H συζήτησή μας με την Κυριακή Σπανού, σκηνοθέτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεσσαλικού Θεάτρου, του ιστορικού αυτού οργανισμού που ιδρύθηκε το 1975 από την Αννα Βαγενά, τον Κώστα Τσιάνο και τον Γιώργο Ζιάκα, όντας το πρώτο περιφερειακό θέατρο στην Ελλάδα, είχε προγραμματιστεί σε ένα εντελώς διαφορετικό κλίμα. Αφορμή θα ήταν η παράσταση «Ο Αριστοφάνης ονειρεύεται Λυσιστράτη + Πραξαγόρα» που σκηνοθέτησε η ίδια και θα παρουσιαζόταν στην Αθήνα στις 15 και 17 Σεπτεμβρίου. Δυστυχώς η ζωή είχε άλλα σχέδια. H κακοκαιρία Daniel που βύθισε τη Θεσσαλία στο πένθος ανάγκασε το Θεσσαλικό Θέατρο ως ελάχιστη έκφραση συμπαράστασης στους πληγέντες να ματαιώσει όλες τις παραστάσεις του.

«Η Θεσσαλία δοκιμάζεται σε ενεστώτα χρόνο και θα δοκιμάζεται για πολύ ακόμα στο μέλλον» αναφέρει η Κυριακή Σπανού μιλώντας στο «Βήμα». «Αυτός ο Κάμπος που τρέφει τη χώρα τώρα καταστρέφει τις ζωές, τα σπίτια και τις περιουσίες των ανθρώπων. Είναι ανείπωτο το μέγεθος της απελπισίας. Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι τα ακραία φαινόμενα δεν είναι πλέον έκτακτα. Ο «Ιανός» πριν από τρία χρόνια, το χιόνι στην Αττική Οδό, οι τεράστιες πυρκαγιές του εφετινού καλοκαιριού δείχνουν ότι είναι πλέον τακτικά και εμείς δυστυχώς εξακολουθούμε να σκεφτόμαστε με όρους του περασμένου αιώνα. Αν δεν θέλουμε το ελληνικό κράτος να αποδειχθεί μια ιστορική παρένθεση, πρέπει να δράσουμε τώρα κάνοντας μια στροφή 180 μοιρών».

«Αυτός ο Κάμπος που τρέφει τη χώρα τώρα καταστρέφει τις ζωές, τα σπίτια και τις περιουσίες των ανθρώπων. Είναι ανείπωτο το μέγεθος της απελπισίας»

Οι εγκαταστάσεις του Θεσσαλικού Θεάτρου στη Λάρισα, τόσο η χειμερινή σκηνή, δηλαδή το Θέατρο «Κώστας Τσιάνος», όσο και οι δύο θερινές σκηνές, η Αυλή του Μύλου και το Κηποθέατρο, δεν υπέστησαν ζημιές, μας ενημερώνει η κυρία Σπανού. Το βλέμμα της βέβαια αυτή τη στιγμή είναι στην επόμενη μέρα, καθώς θα ήθελε το Θεσσαλικό Θέατρο να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανακούφιση των πληγέντων. «Είναι κάτι που το σκέφτομαι έντονα, αλλά περιμένουμε να περάσει η κατάσταση του κατεπείγοντος που επικρατεί αυτή τη στιγμή και να ηρεμήσουν λίγο οι ψυχές των ανθρώπων για να τους «καλέσουμε» στο θέατρο» τονίζει.

Εξωστρέφεια και επανεκκίνηση

Η Κυριακή Σπανού έχει κλείσει πλέον πέντε χρόνια στη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Θεσσαλικού Θεάτρου. Τι την κάνει να αισθάνεται πολύ περήφανη αλλά και σε ποιον τομέα πιστεύει ότι θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα πράγματα; «Αισθάνομαι ικανοποίηση γιατί πέτυχα να βάλω σε μια άλλη τροχιά το Θεσσαλικό Θέατρο και στην ουσία να κάνω δύο επανεκκινήσεις. Η μια σηματοδοτείται από το να το προχωρήσω ένα βήμα παραπέρα από την εποχή Τσιάνου (σ.σ.: ο γνωστός σκηνοθέτης υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεσσαλικού Θεάτρου επί 22 χρόνια), ακολουθώντας κάποια μονοπάτια του και χαράζοντας ταυτόχρονα και νέους δρόμους. Η δεύτερη επανεκκίνηση ήρθε μετά την πανδημία. Εβαλα το θέατρο σε συνεχή λειτουργία με ρεπερτόριο, με τη δημιουργία σταθερής Παιδικής Σκηνής μεγάλων παραγωγών, με λειτουργία μιας Πειραματικής Σκηνής που πήρε ρίσκα, με άνοιγμα σε πολλούς καλλιτέχνες και ειδικά γυναίκες, με εξωστρέφεια και επαφές με το εξωτερικό, όπως η σύνδεση του Θεσσαλικού Θεάτρου με το Διεθνές Δίκτυο Αρχαίου Δράματος, με την ψηφιοποίηση του αρχείου του κ.ά. Εκεί που μπορούν να γίνουν περισσότερα είναι στην καλοκαιρινή μας σκηνή, η οποία θέλει μεγαλύτερη υποστήριξη μια και συναγωνίζεται άνισα, σε οργανωτικά και οικονομικά μέσα, τις μεγάλες παραγωγές του καλοκαιριού από όλη την Ελλάδα».

Η ίδια δίνει μεγάλη σημασία στο κομμάτι της εξωστρέφειας. «Με ενδιαφέρει η εξωστρέφεια του θεάτρου προς όλες τις περιοχές της Λάρισας, όπως και σε όλες τις πόλεις της Θεσσαλίας, στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Οι ευέλικτες παραγωγές μας για παράδειγμα, όπως η παράσταση «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα, μάγισσες και μαγείρισσες της μυστικής Θεσσαλίας», σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία του Κωσταντίνου Ντέλλα, παίχτηκαν μετά τη Λάρισα στον Βόλο, στα Τρίκαλα, στη Δεσκάτη, στην Αιγάνη, στη Βελίκα και τώρα κατεβαίνουν στην Αθήνα. Η παράσταση «F*ck Strindberg» του Αλέξανδρου Νικολάου Μπαλαμώτη παίχτηκε στη Θεσσαλονίκη στο ΚΘΒΕ, ενώ το έργο «Τα αγάλματα περιμένουν» του Ανδρέα Φλουράκη, σε σκηνοθεσία δική μου, μετά τη Λάρισα παίχτηκε στο Πύθιο Ελασσόνας, στο κάστρο της Βελίκας, στο Ηρώδειο, στην Προύσα της Τουρκίας και διαδικτυακά στη Σανγκάη!».

Σε τι δίνει όμως η ίδια προτεραιότητα, στο ταμείο του θεάτρου ή στην καλλιτεχνική επιτυχία των παραστάσεων που ανεβαίνουν; «Και τα δύο με απασχολούν» απαντά. «Με ενδιαφέρει το ταμείο με την έννοια ότι διαχειριζόμαστε δημόσιο χρήμα, αλλά ποτέ εις βάρος της καλλιτεχνικής ακεραιότητας των παραγωγών μας. Ξέρετε, η βασική δυσκολία που αντιμετωπίζουμε ως Θεσσαλικό Θέατρο είναι η υποστελέχωση και η δυσκολία στη δικτύωση που θα διευκόλυνε την κινητικότητά μας».

Καλλιτεχνικός προγραμματισμός

Η ίδια σχεδιάζει ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα για τη νέα θεατρική σεζόν. Την 1η Οκτωβρίου κάνει πρεμιέρα η Παιδική Σκηνή του Θεσσαλικού Θεάτρου με το πολυαγαπημένο έργο της Αλκης Ζέη «Το καπλάνι της βιτρίνας» σε σκηνοθεσία Δήμητρας Λαρεντζάκη. «Είναι μεγάλος ο ενθουσιασμός μας που το ανέβασμα αυτού του έργου συμπίπτει με τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννηση της Αλκης Ζέη και έτσι η παράσταση συνομιλεί με εκδηλώσεις για το έργο της» αναφέρει η κυρία Σπανού. Στην Κεντρική Σκηνή τώρα επιστρέφει ο Κώστας Τσιάνος με το κλασικό έργο του Αρθουρ Μίλερ «Hταν όλοι τους παιδιά μου» σε σκηνογραφία του Γιώργου Ζιάκα. Επίσης η παράσταση «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα» του Κωσταντίνου Ντέλλα θα παιχτεί από 4 Οκτωβρίου στο θέατρο Σταθμός. «Περιμένουμε με αδημονία την ανταπόκριση του αθηναϊκού κοινού στις «Μάγισσες και μαγείρισσες της μυστικής Θεσσαλίας»» λέει η κυρία Σπανού. «Ξέρετε, η παρούσα θητεία μου λήγει τέλος Δεκεμβρίου και έτσι δεν είναι κομψό να προγραμματίσω από τώρα όλη τη σεζόν, ωστόσο έκανα κάποιες συζητήσεις».

Το μέλλον των ΔΗΠΕΘΕ

Τα τελευταία χρόνια μια έντονη συζήτηση έχει ανοίξει σχετικά με τη λειτουργία των ΔΗΠΕΘΕ. Για πολλούς, με το παρόν πλαίσιο λειτουργίας δεν έχουν πλέον λόγο ύπαρξης. «Επειδή τα θέατρα είναι ιστορικές οντότητες και δεν τα καταργείς, θα πρότεινα κάποια ΔΗΠΕΘΕ να ενωθούν ως οργανισμοί και να λειτουργούν ως ενιαίο δίκτυο με τη διατήρηση βέβαια των αντίστοιχων σκηνών τους στις πόλεις τους. Για την περιφέρεια είναι πολύ σημαντικό να έχει επαγγελματική καλλιτεχνική παραγωγή!» τονίζει η ίδια.

Πόσο κοντά είμαστε λοιπόν σε αυτό που ονομάζουμε «πολιτιστική αποκέντρωση» στην Ελλάδα του 2023; «Ο όρος «πολιτιστική αποκέντρωση» που γέννησε τα ΔΗΠΕΘΕ είναι παρωχημένος στη σημερινή ψηφιακή εποχή» απαντά. «Για εμένα κάθε ΔΗΠΕΘΕ πρέπει να αποκτήσει τη δική του διακριτή ταυτότητα, που θα συνδυάζει την τοπικότητα με το παγκόσμιο περιβάλλον. «Let’s go glocal» δηλαδή, για να κάνω και ένα λογοπαίγνιο. Για παράδειγμα, ως Θεσσαλικό Θέατρο μας δικαίωσε η παραγωγή της παράστασης «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», που αναφέρεται στις εξεγέρσεις του θεσσαλικού κάμπου και βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ του Ανόι στο Βιετνάμ το 2019» καταλήγει.