της. Πρόκειται για παράσταση-φόρο τιμής στον σημαντικό σκηνοθέτη που έφυγε πριν από δύο περίπου χρόνια από τη ζωή. Στους βασικούς ρόλους θα εμφανιστούν πρωταγωνιστές της ΕΛΣ όπως οι Τσέλια Κοστέα, Βασιλική Καραγιάννη, Διονύσης Σούρμπης, Γιάννης Χριστόπουλος, Τάσος Αποστόλου κ.ά. Μουσική διεύθυνση: Οντρέι Ολος. Παραστάσεις θα δοθούν στις 9, 12, 17, 27, 29, 31 Δεκεμβρίου 2023 και στις 2 Ιανουαρίου 2024.
Μπαλέτο επί τρία
Με μια αναβίωση και με δύο νέες παραγωγές το Μπαλέτο της ΕΛΣ θα δώσει το δικό του «παρών». «Ο Καρυοθραύστης» του Τσαϊκόφσκι στη δοκιμασμένη χορογραφία του Κωνσταντίνου Ρήγου θα παρουσιαστεί στις 23, 24, 28, 30 Δεκεμβρίου 2023 και στις 3, 4 και 5 Ιανουαρίου 2024. Κοστούμια: Deux Hommes. Η νέα παραγωγή της «Κάρμεν» των Ροντιόν Σεντρίν – Ζορζ Μπιζέ θα παρουσιαστεί στις 7, 10, 14, 15, 18 και 25 Φεβρουαρίου 2023. Χορογραφία Γιόαν Ινγκερ. Τη δραματουργία υπογράφει ο Γκρέγκορ Ακούνια-Πολ, τα σκηνικά οι Κουρτ Αλεν Βίλμερ και Λετίθια Γκανιάν και τα κοστούμια ο Δαβίδ Δελφίν. Μια ακόμα νέα παραγωγή με την «Κοππέλια» του Ντελίμπ θα παρουσιαστεί στις 11, 12, 15, 17 και 18 Μαΐου 2024. Χορογραφεί ο Εντουαρντ Κλουγκ.
Τα αριστουργήματα του βερισμού
Μετά την «Μποέμ» έρχεται η ώρα δύο ακόμα κορυφαίων δειγμάτων του μουσικού κινήματος του βερισμού (δηλαδή του επί σκηνής ρεαλισμού): Η «Καβαλερία Ρουστικάνα» του Μασκάνι και οι «Παλιάτσοι» του Λεονκαβάλο θα παρουσιαστούν όπως συνηθίζεται σε μια κοινή παραγωγή. Σκηνοθεσία: Νίκος Καραθάνος, μουσική διεύθυνση: Πάολο Καρινιάνι. Στους βασικούς ρόλους οι Αρσέν Σογκομονιάν, Δημήτρης Πλατανιάς, Εκατερίνα Γκουμπάνοβα, Τσέλια Κοστέα, Διονύσης Σούρμπης, Γιάννης Καλύβας κ.ά. Παραστάσεις θα δοθούν στις 25 και 28 Ιανουαρίου 2023 και στις 1, 4, 8 και 11 Φεβρουαρίου 2024.
Η «Βαλκυρία» του Βάγκνερ, συμπαραγωγή με τη Βασιλική Οπερα της Δανίας, στη σκηνοθεσία του Τζον Φούλτζεϊμς.
Βάγκνερ για πρώτη φορά
Η παρουσίαση της «Βαλκυρίας», συμπαραγωγή με τη Βασιλική Οπερα της Δανίας, είναι και η πρώτη φορά που η Λυρική παρουσιάζει όπερα του Βάγκνερ στο νέο σπίτι της. Θα διευθύνει ο Φιλίπ Ογκέν. Στους βασικούς ρόλους θα εμφανιστούν οι Κάθριν Φόστερ, Τόμι Χακάλα, Αλισον Οουκς, Στέφαν Φίνκε, Μαρίνα Προυντένσκαγια, Πέτρος Μαγουλάς κ.ά. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη της παράστασης Τζον Φούλτζεϊμς: «Τοποθετήσαμε την όπερα σε ένα φανταστικό σύμπαν που εξισορροπεί το μυθικό με το πραγματικό στοιχείο. Ο κόσμος αυτός απηχεί το σήμερα χωρίς όμως να περιορίζεται σε έναν συγκεκριμένο χρόνο και τόπο». Στις 10, 13, 16, 19, 24 και 31 Μαρτίου.
Ο Χουβαρδάς σκηνοθετεί Μπρεχτ – Βάιλ
Είχε πρωτοπαρουσιαστεί στη Λυρική το 1977 από τον τότε διευθυντή της Μάνο Χατζιδάκι, σε σκηνοθεσία του Μίνου Βολανάκη. Το «Μαχαγκόνι» των Μπέρτολτ Μπρεχτ – Κουρτ Βάιλ επιστρέφει στις 12 Απριλίου 2024, αυτή τη φορά σκηνοθετημένο από τον Γιάννη Χουβαρδά, σε μουσική διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη.
«Στον επικό, φαντασμαγορικό και απολύτως κατασκευασμένο κόσμο των Μπρεχτ – Βάιλ, ο παγκόσμιος καπιταλισμός χορεύει φορώντας τις μπότες με τα σπιρούνια των πιονιέρων του Τέξας και κρατώντας τα μακρύκαννα περίστροφα των πιστολέρο της Αγριας Δύσης» σημειώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης. Με τους Αννα Αγάθωνος, Χρήστο Κεχρή, Τάσο Αποστόλου, Μαρισία Παπαλεξίου, Γιάννη Καλύβα, Χάρη Ανδριανό, Γιάννη Γιαννίση κ.ά. Παραστάσεις θα δοθούν και στις 14, 17, 19, 21 και 25 Απριλίου 2024.
«Η Τραβιάτα» του Κωνσταντίνου Ρήγου μετά την πρώτη παρουσίασή της το 2019 επιστρέφει στο Ηρώδειο με τη συμμετοχή της διάσημης υψιφώνου Ναντίν Σιέρα (φωτογραφία).
Με Πουτσίνι και Βέρντι στο Ηρώδειο
Ενα ακόμα αριστούργημα του βερισμού έχει επιλέξει η Λυρική και για την πρώτη συμμετοχή της στο Φεστιβάλ Αθηνών 2024: Στις 2, 5, 8 και 11 Ιουνίου 2024 θα παρουσιάσει την «Τουρναντότ» του Πουτσίνι με την υπογραφή ενός κορυφαίου σκηνοθέτη της όπερας, του Αντρέι Σερμπάν. Μουσική διεύθυνση: Φιλίπ Ογκέν. Με τους Κάθριν Φόστερ, Τσέλια Κοστέα, Πέτρο Μαγουλά, Γιάννη Χριστόπουλο, Γιάννη Καλύβα κ.ά.
Η ΕΛΣ θα επιστρέψει στο Ηρώδειο στις 27, 28, 30 και 31 Ιουλίου 2024 με την «Τραβιάτα» του Βέρντι σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου και μουσική διεύθυνση Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα μοιραστούν η διάσημη αμερικανίδα υψίφωνος Ναντίν Σιέρα και η Βασιλική Καραγιάννη. Μαζί τους ο τενόρος Φρέντι Ντε Τομάζο και ο βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς.
Σημειώνουμε και πως την άνοιξη του 2024 η ΕΛΣ θα παρουσιάσει το 2ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής σε μνημεία, μουσεία και εκκλησίες στο κέντρο της Αθήνας, ενώ το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς θα παρουσιάσει και αφιέρωμα στον Μανώλη Καλομοίρη για τα 140 χρόνια από τη γέννησή του.
Το πρόγραμμα υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
