Στην ταινία «Fumer fait tousse» (Το κάπνισμα προκαλεί βήχα) παρηκμασμένοι σούπερ ήρωες που αυτοαποκαλούνται «Δυνάμεις του Καπνού» και φορούν την πιο αστεία στολή την ιστορία των σούπερ ηρώων προσπαθούν να επανέλθουν και να σώσουν τον κόσμο.
Στην ταινία «Σαγόνια», προκειμένου να κερδίσουν χρήματα, δύο όχι και τόσο έξυπνοι φίλοι αποφασίζουν να εκπαιδεύσουν την τεραστίων διαστάσεων μύγα που βρήκαν παγιδευμένη στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου τους.
Στην ταινία «Απίστευτο κι όμως αληθινό», μια τρύπα στο καινούργιο σπίτι ενός ζευγαριού, μπορεί να προσφέρει νιότη σε όποιον αποφασίσει να μπει μέσα της…
Παράξενες, ανορθόδοξες, εξωφρενικές και… παλαβές, όλες οι παραπάνω ιδέες έχουν υλοποιηθεί στις σουρεαλιστικές ταινίες του Κεντέν Ντιπιέ, λόγος για τον οποίο ο γάλλος σκηνοθέτης θεωρείται ένας από τους πιο ευφάνταστους δημιουργούς του σύγχρονου κινηματογράφου της χώρας του.
Συζητώντας με το υποσυνείδητο
Από αυτό ακριβώς το σημείο αρχίζει η κουβέντα με την Ντιπιέ όταν συναντιόμαστε στο Παρίσι, στο πλαίσιο του φεστιβάλ της Unifrance στο οποίο παρουσιάστηκαν δύο ταινίες του, το «Fumer fait tousse» και το «Απίστευτο κι όμως αληθινό» που από την Πέμπτη 25 Μαΐου θα αρχίσει να προβάλλεται στις αίθουσες. Θα του πω ότι αναρωτιέται κανείς από πού προέρχονται αυτές οι παράξενες ιδέες. Από τα όνειρά του ίσως; Ο Κεντέν Ντιπιέ, ένας ψηλός τύπος με μούσι και αστραφτερό βλέμμα, χαμογέλασε. «Οχι και τόσο από τα όνειρα» είπε, «σίγουρα όμως από το υποσυνείδητο. Για την ακρίβεια, πιστεύω στ’ αλήθεια ότι οι καλύτερες ιδέες έρχονται όταν δεν σκέφτεσαι. Οταν δηλαδή δεν προσπαθείς να βρεις μια ιδέα».
Ζήτησα να αναπτύξει λίγο περισσότερο αυτή τη σκέψη. Απάντησε λέγοντας πως όταν π.χ. είναι έτοιμος να κοιμηθεί το βράδυ και αρχίζει να σκέφτεται ποιο θα μπορούσε να είναι το θέμα της επόμενης ταινίας του, το αποτέλεσμα είναι «να βρεθώ σε αδιέξοδο. Αντιθέτως, όταν δεν σκέφτομαι καθόλου το τι θα κάνω, μια ιδέα μπορεί ξαφνικά να γεννηθεί στο μυαλό μου. Και αυτό είναι που με κάνει να αγαπώ τόσο πολύ τις ταινίες. Γιατί μπορείς να φτιάξεις κάτι πρωτότυπο κυριολεκτικά από το πουθενά, να το σκεφτείς εκεί που δεν το περιμένεις».
Γεννημένος στις 14 Απριλίου 1974 στο Κλαμάρ του Οτ-Ντε-Σεν της Γαλλίας, ο Κεντέν Ντιπιέ άφησε για πρώτη φορά να φανούν οι καλλιτεχνικές ανησυχίες του στον εναρκτήριο μονόλογο της ταινίας «Λάστιχο» (2010), όπου πρωταγωνιστεί ένα… λάστιχο αυτοκινήτου το οποίο ζωντανεύει και εν συνεχεία χρησιμοποιεί τις τηλεκινητικές του δυνάμεις για να σκοτώνει ζώα και ανθρώπους. Για τον Ντιπιέ «κάποιες ταινίες έχουν παράλογα στοιχεία, αφού η ίδια η ζωή είναι έτσι» και ο κινηματογράφος του είναι ένας συνεχής και ξεκαρδιστικός φόρος τιμής στο «χωρίς λόγο».
Σοβαρά θέματα, ανάλαφρη αντιμετώπιση
Πάντα στο Παρίσι και στο φεστιβάλ της Unifrance, η ηθοποιός Αλίς Ντεμουστιέ που έχει παίξει στο «Απίστευτο κι όμως αληθινό» και στο «Fumer fait tousse» και θα είναι επίσης η πρωταγωνίστρια στην επόμενη ταινία του Ντιπιέ το «Daaaaaali!», είπε ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους της αρέσει να συνεργάζεται μαζί του είναι ότι έχει καταφέρει να επιβληθεί με ένα «εντελώς προσωπικό κινηματογραφικό ύφος έξαλλο, παράδοξο, αστείο και κυρίως παιχνιδιάρικο. Αγαπώ πολύ την ταινία «Απίστευτο κι όμως αληθινό»», είπε η ηθοποιός, «διότι μιλά με πολύ ανάλαφρο τρόπο για πολύ σοβαρά θέματα της ζωής. Την ηλικία, το γήρας, τη σχέση των ζευγαριών, την κενότητα της ζωής. Οταν είσαι εντελώς τρελός όπως είναι ο Κεντέν Ντιπιέ και αποφασίσεις να μιλήσεις για πολύ σοβαρά θέματα, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να έχει ενδιαφέρον».
«To «Απίστευτο κι όμως αληθινό» δεν είναι μια ταινία επιστημονικής φαντασίας», είπε ο Ντιπιέ, «δεν υπάρχει στοιχείο του θρίλερ, δεν εξηγείται η τρύπα. Τα πράγματα απλώς συμβαίνουν και αυτό που θα ήθελα είναι να προκαλέσουν ερωτήσεις. Είναι αληθινό; Οντως συμβαίνει; Μπορεί να συμβεί; Τι θα έκανα στη θέση αυτών των ανθρώπων; Τι θα μπορούσε να συμβεί; Φυσικά, όλα αυτά λαμβάνουν χώρα μέσα σε ένα χιουμοριστικό περιτύλιγμα αλλά κατά βάθος νομίζω ότι είναι μια πικρή ταινία, πολύ διαφορετική από τις προηγούμενές μου. Δεν ξέρω γιατί».
Το παν είναι το γράψιμο
Η σύλληψη μιας πρωτότυπης ιδέας δεν σημαίνει βεβαίως ότι αυτή η ιδέα θα μπορέσει απαραιτήτως να υλοποιηθεί. «Η δουλειά μου, η δουλειά που μου αρέσει να κάνω, είναι να επεξεργάζομαι όσο το δυνατόν καλύτερα αυτές τις ιδέες και να τις μετατρέπω σε ένα στιβαρό σενάριο που θα μπορέσει να προκαλέσει το ενδιαφέρον του θεατή» είπε.
Και όταν τον ρώτησα πού βρίσκει τον εαυτό του περισσότερο δημιουργικό, στο γράψιμο ή στο ίδιο το γύρισμα, έδειξε να προβληματίζεται «Αναλόγως», ήταν η απάντησή του. «Στην τελευταία ταινία μου, την οποία μόλις την περασμένη εβδομάδα ολοκλήρωσα, έπιασα τον εαυτό μου να είναι πολύ δημιουργικός πάνω στο γύρισμα, ενώ δηλαδή το σενάριο είχε ήδη γραφτεί. Ανακάλυπτα διαρκώς καινούργια πράγματα που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, μου έρχονταν φρέσκες ιδέες που ήθελα να δοκιμάσω. Ακολουθούσα μεν το σενάριο, όμως έβρισκα τον χρόνο να εφεύρω νέα πράγματα. Ασφαλώς, αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ο παράγοντας του χρόνου μπορεί να γίνει πολύ πιεστικός και οι νέες ιδέες να γίνουν μια πολυτέλεια. Ισως τελικά, όντως, όταν βρίσκομαι σε ένα δωμάτιο μόνο κτίζοντας το σενάριο, ίσως τότε να είμαι πιο δημιουργικός. Πιστεύω ότι το σενάριο είναι ο πραγματικός κυρίαρχος του παιχνιδιού σε μια ταινία. Το γύρισμα μπορεί να γίνει κάπως μηχανικό».
Οι επιρροές του; Ο Ντιπιέ θεωρεί ευκολία «να αραδιάζω cool ονόματα σκηνοθετών που με έχουν επηρεάσει». Πιστεύει εξάλλου ότι «έμπνευση μπορείς να πάρεις ακόμα και από μια κακή ταινία, ή τουλάχιστον μια κακή ταινία που σε έχει κρατήσει στην αίθουσα γιατί κίνησε το ενδιαφέρον σου. Η έμπνευση μπορεί να προέλθει από μια φράση, μια έκφραση του ηθοποιού, μια σκηνή. Από το οτιδήποτε».
Η ταινία «Απίστευτο και όμως αληθινό» θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 25 Μαΐου σε διανομή Weirdwave.
