Αυτή την Κυριακή δεν θα μιλήσουμε για την ιστορία ενός τραγουδιού, αλλά για την ωραία περιπέτεια ενός ποιήματος.
Το «Κι αν έσβησε σαν ίσκιος…», το ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη από τη συλλογή «Τα νηπενθή» του 1921, κατέχει ένα ρεκόρ στην ελληνική δισκογραφία που μάλλον μοιάζει ακατάρριπτο.
Είναι το ποίημα που έχει γνωρίσει τις περισσότερες μελοποιήσεις από οποιοδήποτε άλλο ποίημα ή στίχο στην ιστορία του τραγουδιού μας.
Ειδικά όσον αφορά την ποίηση, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο οι διαφορετικές μουσικές προσεγγίσεις ενός ποιήματος, αλλά είναι πολύ δύσκολο – αν όχι αδύνατο – να επιχειρηθεί δεύτερη μελοποίηση σε ποιήματα που έγιναν πανεθνικά τραγούδια, η δύναμη και η επιδραστικότητά τους αποθαρρύνουν οποιαδήποτε σκέψη για νέα προσπάθεια. (Για παράδειγμα, δύσκολα μπορεί να φανταστεί κάποιος διαφορετική μελοποίηση για το «Της δικαιοσύνης» του Ελύτη και του Μίκη).
Ομως οι οκτώ φορές αυτού του ποιήματος του Καρυωτάκη είναι ένα εντυπωσιακό σκορ.
Από το 1980 που το μελοποίησε πρώτη φορά ο Λουκάς Θάνος στον δίσκο «Σάλπισμα» και το ερμήνευσε ο Νίκος Ξυλούρης μετράει μέχρι σήμερα οκτώ διαφορετικές μελοποιήσεις!
Τέσσερα χρόνια μετά τη μελοποίηση του Θάνου, ο Μίκης Θεοδωράκης το μελοποιεί εκ νέου στον δίσκο «Καρυωτάκης» με ερμηνευτή τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
Το 1994, ο Κώστας Τελάκης το συμπεριλαμβάνει στον δίσκο «Τα νηπενθή» και ακολούθησε το 1997 η μελοποίηση της Κάλλιας Σπυριδάκη, μέλους των Χαΐνηδων, οι οποίοι το τραγούδησαν.
Για πέμπτη φορά μελοποιήθηκε το 2008 από το συγκρότημα «Διάφανα κρίνα», για να ακολουθήσουν οι μελοποιήσεις του Βαγγέλη Κοντόπουλου το 2011, με ερμηνευτή τον Χρήστο Θηβαίο, και το 2015 από τον Γιάννη Μιχαηλίδη και το συγκρότημα «Δραμαμίνη». Αν συμπληρώσουμε και μια σπάνια ηχογράφηση από ένα συγκρότημα ηλεκτρονικής μουσικής, τους Neon, ολοκληρώνεται ένας ιδιαίτερα μακρύς δρόμος διαφορετικών και ιδαίτερων μελοποιήσεων.
Εχει μεγάλο ενδιαφέρον η ευρεία ηχητική γκάμα όλων αυτών των μουσικών προσεγγίσεων. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως ένα ποίημα έχει καλά κρυμμένη τη μουσική του και περιμένει εκείνον που θα την ξεκλειδώσει και θα την αποκαλύψει. Ισως έχουν δίκιο γιατί – εξαιρώντας τις ενορχηστρώσεις – συναντάμε πολλές συγγένειες ανάμεσα στις μελωδικές γραμμές των περισσότερων από αυτά τα οκτώ τραγούδια.
