Δεν είναι μόνο ο ήλιος και η θάλασσα, δεν είναι μόνο η ανεμελιά του καλοκαιριού που μας καλούν στην Αίγινα, την ιδανική σύντομη απόδραση για τους κατοίκους της Αθήνας. Είναι και το γοητευτικό «soundtrack» του θέρους, οι όμορφες μελωδίες που θα ακούγονται και εφέτος, όπως κάθε χρόνο, στο νησί από τις τελευταίες μέρες του Ιουλίου και για όλον τον Αύγουστο.
Το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας που ξεκίνησε πριν από δύο περίπου δεκαετίες για να γίνει θεσμός επιστρέφει στις 27 του μήνα με τη συμμετοχή αξιόλογων ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Και με δημιουργό του, την πιανίστρια Ντόρα Μπακοπούλου που το ονειρεύτηκε και το πραγματοποίησε με αγάπη αλλά και με προσωπικό κόστος, να μας εισάγει τώρα στη φιλοσοφία της διοργάνωσης και να μας παρασύρει για άλλη μία χρονιά σε έναν κόσμο ομορφιάς και ανάτασης, τον κόσμο της μουσικής.
Ζούμε βεβαίως σε δύσκολες εποχές. Χρειάζεται αντοχή, υπομονή και επιμονή για την οργάνωση ενός φεστιβάλ όπως αυτό. Τι σας δίνει τη δύναμη ώστε να επιμένετε;
Τι μου δίνει δύναμη; Είναι γεγονός πως είμαι μία καλή ακροάτρια. Από μικρή άκουγα μουσική και μαγευόμουν. Και όταν μπήκα ενεργά σ’ αυτόν τον κόσμο, στην αρχή ως μαθήτρια και έπειτα ως επαγγελματίας, συνέχισα να ακούω. Ηταν τέτοια η γοητεία που μου ασκούσε που ήξερα πως δεν επρόκειτο ποτέ να εγκαταλείψω αυτόν τον κόσμο!
Δημιούργησα το φεστιβάλ ως προέκταση αυτής της αγάπης μου και της ικανότητάς μου να ακούω και να μοιράζομαι με τους άλλους. Αλλωστε η ενασχόλησή μου μαζί του είναι και μία διαμαρτυρία για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Την υποταγή της κοινωνίας στο «follow the money», την ασύστολη πλέον δύναμη της διαφήμισης…
Η ταχύτητα κάνει πιθανώς τους νέους ανθρώπους να μην μπορούν να συγκεντρωθούν σε ένα έργο τέχνης. Εσείς πώς βλέπετε τη σχέση του νεανικού κοινού με τη μουσική;
Η ταχύτητα πράγματι δεσπόζει στις μέρες μας και δεν μπορείς να αγνοήσεις και τα πλεονεκτήματά της. Την ίδια στιγμή ας θυμηθούμε πως τα ταχύτερα αεροπλάνα, τα Concordes, τα απέσυραν διότι έπεφταν και δεν υπήρχε χρόνος για να τα διορθώσουν. Τώρα ήρθε και η artificial intelligence που με τρομάζει. Ευτυχώς δεν θα υπάρχω για να δω τις εξελίξεις όταν θα έχει εδραιωθεί!
Για να επιστρέψω στην ερώτηση, η ταχύτητα κάνει πιθανώς τους νέους ανθρώπους να μην μπορούν να συγκεντρωθούν σε ένα έργο τέχνης ώστε να το κατανοήσουν σε βάθος και να ζήσουν την εμπειρία της αληθινής συγκίνησης. Εσείς πώς βλέπετε τη σχέση του νεανικού κοινού με τη μουσική;
Ετσι είναι! Ομως υπάρχουν έντονες ελπιδοφόρες εξαιρέσεις. Αυτές οι νεανικές ορχήστρες που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, όπως η Underground Youth Orchestra, η ELSON και η Kamerata Junior με πολύ νέα παιδιά, είναι μια γλυκιά ελπίδα. Διότι όταν βλέπεις αυτά τα παιδιά να συγκεντρώνονται και να παίζουν με τόσο ενθουσιασμό – μιλάμε για παιδιά από 14 μέχρι 20 ετών – επιβεβαιώνεται πως αυτή η μουσική, που τους τροφοδοτεί το μυαλό και την ψυχή και που τόσο τους αρέσει, δεν θα πεθάνει ποτέ. Και χωρίς να το ξέρουν ακόμα, τα προστατεύει από την ευτέλεια.
Εξακολουθείτε να απολαμβάνετε τη διδασκαλία;
Εχω διδάξει πάρα πολλά χρόνια. Με ενδιέφερε πάντα η διδασκαλία και έχω ζήσει μεγάλες συγκινήσεις από τα παιδιά. Η διδασκαλία με παραδείγματα και συνομιλία έχει ενδιαφέροντα αποτελέσματα αλλά χρειάζεται και η σωστή μελέτη.
Εχω δώσει είκοσι εννέα διπλώματα κι άλλα τόσα πτυχία. Τώρα, από όλα αυτά τα παιδιά λίγα αφοσιώθηκαν στη μουσική και την έκαναν επάγγελμα. Τα υπόλοιπα πήραν άλλη πορεία, μα πιστεύω πως κάτι έμεινε στην ψυχή τους από τη γνωριμία τους με τη μουσική. Κι αυτό είναι το σημαντικό.
Εσείς τι μουσική ακούτε;
Το φάσμα της μουσικής που αγαπώ κινείται από την όπερα ως την παλιά τζαζ και τα τρομερά blues, τα τραγούδια των μιούζικαλ του καιρού μου, του Κόουλ Πόρτερ και του Λέοναρντ Μπερνστάιν, τον οποίο θαυμάζω απεριόριστα. Μου αρέσουν τα εμπνευσμένα ελληνικά τραγούδια, τα θαυμαστά λίντερ της Γερμανίας και της Γαλλίας, και βέβαια η μουσική δωματίου, που λειτουργεί θαυμάσια και στην ύπαιθρο. Ολη αυτή την γκάμα προσπαθώ να την ενσωματώνω κάθε χρόνο στο Φεστιβάλ της Αίγινας και συνήθως το επιτυγχάνω.
Παρακολουθώ και τον κόσμο της ηλεκτρονικής μουσικής, σε αυτόν τον τομέα με καλύπτει η φιλία μου με τη Λένα Πλάτωνος και τον γαμπρό μου Κώστα Πιέρρο. Αυτά και άλλα πολλά, γιατί η μουσική είναι δύναμη πνευματική, ευλογία, ο κόσμος μιας άφθαρτης πραγματικότητας.
Παρακολουθείτε τη νέα σκηνή; Υπάρχουν ταλέντα τα οποία ξεχωρίζετε;
Εχουμε εκπληκτικά ταλέντα στη νέα γενιά, στο πιάνο, στο βιολί, στο βιολοντσέλο. Μαθητές αλλά και ώριμους νέους. Για να αναφέρω τους πρώτους που μου έρχονται στο μυαλό καθώς τους έχω ακούσει πρόσφατα, είναι ο πιανίστας Βασίλης Βαρβαρέσος, ο Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν στο βιολοντσέλο και ο Αλέξανδρος Γαβριηλίδης-Πέτριν στο βιολί… Η Αλεξία Μουζά, η Νεφέλη Μούσουρα και η Βικτωρία Κιαζύμη στο πιάνο, ο Γιώργος Μπάνος στο βιολί, ο Ηλίας Λιβιεράτος στη βιόλα. Ολοι τους αστέρια πρώτου μεγέθους, ερμηνευτές που φωτίζουν τα έργα, γιατί αυτός είναι ο ρόλος του ερμηνευτή.
Θα μπορούσε το υπουργείο Πολιτισμού να οργανώνει εκδηλώσεις στο εξωτερικό με τέτοια τεράστια ταλέντα, γιατί δεν έχουν όλοι την ικανότητα και τα χρήματα να σκαρώνουν συναυλίες μέσω μάνατζερ, δεν είναι όλοι καλοί στις δημόσιες σχέσεις – αυτό βεβαίως είναι ένα άλλο ταλέντο.
Οι διαρκώς αυξανόμενες τιμές των εισιτηρίων είναι σχεδόν απαγορευτικές για τους περισσότερους. Εσείς έχετε καταφέρει να κάνετε ένα φεστιβάλ που είναι προσιτό σε όλον τον κόσμο. Πώς τα καταφέρνετε;
Οι τιμές των εισιτηρίων μας είναι και εφέτος χαμηλές, δηλαδή στα 12 και στα 6 ευρώ για τους μαθητές, ίδιες όμως είναι αναγκαστικά και οι αμοιβές των καλλιτεχνών που συμμετέχουν. Ευτυχώς μας βοηθάει οικονομικά το υπουργείο Πολιτισμού αλλά και ένθερμοι υποστηρικτές του φεστιβάλ μας.
Θέλετε να μιλήσουμε λίγο για το εφετινό φεστιβάλ;
Εφέτος κλείνουμε 18 χρόνια! Οταν περπατώ στην Αίγινα με σταματούν και με ευχαριστούν. Συγκινούμαι τόσο που αποκτώ ξανά δύναμη και ενθουσιασμό! Ναι, έχω στήριξη από την κοινωνία της Αίγινας, έχω συμπαραστάτες και συνεργάτριες την Πόπη Μαλαπάνη, εξαιρετική πιανίστα, και την Ελενα Χούντα, εξαιρετική πιανίστα και συνθέτη που βοηθούν αποφασιστικά και με ενθουσιασμό στην οργάνωση. Εχω και τις φίλες μου Αλίκη Σημαντώνη και Αντζελα Πετρίτη.
Εχουμε επίσης τον Νίκο Δερματά στα φώτα και στις ηχογραφήσεις, και μια πλειάδα από πιστούς φίλους. Λειτουργούμε σε τρεις χώρους. Στην αυλή του Σωτήρος όπου γίνονται οι περισσότερες συναυλίες, στην Παχειοράχη όπου μας προσφέρεται από τον Μάικ Σέγκυ και τη Βένια Δημητρακοπούλου (και αυτοί σπουδαίοι και πιστοί φίλοι) το μικρό αμφιθέατρο «Ιασων Μολφέσης» και στην παραλία της Αύρας που μας την παραχωρεί ο δήμος, για την τελική μας συναυλία. Αυτό που συμβαίνει εκεί είναι μαγικό, όταν αθόρυβα τα πλοία μέσα στη νύχτα γλιστρούν συνοδεύοντας τις θεσπέσιες μουσικές που έρχονται από την παραλία.
Το εφετινό φεστιβάλ είναι ολόκληρο αφιερωμένο στη μνήμη της αδικοχαμένης στα 29 της χρόνια Μαριάννας Μπράουν που μόλις τον περασμένο Αύγουστο ήταν ακόμα μαζί μας και μας έπαιξε θαυμαστά πιάνο.
Τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν εσείς τους επιλέγετε;
Ναι, εγώ με τη σύμφωνη γνώμη των δύο συνεργάτιδών μου.
Επεμβαίνετε στα προγράμματα που θα παρουσιάσουν οι προσκεκλημένοι μουσικοί;
Οχι, ελάχιστα, σχεδόν ποτέ. Απλά κάνω μερικές παραγγελίες της καρδιάς. Εργα που θα μου άρεσε να ακουστούν. Συνήθως ανταποκρίνονται με χαρά. Ολοι έχουμε ανάγκη από μια πρόταση, από μια προτροπή.
Εσείς λοιπόν ποια έργα θα προτρέπατε έναν νέο ακροατή ή και μουσικό να ακούσει;
Πολλή μουσική δωματίου. Σούμπερτ, Μπραμς, Σεζάρ Φρανκ, Φορέ, Μότσαρτ… Τους θαυμάσιους έλληνες συνθέτες μας, στο έργο των οποίων αναδεικνύεται και η βαθιά σχέση τους με την ελληνική ποίηση! Ετσι μαθαίνει ο κόσμος και τους ποιητές μας Και συμφωνική μουσική. Εμείς σπανίως έχουμε δυστυχώς τη δυνατότητα να προσκαλούμε μεγάλες ορχήστρες για ένα συμφωνικό ρεπερτόριο, αλλά το προσπαθούμε.
Ποια έργα αγαπάτε εσείς πιο πολύ; Ποια, για να κάνω μια ερώτηση κλισέ, θα παίρνατε μαζί σας εφέτος το καλοκαίρι σε ένα νησί;
Θα σας πω το Allegretto από την 7η Συμφωνία, και το αργό μέρος από την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν, το Andante από το Piano Trio No. 2 του Μπραμς, το «My foolish heart» με τον Μπιλ Εβανς και το «My funny Valentine». Ολη τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. To Πρελούδιο και τον Θάνατο της Ιζόλδης του Βάγκνερ. Τις άριες του Ζερμόν και της Βιολέτας από την «Τραβιάτα» του Βέρντι και το ντουέτο από την τρίτη πράξη της «Μποέμ» του Πουτσίνι. Το Κοντσέρτο για πιάνο σε ντο μείζονα του Μότσαρτ και τη Humοreske του Σούμαν.
To Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο του Σοπέν, το Κουιντέτο για δύο τσέλα του Σούμπερτ και τους «Ψιθύρους του δάσους» του Λιστ. Δεν τελειώνουν τα έργα, απλώς αυτά μου έρχονται τώρα στο μυαλό. Δεν πιστεύω όμως πως υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές στη μουσική. Αυτό που μας κερδίζει είναι η ειλικρίνεια, η έμπνευση και το ανεξήγητο. Υπάρχουν κι άλλα πολλά έργα, μεγάλη η συγκομιδή. Τα χρόνια έρχονται και φεύγουν, μα αυτά που σας είπα μένουν σταθερά στην καρδιά μου.
Το πρόγραμμα του 18ου Διεθνούς Μουσικού Φεστιβάλ Αίγινας
Σάββατο 27/7: Βραδιά τραγουδιού με τον βαρύτονο Δημήτρη Τηλιακό και την πιανίστα Νεφέλη Μούσουρα – Αυλή του Σωτήρος.
Τρίτη 30/7: «Dora Bakopoulos and Friends» σε έργα Σούμπερτ, με τους Ντόρα Μπακοπούλου (πιάνο), Νίκο Μάνδυλα (βιολί), Χριστόφορο Μιρόσνικοφ (τσέλο), Κρυσταλία Γαϊτάνου (βιόλα) και Αντώνη Μάνδυλα (βιολί) – Αυλή του Σωτήρος.
Παρασκευή 2/8: Βραδιά ποίησης και τραγουδιού με τους Σοφία Κυανίδου (σοπράνο), Μαρία Αλιφέρη (απαγγελία) και Δημήτρη Γιακά (πιάνο) – Αυλή του Σωτήρος.
Κυριακή 4/8: «Παίζουμε πιάνο για τη Μαριάννα», βραδιά πιάνου αφιερωμένη στη Μαριάννα Μπράουν, την πιανίστα από την Αίγινα που έφυγε πολύ νέα. Συμμετέχουν: Ντόρα Μπακοπούλου, Λευκή Καρποδίνη, Πόπη Μαλαπάνη, Ηλίας Σιατούνης και Μάγδα Νικολαΐδη – Αυλή του Σωτήρος.
Τρίτη 6/8: Βραδιά ποίησης και μουσικής με τον Δημήτρη Καταλειφό. Στο πιάνο ο Νίκος Ξυδάκης – Παχειοράχη (παραγωγή της Νερά Είδα ΑΜΚΕ).
Πέμπτη 8/8: Γαλλική μουσική για φωνή και κιθάρα με την Κυβέλη Καστοριάδη και τον Ορέστη Καλαμπαλίκη – Παχειοράχη.
Δευτέρα 12/8: Βραδιά τραγουδιού με τον βαρύτονο Τάση Χριστογιαννόπουλο, τη μεσόφωνο Ελενα Μαραγκού και την πιανίστα Μαρία Παπαπετροπούλου – Αυλή του Σωτήρος.
Σάββατο 17/8: Βραδιά με μουσική για σόλο πιάνο και βιολί με την Αλεξία Μουζά (πιάνο) και τον Γιώργο Μπάνο (βιολί) – Αυλή του Σωτήρος.
Κυριακή 18/8: Αφιέρωμα στον Αττίκ με τον Δαυίδ Ναχμία και τη Χριστίνα Σαμαρά – Παχειοράχη.
Τρίτη 20/8: «Μουσική Δωματίου στην ύπαιθρο» με τους Lilly Maisky (piano), Yossif Ivanov (violin) και Νικόλα Καβάκο (τσέλο).
Σάββατο 24/8: Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης με την κιθάρα του στην παραλία Αύρας.
