Παράνομοι αποκωδικοποιητές, streaming και torrent sites αποτελούν τον παράδεισο εκείνων που θέλουν να έχουν δωρεάν (ή έστω με μικρότερο αντίτιμο) πρόσβαση σε περιεχόμενο που προσφέρουν συνδρομητικές υπηρεσίες και streaming πλατφόρμες όπως σειρές, ταινίες, ντοκιμαντέρ, live shows και αθλητικές διοργανώσεις.
Το φαινόμενο δεν είναι τωρινό, όμως με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τη δίψα του κοινού να καταναλώνει περιεχόμενο, έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης υπολογίζεται πως το 3,6% του πληθυσμού καταναλώνει μη εξουσιοδοτημένες υπηρεσίες IPTV, με αποτέλεσμα τη δημιουργία παράνομων κερδών ύψους σχεδόν 1 δισεκατομμυρίου ευρώ! Στον αντίποδα οι επιπτώσεις για τους παρόχους και τους δημιουργούς περιεχομένου, την πολιτεία αλλά και τους ίδιους τους «πειρατές» καταναλωτές είναι μεγάλες.
Σε μία, ακόμη, προσπάθεια περιορισμού της πειρατείας περιεχομένου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε να καθορίσει τις δράσεις που θα αναλάβουν τα κράτη-μέλη και οι παράγοντες της αγοράς για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της μη εξουσιοδοτημένης αναμετάδοσης ζωντανών εκδηλώσεων στο Διαδίκτυο. Η διαβούλευση ολοκληρώθηκε πριν από 10 ημέρες περίπου, ενώ το τελικό κείμενο αναμένεται να συζητηθεί στις Βρυξέλλες το δεύτερο τρίμηνο του 2023.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η πειρατεία περιεχομένου των συνδρομητικών τηλεοπτικών πλατφορμών έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις και στη χώρα μας. Την ώρα που οι έννομοι χρήστες της Cosmote TV, της Nova και της Vodafone TV φτάνουν περίπου τα 1,2 εκατομμύρια (σε αυτούς προστίθενται ακόμη μισό εκατομμύριο χρήστες των streaming πλατφορμών), οι εκτιμήσεις των παρόχων για τους «πειρατές» αγγίζουν το 40% της αγοράς. Επίσημες μετρήσεις δεν υπάρχουν, τα στοιχεία όμως που δίνουν οι πάροχοι και βασίζονται σε εκτιμήσεις, είναι σοκαριστικά. Σύμφωνα με την Cosmote TV οι πειρατικές συνδρομές υπολογίζονται στις 600.000, ενώ σύμφωνα με τη Nova ανέρχονται στις 900.000! Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι παράνομες υπηρεσίες IPTV έχουν τους περισσότερους συνδρομητές αυτή τη στιγμή, καθώς οι συνδρομητές της Cosmote TV, που είναι η πρώτη πλατφόρμα σε συνδρομές, ανέρχονται στις 644.000!
«Πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Γραφείου για τη διανοητική ιδιοκτησία (EQUIPO, Ιούνιος 2022), έδειξε πως στη χώρα μας παρατηρείται υψηλότερο ποσοστό θέασης πειρατικού περιεχομένου σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ (25% στην Ελλάδα σε σχέση με 21% στην ΕΕ) και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ» αναφέρει Director of content & production operations Cosmote TV κ. Δημοσθένης Βασιλόπουλος. Ακόμη μία αρνητική πρωτιά για τη χώρα μας!
Ποιος είναι όμως ο αντίκτυπος της πειρατείας για τους ελληνικούς παρόχους συνδρομητικής τηλεόρασης; «Οι επιπτώσεις των παράνομων συνδρομών είναι πολλές, πολυδιάστατες και με έντονο οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Περιορίζουν τις επενδύσεις σε νέες ελληνικές παραγωγές και τηλεοπτικό περιεχόμενο και επίσης οδηγούν σε λιγότερες επενδύσεις για τον ελληνικό αθλητισμό, όπου η συνδρομητική τηλεόραση πολλές φορές είναι ο βασικός χρηματοδότης. Οπως είναι εύκολα αντιληπτό αυτό επίσης σημαίνει και λιγότερες θέσεις εργασίας για ολόκληρο το οικοσύστημα της παραγωγής» σχολιάζει η CEO της ΝOVA Media κυρία Κική Σιλβεστριάδου.
Οπως επισημαίνει ο κ. Βασιλόπουλος, η πειρατεία επιφέρει σημαντική απώλεια εσόδων όχι μόνο στους ίδιους αλλά και στο Ελληνικό Δημόσιο. Η ετήσια απώλεια εσόδων για το κράτος υπολογίζεται στα 18 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για τους παρόχους στα 48 εκατομμύρια ευρώ. Πέρα από την πειρατεία η βιωσιμότητα της συνδρομητικής τηλεόρασης απειλείται και από την υψηλή φορολογία (ΦΠΑ, Τέλος Συνδρομητικής Τηλεόρασης, οικονομικό αντάλλαγμα υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου κ.ά.) με την οποία επιβαρύνονται (ξεπερνά το 30%), κυρίως όμως γιατί ο ανταγωνισμός, στην προκειμένη οι Over the top πλατφόρμες (Netflix, Disney+, Amazon Prime, Apple TV+ κ.ά.), δεν φορολογούνται, με τις ευλογίες της Πολιτείας.
Πρακτικές περιορισμού και προστασίας
Μπορεί να εξαλειφθεί η πειρατεία; Την απάντηση δίνει ο υπεύθυνος συνδρομητικής τηλεόρασης Vodafone Ελλάδας κ. Ανδρέας Γεωργιάδης. «H πειρατεία είναι μια από τις μεγαλύτερες μάστιγες στη χώρα. Εμείς την αντιλαμβανόμαστε ως το ενδιαφέρον του υπάρχει από το κοινό για περιεχόμενο και στην Ελλάδα καταναλώνουμε πολύ περιεχόμενο. Αυτή τη στιγμή χάνουμε άλλη μισή αγορά που δεν απευθύνονται σε κάποιον επίσημο πάροχο. Η εξάλειψη είναι δύσκολο να γίνει στο 100%. Αλλά μπορούμε να εφαρμόσουμε κάποιες καλές πρακτικές για τον περιορισμό του φαινομένου. Ξεκινώντας από το να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα στον ίδιο των καταναλωτή για τον αντίκτυπο της ενέργειάς του. Οπως γίνεται και στην Αγγλία, όπου οι πάροχοι έχουν το δικαίωμα, βάσει του νομοθετικού πλαισίου, να ειδοποιούν τους καταναλωτές ότι κάνουν χρήση παράνομης υπηρεσίας».
Στη λογική αυτή οι πάροχοι επενδύουν αρχικά σε πρωτότυπο και αποκλειστικό περιεχόμενο, ώστε να προσελκύσουν το κοινό. Για να το προστατεύσουν επενδύουν σε συστήματα ασφαλείας (δορυφορική και streaming πλατφόρμας) με σκοπό την αποτροπή της παράνομης αναμετάδοσης του περιεχομένου τους. Επιπλέον διαθέτουν συστήματα εντοπισμού των παράνομων IPTV και streaming σελίδων προχωρώντας σε καταγγελίες προς την ΕΔΠΠΙ και την ΕΕΤΤ για τη διακοπή πρόσβασης σε domain names και IP διευθύνσεις, όπως προβλέπει και η νομοθεσία για το live dynamic blocking.
«Μεγάλος σύμμαχος στην αντιμετώπιση της πειρατείας είναι το νομοθετικό πλαίσιο. Εχουν γίνει σημαντικά βήματα στην ισχύουσα νομοθεσία. Ωστόσο, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πειρατείας είναι επιτακτική η ανάγκη περαιτέρω τροποποίησης του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου με αυστηροποίηση των προβλεπόμενων αστικών και ποινικών κυρώσεων και με την ενίσχυση των νομοθετικών εργαλείων ώστε να προστατευθεί κάθε είδους περιεχόμενο για το οποίο οι πάροχοι επενδύουν σημαντικά ποσά» σημειώνει ο κ. Βασιλόπουλος.
Τα προσωπικά δεδομένα στον βωμό του streaming
Επί της ουσίας οι τελικοί καταναλωτές στην Ελλάδα δεν έχουν κάποια εμφανή επίπτωση, όπως συμβαίνει στη Γερμανία και στη Γαλλία, όπου υπάρχει ρητή νομοθετική πρόβλεψη για την επιβολή διοικητικού προστίμου στους τελικούς χρήστες. Αυτό ενδεχομένως να πείσει πολλούς παραβάτες να διακόψουν την παράνομη δραστηριότητά τους. Ποιες είναι όμως οι ουσιαστικές επιπτώσεις για τους χρήστες; «Η παράνομη αυτή πρακτική επηρεάζει όλους και συνδέεται άμεσα με το οργανωμένο έγκλημα μιας και το ένα χρηματοδοτεί τις δραστηριότητες του άλλου» υπογραμμίζει η κυρία Σιλβεστριάδου. «Ολοι όσοι κάνουν χρήση παράνομων υπηρεσιών πρέπει να θυμούνται ότι επίσης δίνουν τα προσωπικά τους στοιχεία στο οργανωμένο έγκλημα, το οποίο με τη σειρά του τα χρησιμοποιεί σε άλλες έκνομες ενέργειες. Οπως διαπιστώθηκε και στην τελευταία επιτυχία της Ελληνικής Αστυνομίας στην Πάτρα, τα πελατολόγια με τα στοιχεία των χρηστών πωλούνται από τη μία εγκληματική οργάνωση στην άλλη. Υπάρχουν πλέον ονόματα χρηστών σε δικογραφίες. Εάν τα γνώριζαν όλα αυτά οι πολίτες δεν θα είχε γιγαντωθεί τόσο πολύ αυτό το φαινόμενο που εκθέτει σε κινδύνους βασικές μας ελευθερίες, όπως είναι η προφύλαξη των προσωπικών μας δεδομένων» καταλήγει.
3,6% του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπολογίζεται πως καταναλώνει μη εξουσιοδοτημένες υπηρεσίες IPTV, με αποτέλεσμα τη δημιουργία παράνομων κερδών ύψους σχεδόν 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.
