Σαράντα επτά χρόνια μετά τον θάνατό της, η Μαρία Κάλλας (1923-1977) εξακολουθεί να αποτελεί έναν μύθο της όπερας – και όχι μόνο. Η φωνή της, η σκηνική της παρουσία, η μοναδική της προσωπικότητα δημιούργησαν ένα ξεχωριστό καλλιτεχνικό φαινόμενο που ξεπέρασε κατά πολύ τον χώρο του λυρικού θεάτρου, ενώ το πέρασμά της από το οπερατικό στερέωμα άλλαξε πολλά δεδομένα στον κόσμο της όπερας.
Η προσωπική και καλλιτεχνική πορεία της Κάλλας, που για ένα μεγάλο διάστημα αποτέλεσαν το επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, έδωσαν συχνά την αφορμή για να χυθεί πολύ μελάνι και να γυριστούν δεκάδες ταινίες τεκμηρίωσης για τη ζωή της, που αποκάλυπταν περισσότερο ή λιγότερο γνωστά κεφάλαια της δράσης της.
Οι ταινίες μυθοπλασίας, ωστόσο, που αφορούν τη Μαρία Κάλλας δεν είναι πολλές και κατά κάποιο τρόπο συνάδουν με το γεγονός ότι η ίδια η Κάλλας έπαιξε ελάχιστο σινεμά. Για την ακρίβεια, η εμφάνιση της υψιφώνου στον κινηματογράφο μυθοπλασίας μετράται μόνο σε μία ταινία, τη «Μήδεια» (1969) του Πιερ Πάολο Παζολίνι (1922-1975), προσωπικού φίλου της, ο οποίος την είχε οραματιστεί στον ρόλο της ηρωίδας του έργου του Eυριπίδη.
Η τελευταία κινηματογραφική ταινία στην οποία η Μαρία Κάλλας είναι η ηρωίδα της ιστορίας είναι η «Maria» του χιλιανού σκηνοθέτη Πάμπλο Λαραΐν, η οποία από σήμερα 5 Δεκεμβρίου θα προβάλλεται στις αίθουσες.
Γνωστός για τη ματιά του πάνω σε πρόσωπα που έχουν γράψει ιστορία – «Τζάκι» για την Τζάκι Κένεντι (Νάταλι Πόρτμαν), «Σπένσερ» για τη λαίδη Νταϊάνα Σπένσερ (Κρίστεν Στιούαρτ), ο Λαραΐν, στη «Maria» ανατρέχει στις τελευταίες μέρες της Κάλλας στο σπίτι της στο Παρίσι, όπου με μόνη συντροφιά της το πιστό υπηρετικό προσωπικό (Πιερφραντσέσκο Φαβίνο, Αλμπα Ροχρβάχερ) η Κάλλας «τρωγόταν» με τις αναμνήσεις της από μια περίοδο δόξας και λαμπρού παρελθόντος. Στην ταινία την Κάλλας υποδύεται η Αντζελίνα Τζολί σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ερμηνεία, μέσω της οποίας η ηθοποιός καταφέρνει να αποδώσει με ακρίβεια το πόσο εύθραυστη σε όλα είχε γίνει πλέον η υψίφωνος.
Οι προηγούμενες… Κάλλας
Μόνο μια ταινία πριν από τη «Maria» έχει παρουσιάσει τη Μαρία Κάλλας ως ηρωίδα του κινηματογράφου σε πρωταγωνιστικό ρόλο και αυτή είναι η «Κάλλας για πάντα» («Callas forever», 2002) του Φράνκο Τζεφιρέλι (1923-2019), σκηνοθέτη που επίσης υπήρξε φίλος της υψιφώνου και συνεργάτης της στο θέατρο και στην όπερα.
Στην «Κάλλας για πάντα» οι τελευταίες στιγμές της Κάλλας (Φανί Αρντάν) «φιλτράρονται» μέσα από τις αλχημείες ενός φανταστικού ιμπρεσάριου ονόματι Λάρι Κλαρκ (Τζέρεμι Αϊρονς) ενώ προσπαθεί να επαναφέρει την ντίβα στο προσκήνιο. Ως ιδέα η σύμπτυξη μυθοπλασίας – ιστορικών γεγονότων δεν είναι άσχημη, μόνο που τελικά ο βαρετός ήρωας του ιμπρεσάριου ενδιαφέρει περισσότερο τον Τζεφιρέλι απ’ ό,τι η ίδια η φλογερή Κάλλας.
Σε άλλες περιπτώσεις, ως κινηματογραφική ή τηλεοπτική ηρωίδα, η Μαρία Κάλλας απλώς γεμίζει τη σκηνή χωρίς ο ρόλος της να έχει ιδιαίτερη σημασία. Αυτό το διακρίνεις έντονα στην τηλεοπτική μίνι σειρά-σαπουνόπερα «Ωνάσης» με τον Ραούλ Τζούλια στον ρόλο του τίτλου και την Τζέιν Σέιμουρ σε εκείνον της Κάλλας.
Η Κάλλας μοιάζει να αποτελεί κομμάτι του ντεκόρ και στην αποτυχημένη κινηματογραφική βιογραφία για την Γκρέις Κέλι «Η Γκρέις του Μονακό» (2014) που αφορά την ιστορία της κρίσης γάμου και ταυτότητας της πρώην σταρ του Χόλιγουντ Γκρέις Κέλι με τον πρίγκιπα Ρενιέ Γ’ του Μονακό και της επικείμενης γαλλικής εισβολής στο Μονακό στις αρχές της δεκαετίας του 1960.
Θαμώνες πολυτελών δεξιώσεων είναι ο Αριστοτέλης Ωνασης και η Μαρία Κάλλας την οποία υποδύεται η ισπανίδα ηθοποιός Παθ Βέγκα, ηθοποιός με πολύ έντονο σεξαπίλ, που δεν μπορείς να πεις ότι ταιριάζει με την προσωπικότητα της υψιφώνου. Εξίσου ελάσσονος σημασίας όμως είναι και η μίνι τηλεοπτική σειρά «Callas e Onassis» (2005) που στοχεύει στην «αναπαράσταση» της ρομαντικής αλλά θυελλώδους σχέσης του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο με τη διασημότερη λυρική τραγουδίστρια όλων των εποχών. Η ναπολιτάνα ηθοποιός Λουίζα Ρανιέρι και ο παριζιάνος συνάδελφός της Ζεράρ Νταρμόν υποδύθηκαν τη Μαρία Κάλλας και τον Αριστοτέλη Ωνάση.
Μνεία όμως θα πρέπει να γίνει και στον ανεκδιήγητο «Ελληνα μεγιστάνα» («The Greek tycoon», 1978), μία κιτς κινηματογραφική βιογραφία εμπνευσμένη από τη ζωή του Αριστοτέλη Ωνάση, ο οποίος εν προκειμένω γίνεται Τέο Τομάσης και τον υποδύεται ο Αντονι Κουίν. Ολα έχουν αλλάξει στην ταινία. Η Τζάκι Κένετι μετατρέπεται σε Ελίζαμπεθ Κάσιντι (Ζακλίν Μπισέ) και το πολιτικό πρόσωπο που υπήρξε σύζυγός της και δολοφονήθηκε είναι και πάλι πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, που όμως ονομάζεται Τζέιμς Κάσιντι (Τζέιμς Φρανσίσκους).
Στην ταινία, ο ζάπλουτος έλληνας εφοπλιστής Τομάσης χωρίζει από την πρώτη γυναίκα και μπλέκει σε ένα θυελλώδες ειδύλλιο με μια τραγουδίστρια της όπερας ονόματι Σοφία Ματάλας, που προφανώς είναι η Μαρία Κάλλας και την υποδύεται η Mαριλού Τολό, που στην εποχή της ταινίας υπήρξε πασίγνωστη για τα εξωτικά κάλλη της, όχι όμως για τις ιδιαίτερες υποκριτικές της ικανότητες. Ωστόσο, ο Τομάσης… δεν παντρεύεται τη σοπράνο αλλά τη χήρα του προέδρου στο μικρό εκκλησάκι ενός ιδιόκτητου νησιού…
Γυρίσματα και στην Ελλάδα
Εκτός από το Παρίσι, η «Maria» του Λαραΐν γυρίστηκε και στην Ελλάδα με τη συμμετοχή ελλήνων συντελεστών: Η Λυδία Κονιόρδου υποδύεται τη μητέρα της Κάλλας, η Αγγελίνα Παπαδοπούλου την Κάλλας σε νεαρή ηλικία και η Ερωφίλη Παναγιωταρέα την αδερφή της Υακίνθη.
Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Βενετίας και την πανελλήνιά της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπου πέρυσι μια άλλη ηθοποιός, η Μόνικα Μπελούτσι, είχε γίνει πρόσωπο της ημέρας. Το Φεστιβάλ πρόβαλε το υβριδικό ντοκιμαντέρ «Μaria Callas: Επιστολές και αναμνήσεις» των Τομ Βολφ και Γιάννη Δημολίτσα που γυρίστηκε κατά τη διάρκεια της θεατρικής περιοδείας της Μπελούτσι, όπου η ιταλίδα σταρ υποδύθηκε την κορυφαία σοπράνο.
INFO
Η ταινία «Maria» θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου σε διανομή Cinobo.
