Κλαούντια Κόμτε: «Aν οι γυναίκες κυβερνούσαν θα υπήρχε περισσότερη ενσυναίσθηση»

Τελικά τι θα γινόταν αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο; «Θα υπήρχε περισσότερη καλοσύνη και ενσυναίσθηση. Σίγουρα ο κόσμος δεν θα μαστιζόταν από τόσες συγκρούσεις και βία. Οταν είσαι γυναίκα, η παρόρμηση να επιλύσεις τις διαφορές με τα λόγια και με φιλικό τρόπο είναι μεγαλύτερη από το να τσακώνεσαι για κάτι, και επιτέλους βλέπουμε όλο και περισσότερες γυναίκες σε κομβικές θέσεις ως διευθύντριες μουσείων ή επιμελήτριες».

Τάδε έφη Κλαούντια Κόμτε, η ελβετίδα εικαστικός που είναι μία από τις έξι που συμμετέχουν στον δεύτερο από τους τέσσερις κύκλους εκθέσεων του ΕΜΣΤ «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο; (What if Women Ruled the World?)», αποκλειστικά αφιερωμένων σε γυναίκες δημιουργούς ή σε καλλιτέχνες που αυτοπροσδιορίζονται ως θηλυκότητες. Ενας τίτλος που η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Κατερίνα Γρέγου, δανείστηκε από το ομότιτλο έργο νέον της ισραηλινής εικαστικού Γιάελ Μπαρτάνα, πλέον αναρτημένο στις πλάγιες όψεις του μουσείου – ορατό στην κάθοδο και στην άνοδο της λεωφόρου Συγγρού.

Εκτός από την Μπαρτάνα και την Κόμτε, δουλειά τους παρουσιάζουν και οι Χαντάσα Εμεριχ, Λόλα Φλας, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, καθεμία τους μέσα από μια ατομική έκθεση, αλλά και η Τζίνα Κρισιτσιέλο με μια περφόρμανς τη βραδιά των εγκαινίων των εκθέσεων – καθόλου συμπτωματικά έχει προσδιοριστεί ως η 8η Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Η Κόμτε καταλαμβάνει το φουαγέ του μουσείου όπου έχει δημιουργήσει μια εγκατάσταση in situ, μια νέα παραγωγή του ΕΜΣΤ σε επιμέλεια Δάφνης Βιτάλη.

Στα πρότυπα της Op Art

Ο τίτλος της είναι «The origin of the shockwave ripple effect (yellow and turquoise) / [Η προέλευση του φαινομένου του κρουστικού κύματος – κίτρινο και τιρκουάζ]» και τη δημιούργησε ειδικά για τον χώρο του ΕΜΣΤ: είναι μια μεγάλη, μνημειώδης τοιχογραφία που απλώνεται σε μήκος τριάντα μέτρων και συνδέει τον κεντρικό χώρο του μουσείου με το φουαγέ της εισόδου δημιουργώντας ένα παραισθησιογόνο εφέ στα πρότυπα της Op Art.

Στη δουλειά της Κόμτε τα όρια ανάμεσα στην τέχνη, την αρχιτεκτονική και τη φύση συχνά είναι δυσδιάκριτα καθώς εμπνέεται από οργανικά μοτίβα και συχνά μεταφέρει σε δισδιάστατες εγκαταστάσεις αλλά και σε γλυπτά τη «μνήμη» και τη «νοημοσύνη» φυσικών φαινομένων και της μορφολογίας τους.

Εδώ καταπιάνεται με τα κρουστικά κύματα, δηλαδή τα έντονα, βραχέα ενεργειακά κύματα, η ταχύτητα των οποίων είναι μεγαλύτερη από εκείνη του ήχου. Οπως θα πει στο «Βήμα» η Κόμτε: «Το σημείο εκκίνησης για κάθε έργο μου είναι πάντα υλικό που βρίσκω στη φύση.

Κύματα ή ηχητικές συχνότητες, ιστοί αράχνης ή άλλες δονήσεις που αποδίδονται γραμμικά (σ.σ. δημιουργούνται ψηφιακά και μετά υλοποιούνται με τη χρήση βινυλίου, στένσιλ και ζωγραφικής στον τοίχο). Στο συγκεκριμένο έργο η έντονη κίνηση, η ροή από αριστερά προς τα δεξιά, μοιάζει σχεδόν σαν ένα ανάγλυφο κενό ή σαν μια έκρηξη.

Αυτό που με ενδιέφερε να μεταδώσω είναι μια αίσθηση, τη μαθηματική προδιάθεση της φύσης, την καθολική σύνδεση μεταξύ των πιο μικρών αλλαγών και της μεγαλύτερης εικόνας, όπως η δραστηριότητα του ανθρώπου στη φύση, με τις ίδιες τις γραμμές να σε οδηγούν στον χώρο και σε αυτόν τον μακρύ διάδρομο.

Συχνά κάνω τοιχογραφίες που βοηθούν τον επισκέπτη να κινείται μέσα στον χώρο, υπάρχει κάτι το χαλαρωτικό, καταπραϋντικό σε αυτόν τον κατευθυνόμενο προσανατολισμό αλλά και παράλληλα ελαφρώς ενεργοποιητικό, διεγερτικό, δεδομένου ότι οι κυματισμοί έχουν τόση ένταση. Παρατηρώ συχνά, και έχει ενδιαφέρον, ότι ο κόσμος νιώθει να έλκεται από τα μοτίβα και τις κατευθύνσεις της ροής τους.

Οι επισκέπτες πλησιάζουν κοντά και μετά απομακρύνονται και πάλι για να γίνουν μέρος αυτού του παιχνιδιού της ενσωμάτωσης του εαυτού τους με τις πτυχώσεις των γραμμών, και είναι κάτι που συμβαίνει και με το έργο στο ΕΜΣΤ».

Οι αναφορές στη Μεσόγειο

Οσο για το τιρκουάζ και το κίτρινο, χρώματα στα οποία οδηγείται βαθμηδόν το έργο, είναι εμπνευσμένα από τις αναμνήσεις της από τη Μεσόγειο: «Το διαφανές χρώμα του ωκεανού και η πηχτή ζέστη, το τρεμόπαιγμα του φωτός όταν κοιτάς προς τον ήλιο.

Είναι ένας τρόπος να φέρεις τον εξωτερικό κόσμο μέσα στο μουσείο, και άλλος ένας τρόπος να συνδεθώ με μια γενική αίσθηση ταυτότητας σε έναν χώρο όπως αυτός της Αθήνας που βρίσκεται στην Ελλάδα».

Η Κόμτε θα παρουσιάσει και μια περφόρμανς στα εγκαίνια την εκθέσεων την οποία θα εκτελέσει η Αντρέα Τορτόζα Βιντάλ, χορεύτρια στο Ballet Theater της Βασιλείας. Στη «How to Grow and Still Stay the Same Shape [Πώς να μεγαλώνεις και να παραμένεις στο ίδιο σχήμα]» (8/3 στις 19.30 και 20.30) η Κόμτε συνθέτει μια χορογραφία σε παιγνιώδη διάλογο με την τοιχογραφία «μια αλληγορία όπου η φανταστική μίμηση των φυσικών φαινομένων έχει ως στόχο τη δημιουργία της ενσυναίσθησης», μια ξενάγηση στα ρυθμικά μοτίβα των φυσικών φαινομένων που αποτελούν το σύμπαν της δουλειάς της στο ΕΜΣΤ.