Στην τελευταία ταινία του, «Το μικρό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι», ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Σέρτζιο Καστελίτο έδωσε σάρκα και οστά σε ένα από τα τελευταία απραγματοποίητα σενάρια του μεγάλου δασκάλου και φίλου του, Ετορε Σκόλα, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο του 2016.
Με αρχικό τίτλο «Un Dragoa Forma di Nuvola» (Ενας δράκος σε σχήμα σύννεφου), το σενάριο μετετράπηκε σε graphic novel από τον καλλιτέχνη Ιβο Μιλάτσο και έπειτα γράφτηκε εκ νέου, αυτή τη φορά για να πάρει τον δρόμο του προς τη μεγάλη οθόνη. Στην ταινία, ο ίδιος ο Καστελίτο υποδύεται τον Βιντσέντζο, έναν μοναχικό βιβλιοπώλη στο Παρίσι, του οποίου τη ζωή αναστατώνει μια ανερχόμενη ηθοποιός, η Γιολάντα (Μπερενίς Μπεζό).
Αυτή είναι η έβδομη ταινία που σκηνοθετεί ο Καστελίτο, μετά το ντεμπούτο του πίσω από την κάμερα στην ταινία «Libero Burro» το 1999. Ηθοποιός με πλούσιο έργο στο σινεμά, στην τηλεόραση και στο θέατρο, ο Καστελίτο γεννήθηκε στο Λάτσιο της Ρώμης στις 18 Αυγούστου 1953 και άρχισε να παίζει στο θέατρο το 1978, την ίδια χρονιά που έκανε την πρώτη κινηματογραφική εμφάνισή του στην ταινία «Τρία αδέλφια» του Φραντσέσκο Ρόσι.
Από τότε μετράει περισσότερους από 90 κινηματογραφικούς ρόλους και συνεργασίες με μεγάλα ονόματα όπως ο Μάρκο Φερέρι («Η σάρκα»), ο Μάρκο Μπελόκιο («Το χαμόγελο της μητέρας μου»), ο Λικ Μπεσόν («Απέραντο γαλάζιο») και ο Τζουζέπε Τορνατόρε («Ο άνθρωπος των αστεριών»).
Εφόσον το βιβλίο είναι ένας από τους πρωταγωνιστές της ταινίας σας «Το μικρό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι», ας ξεκινήσουμε με την ερώτηση ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς και τι διαβάζετε αυτή τη στιγμή – αν όντως διαβάζετε.
«Η πρώτη προσέγγισή μου στην κινηματογραφική σκηνοθεσία έγινε μέσω της ανάγνωσης πολλών βιβλίων λογοτεχνίας, ιδιαίτερα εκείνων της συζύγου μου Μάργκαρετ Ματζαντίνι που είναι και η αγαπημένη μου συγγραφέας. Eπίσης κατά την περίοδο των σπουδών μου στην Ακαδημία Δραματικής Τέχνης, διάβασα και έμαθα πολλά από τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ, τον Αντον Τσέχοφ, τον Μολιέρο και τον Λουίτζι Πιραντέλο. Ωστόσο, για εμένα την κορυφαία θέση στους μεγάλους συγγραφείς έχει ο Φίοντορ Ντοστογέφσκι. Μετά έρχεται ο Ζορζ Σιμενόν, ο Γουίλιαμ Φόκνερ και ο Χάινριχ Μπελ. Αλλά ας μην μπω καλύτερα στη διαδικασία μιας τέτοιας λίστας γιατί δεν θα είχε τέλος».
Πόσο δύσκολο ή πόσο εύκολο είναι στη σημερινή εποχή, την εποχή του Διαδικτύου, να κάνεις μια ταινία στην οποία το κύριο σκηνικό είναι ένα παλιομοδίτικο βιβλιοπωλείο και ο βασικός χαρακτήρας ένας παλιομοδίτης βιβλιοπώλης; Και όταν ρωτάω για δυσκολίες, αναφέρομαι φυσικά στα οικονομικά, τη χρηματοδότηση μιας τέτοιας ταινίας.
«Το σινεμά είναι ένα είδος ποίησης που κοστίζει πολλά χρήματα. πάντα δε εξαρτάσαι από κάποιον άλλον… Αντιθέτως, το να γράψει κανείς ένα βιβλίο μπορεί να φαίνεται ευκολότερο αν βάλεις στη άκρη την τεράστια εσωτερική προσπάθεια που πρέπει να καταβάλει ο συγγραφέας».
Μιλώντας για τα βιβλία και το Διαδίκτυο, είστε άνθρωπος του βιβλίου ή άνθρωπος του Internet στη ζωή σας;
«Είμαι εντελώς «αντικοινωνικός» διαδικτυακά. Δεν έχω προφίλ σε κανένα κοινωνικό δίκτυο και ορισμένες φορές τσεκάρω απλώς τα προφίλ των παιδιών μου, όταν μου το επιτρέπουν… Μιλώντας γενικά μπορώ να σας πω ότι η εικονική γλώσσα, η γλώσσα του Διαδικτύου, είναι μια από τις κύριες αιτίες στις οποίες οφείλεται η απόσταση του κόσμου από την ανάγνωση. Εχουμε φτάσει στο σημείο να πιστεύουμε ότι μπορούμε να εξερευνήσουμε τις ψυχές των ανθρώπων με ή από ένα tweet».
To σενάριο της ταινίας «Το μικρό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι» είναι βασισμένο στην ιστορία του μεγάλου δημιουργού Ετορε Σκόλα, με τον οποίο είχατε συνεργαστεί ως ηθοποιός στις ταινίες «La famiglia» και «Concorrenza sleale». Πώς συνδέθηκε αυτή η ιστορία με εσάς και τι θυμάστε από τον Σκόλα;
«Πράγματι, έκανα δύο ταινίες με τον Ετορε Σκόλα, ήμουν μαθητής του και φίλος του. Ηταν πραγματικά συγκινητικό για εμένα να αφηγηθώ την ιστορία που εμπνεύστηκε εκείνος. Και θέλω να πιστεύω ότι ο Ετορε θα ήταν πραγματικά χαρούμενος με την ταινία που φτιάξαμε. Από τον Ετορε θυμάμαι την ειρωνεία, την απόλαυση ενός γεύματος σε κάποια τρατορία, την ικανότητά του να σε διδάσκει πράγματα με έναν τρόπο που έδειχνε αποστασιοποιημένος και χαλαρός, ποτέ ως καθηγητής, παρά απλώς ως φίλος που γνώριζε δυο-τρία πράγματα που δεν γνώριζες εσύ».
Δεν είναι η πρώτη φορά που σας βλέπουμε να υποδύεστε έναν μοναχικό, κάπως κλεισμένο στον εαυτό του, μελαγχολικό ήρωα και τα παραδείγματα είναι αρκετά: από το «Χαμόγελο της μητέρας μου», το μικρό αριστούργημα του Μάρκο Μπελόκιο, μέχρι το «La stella che non c’è» του Τζιάνι Αμέλιο, μια από τις πιο προφητικές ταινίες της δεκαετίας του 2000. Προσωπικά, ο Βιντσέντζο στο «Το μικρό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι» μού θύμισε ακόμα και τον φυσικό μιας άλλης δικής σας ταινίας, του «Non ti muovere». Είναι προφανές ότι σας ελκύουν αυτοί οι χαρακτήρες όσο και αν δεν μοιάζουν μεταξύ τους εκτός από τη μοναχικότητα. Αν ισχύει, γιατί;
«Ο κεντρικός χαρακτήρας μιας ιστορίας, μιας ταινίας, είναι απαραίτητο να είναι πάντα μοναχικός – αυτό τον κάνει μοναδικό. Η μοναξιά του είναι το μυστικό του. Ο βασικός χαρακτήρας μιας ταινίας χρειάζεται να ζει με κάτι ανομολόγητο».
Το χαστούκι που δέχεται ο Βιντσέντζο από τη Γιολάντα όταν της λέει «δεν είναι πάντα αποτυχία το να παραιτείσαι» ήταν κατά τη γνώμη σας δίκαιο; Και εφόσον βρισκόμαστε σε αυτή την κουβέντα, είναι πάντα επιτυχία το να μην παραιτείσαι; Αυτό που εγώ καταλαβαίνω είναι ότι επιτυχία είναι η ίδια η προσπάθεια. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
«Το να παραιτηθείς δεν είναι πάντα μια αποτυχία. Σε αυτόν τον κόσμο στον οποίο όλοι επιδιώκουν την επικράτηση, θεωρώ ότι η παραίτηση είναι μια πράξη δύναμης».
Προτιμότερο μεγάλος χαμένος από μέτριος νικητής. Τι όμορφη φράση του Βιντσέντζο. Πιστεύετε ότι έχει δόση αλήθειας και αν ναι, μπορείτε να μου δώσετε ένα παράδειγμα;
«Οντως, ακούγεται σαν μια αφελής, ανόητη ουτοπία – και ίσως να είναι. Ομως αυτό είναι που ο Αντον Τσέφοφ μας έχει διδάξει γράφοντας αυτούς τους θαυμάσιους, αποτυχημένους χαρακτήρες των έργων του».
Η ταινία «Το μικρό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι» προβάλλεται στις αίθουσες από τη ROSEBUD21.
