«Σίγουρα, όλοι θα έπρεπε να είμαστε σαν τα πουλιά, ελεύθεροι, χωρίς σύνορα να ορίζουν την ύπαρξή μας και να υπαγορεύουν τον τρόπο σκέψης μας». Αυτά τα λόγια γράφει σε ένα από τα σημειώματά της μέσα στο booklet του νέου της CD «Tous des Oiseaux» η Ελένη Καραΐνδρου. Αν κάτι έχει σίγουρα ξεπεράσει σύνορα και ιδεοληψίες αυτό είναι η φήμη της ελληνίδας συνθέτριας. Η ακάματη μουσικός έχει μόλις επιστρέψει στην Ελλάδα από το Παρίσι όπου έδωσε κάποιες επιτυχημένες συναυλίες και ετοιμάζεται για την παρουσίαση του δίσκου της που θα πραγματοποιηθεί στις 11 Ιανουαρίου στον Ιανό. Η καλαίσθητη, όπως πάντα, έκδοση της δισκογραφικής εταιρείας ECM περιλαμβάνει τις μουσικές που συνέθεσε η Καραΐνδρου για ένα θεατρικό και μια ταινία.

Σαν αρχαία τραγωδία

Την παράσταση του γεννημένου στον Λίβανο και μεγαλωμένου στον Καναδά Ουαζντί Μουαουάντ – από την οποία πήρε το άλμπουμ τον τίτλο του – η Ελένη Καραΐνδρου τη λατρεύει. «Πρόκειται για μία από τις πιο ωραίες παραστάσεις που έχω δει στη ζωή μου, σύγχρονο έργο, γραφή καταπληκτική, ποιητικός λόγος, πολύ δυνατοί χαρακτήρες, αλλά και χιούμορ» εξηγεί ενθουσιασμένη. Στο έργο οι εξελίξεις πυροδοτούνται από τον απαγορευμένο έρωτα μεταξύ ενός Γερμανού με εβραϊκές ρίζες και μιας κοπέλας αραβικής καταγωγής. Θυμίζει αρχαία ελληνική τραγωδία, κατά την προσφιλή συνήθεια του συγγραφέα, και η πορεία του στη Γαλλία υπήρξε πραγματικά θριαμβευτική με αποθεωτικές κριτικές (ας ελπίσουμε να το δούμε κάποια στιγμή και στην Ελλάδα). Υπενθυμίζουμε πως έχει παρουσιαστεί στο Ηρώδειο η παράστασή του «Γυναίκες» το 2011 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ενώ σε δικό του έργο βασίζεται και η καταπληκτική ταινία «Μέσα από τις Φλόγες» του Ντενί Βιλνέβ.

Ο Μουαουάντ επικοινώνησε ο ίδιος με την Καραΐνδρου προκειμένου να της προτείνει να συνεργαστούν. Το ίδιο έπραξε και άλλος ένας θαυμαστής της, ο ιρανός ηθοποιός και σκηνοθέτης Πέιμαν Μααντί (οι περισσότεροι τον γνωρίζουμε ως πρωταγωνιστή στην ταινία του Ασγκάρ Φαραντί «Ενας χωρισμός»). Το φιλμ που ετοίμαζε για την εποχή που η Τεχεράνη βομβαρδιζόταν από το Ιράκ, «Bomb, A Love Story», τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των ενοίκων μιας πολυκατοικίας και τον χρόνο που περνούν μαζί στο υπόγειο-καταφύγιο, τη συγκίνησε με τον ουμανισμό του. Εγραψε μάλιστα ένα πολύ ωραίο βαλς, «Το Βαλς της Ελπίδας», αλλά και ένα υπέροχο, γεμάτο λυρισμό μουσικό θέμα, «Το Θέμα της Συμφιλίωσης».

Τα «κίτρινα γιλέκα»

Η εποχή που ζούμε μοιάζει να μην είναι πολύ φιλόξενη για την ελπίδα και τη συμφιλίωση. Η ίδια ταξίδεψε μέχρι το Παρίσι των «κίτρινων γιλέκων». Πώς αποτιμά τέτοια φαινόμενα; «Δεν έζησα αυτά τα γεγονότα για να έχω ξεκάθαρη εικόνα, όμως επειδή ήμουν εκεί τον Μάη του ’68 νομίζω πως οι συγκρίσεις που γίνονται είναι λίγο υπερβολικές. Από την τηλεόραση και από τα σχόλια των διαφόρων δεν μπορείς βεβαίως να σχηματίσεις ολοκληρωμένη άποψη. Ισως πριν από 50 χρόνια να υπήρχε μια, ας την πω, πνευματικότητα, και άλλου τύπου αιτήματα. Σαν Ευρώπη όμως δεν πηγαίνουμε καλά. Εχουμε βουλιάξει σε μια περίοδο λιτότητας, εμείς στην Ελλάδα το βιώνουμε τόσα χρόνια. Εκεί οφείλεται η άνοδος της Ακροδεξιάς. Με ανησυχεί αυτή η πορεία, με ανησυχεί η ανάδειξη ηγετών παγκοσμίως που είναι το λιγότερο αμφιλεγόμενοι. Το χειρότερο από όλα είναι η αδιαφορία μας απέναντι στον πλανήτη. Θέλω να κρατάω την αισιοδοξία μου, διότι έτσι είμαι ως άνθρωπος, όμως μερικές φορές βουλιάζεις στην απελπισία. Δείτε ας πούμε τι συμβαίνει στην Υεμένη και είναι σαν να μην τρέχει τίποτα». Παλιότερα περίμενε ότι ο κόσμος θα άλλαζε; «Οσο περνούν τα χρόνια τόσο πείθομαι ότι δεν ξεπερνιέται τίποτα, ότι οι νεότεροι δεν χρησιμοποιούν καθόλου την εμπειρία των παλαιότερων, δεν γλυκαίνουν τα πράγματα. Λέμε συχνά ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται και είναι πολύ θλιβερή μέσα σε αυτή την επανάληψή της. Οταν ήμουν νέα είχα την ελπίδα ότι πολλά θα άλλαζαν, και δώσαμε σε αυτόν τον σκοπό χρόνο, ενέργεια και αγάπη. Δεν είναι ανατριχιαστικό που μιλάμε σήμερα ξανά για ναζισμό; Δεν διαβάζει κανείς την Ιστορία; Δεν το χωράει ο ανθρώπινος νους αυτό που συμβαίνει. Τα νοσηρά φαινόμενα γίνονται όλο και πιο απειλητικά».

Τα νέα ακούσματα

Υπάρχουν ωστόσο και πηγές ενθάρρυνσης. «Είδα στην Κίνα ή στην Ταϊβάν κάτι καινούργιο να γεννιέται. Ο μέσος όρος ηλικίας των μουσικών που έπαιξαν τα έργα μου ήταν 23 χρόνων και τα τρία τέταρτα της ορχήστρας γυναίκες, κορίτσια με τρομπόνια και κόρνες. Ο μαέστρος ήταν 27 χρόνων. Η Ευρώπη μάλλον έχει γεράσει λίγο. Η Ανατολή έχει να μας δείξει πολλά». Σε αυτή τη φάση της ζωής της είναι ανοιχτή σε νέα ακούσματα ή προτιμά να επιστρέφει στα γνωστά αγαπημένα; «Ακούω και καινούργια. Υπάρχουν βέβαια και είδη με τα οποία δεν έχω συμφιλιωθεί εντελώς, όπως κάποιες ακραίες ηλεκτρονικές συνθέσεις. Παρακολουθώ όμως τη νέα παραγωγή της τζαζ και πολλά άλλα. Στην Ελλάδα έχουμε γενικώς καταπληκτικούς μουσικούς, ωραίες φωνές και παιδιά με ταλέντο. Επιστρέφω βέβαια και στους αγαπημένους μου. Ενας Μάλερ ή ένας Μότσαρτ δεν με χαλάει ποτέ. Υπάρχει και αυτό το κράμα παραδοσιακής και τζαζ, στο οποίο δραστηριοποιείται ο Σωκράτης Σινόπουλος και κάνει πολύ ωραία δουλειά». Με τον σεξισμό ήρθε ποτέ αντιμέτωπη; «Οχι, ίσως επειδή έχω μια δύναμη ως άτομο. Ηξερα επίσης πως για να ξεχωρίσω σε αυτόν τον εν πολλοίς ανδροκρατούμενο χώρο έπρεπε να δείξω όλη μου την περιουσία, όχι μόνο το ταλέντο μου, αλλά και την πειθαρχία, έπρεπε να είμαι πάντα πολύ γερά προετοιμασμένη».  

Στις 24 Ιανουαρίου συμπληρώνονται 6 χρόνια από τον ξαφνικό θάνατο του Θόδωρου Αγγελόπουλου. «Ενώ είχα προτάσεις να γράψω μουσική για ταινίες μετά τον θάνατό του δεν ήθελα, είχα σοκαριστεί. Δεν ήμουν διαθέσιμη» σχολιάζει σκεπτική. Τις ταινίες του μπορεί πια να τις δει; «Ναι. Και μάλιστα πρόσφατα που πήγα ως προσκεκλημένη σε ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στην Κρήτη είδα ξανά το «Μετέωρο Βήμα του Πελαργού» και βρήκα την ταινία πιο ενδιαφέρουσα, πιο βαθιά και πολύ προφητική. Ο Θόδωρος είχε ως σκηνοθέτης αυτά τα στοιχεία που εμένα μου ταίριαξαν: ποίηση και ενδιαφέρον για τον Ανθρωπο – με άλφα κεφαλαίο».