Καταπράσινα τοπία με φόντο το γαλάζιο της θάλασσας, αγαπημένοι της τόποι όπως ήταν η «πολύχρωμη» Υδρα, η Μυτιλήνη με τους μαγευτικούς ελαιώνες της, αλλά και ο Μόλυβος, το πανέμορφο αυτό χωριό της Λέσβου, το κοσμοπολίτικο Καβούρι, οι γαλανόλευκες Κυκλάδες, η ορεινή Υπάτη, το κατάφυτο Δαφνί, αλλά και τοπόσημα της πρωτεύουσας όπως ο Εθνικός Κήπος και η Ακρόπολη, αποτελούσαν έμπνευση για την αφοσιωμένη καλλιτέχνιδα, η οποία ζωγράφισε όχι για την προσωπική της καταξίωση, αλλά αποκλειστικά και μόνο για τη χαρά της δημιουργίας, την Ευρυδίκη Κωστοπούλου (1907-1980).
Σε εκείνη και στο έργο της είναι αφοσιωμένη η έκθεση που παρουσιάζεται μέχρι τις 21 Νοεμβρίου στην αίθουσα εκδηλώσεων και εκθέσεων του Ιδρύματος Μιχελή, μια συνεργασία με το Ιδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, από τη συλλογή του οποίου, καθώς και από άλλες ιδιωτικές συλλογές, είναι δανεισμένοι οι πίνακες – οκτώ από τα έργα έχουν δανειστεί από τη Συλλογή Εργων Τέχνης της Alpha Bank.
Ορεινό χωριό, λάδι σε χάρντμπορν
Η έκθεση που αποτελεί την πρώτη συνεργασία των δύο σπουδαίων για τον πολιτισμό ελληνικών ιδρυμάτων, παρουσιάστηκε αρχικά το καλοκαίρι του 2023 στην Καλαμάτα, στον χώρο τέχνης Α4 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία.
Μαθήτρια του Βυζάντιου και του Παπαδημητρίου
Αναδεικνύει την εξέλιξη μέσα στα χρόνια της ελληνίδας καλλιτέχνιδος, η οποία σπούδασε κοντά στον Περικλή Βυζάντιο (1893-1972) και στον Ευθύμιο Παπαδημητρίου (1895-1959), που ήταν σημαντικοί δημιουργοί της εποχής της, ενώ μεταπολεμικά και ως το τέλος της ζωής της ανέπτυξε σχέσεις φιλίας και συνεργασίας με πολλούς καλλιτέχνες και μελετητές, αρκετοί εκ των οποίων, ύστερα από δική της προτροπή, συμμετείχαν σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες για την τότε Τράπεζα Εμπορικής Πίστεως.
Ορεινό χωριό, λάδι σε χάρντμπορντ
Η Ευρυδίκη Κωστοπούλου ζωγράφιζε συνεχώς αφήνοντας μεγάλο έργο πίσω της ως παρακαταθήκη. Ετσι, μπορούμε να δούμε το ύφος της να τροποποιείται και να ωριμάζει με τον χρόνο καθώς και την ίδια να αποκτά μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο πινέλο της. Οι μικρές διαστάσεις των έργων της, η συχνή απουσία σχεδίου, το χάρντμπορντ που χρησιμοποιούσε ως ανθεκτική επιφάνεια για να δουλέψει οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα ζωγράφιζε στην ύπαιθρο. Παράλληλα, άλλαζε και η θεματολογία της. Στις αρχικές επιφυλακτικές της συνθέσεις τη βλέπουμε να ζωγραφίζει κυρίως τοπία και σπίτια, κάποια λίγα έργα της απεικονίζουν ανθρώπους, γυναίκες την ώρα της εργασίας τους, αλλά και κάποιες νεκρές φύσεις με λουλούδια και εργαλεία. Αργότερα όμως, αφοσιώνεται στο φυσικό τοπίο, όπως προαναφέραμε, και εκεί διαφοροποιείται με τον χρόνο και η ματιά της. Το προσωπικό της ιδίωμα παρέμεινε σχετικά σταθερό και ο όγκος των έργων δείχνει ότι η ζωγραφική είχε μεγάλη σημασία για την ίδια.
Η γυναικεία προσφορά
Ο χώρος που επελέγη για να παρουσιαστεί η έκθεση, δίπλα σε έργα και άλλων, πολλές φορές παραγνωρισμένων ελληνίδων καλλιτέχνιδων, είναι ίσως ο ιδανικός για την ανάδειξη της προσφοράς της εικαστικού. Το ίδρυμα που σύστησε η Εφη Μιχελή (1906-1984), δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της και σπουδαίου θεωρητικού αρχιτέκτονα, καθηγητή της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτη Μιχελή (1903-1969), στο σπίτι τους και την πολυκατοικία που σχεδίασε ο ίδιος στο κέντρο της Αθήνας (μια από τις ελάχιστες καθώς ήταν θεωρητικός της επιστήμης του) και όπου επί χρόνια αποτελούσε τόπο συνάθροισης των συναδέλφων του και εκπροσώπων της γενιάς του ’30, όπως ήταν και ο ίδιος (Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, κ.ά.), έχει ως έναν από τους σημαντικούς σκοπούς του να δίνει βήμα στις γυναίκες καλλιτέχνιδες.
Αυτοπροσωπογραφία, ετών 16, λάδι σε μουσαμά
Επιπλέον, εκεί είναι και το «σπίτι» της ναΐφ ζωγραφικής, μιας κατηγορίας τέχνης που χαρακτηρίζεται από την άδολη και αυθόρμητη αγάπη των εκπροσώπων της προς τη ζωγραφική, κάτι που χαρακτήριζε και την Ευρυδίκη Κωστοπούλου, αν και η ίδια δεν ήταν ναΐφ ζωγράφος, η οποία πάνω από όλα αποζητούσε να βιώσει και να προσφέρει ευχαρίστηση μέσα από τη δημιουργία.
Ο Γιάννης Κωστόπουλος
Υπάρχει όμως και μια επιπλέον σχέση της Ευρυδίκης Κωστοπούλου με τον συγκεκριμένο χώρο, την οποία σημειώνει ο Λάμπρος Αναγνωστόπουλος, πρόεδρος του Ιδρύματος Παναγιώτη και Εφης Μιχελή: «H έκθεση αποτελεί παράλληλα και έναν ελάχιστο φόρο τιμής στον γιο της, Γιάννη Κωστόπουλο, για τη μακροχρόνια και ουσιαστική συμβολή του, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της οργάνωσης και λειτουργίας του Ιδρύματος Μιχελή. Ο Γιάννης Κωστόπουλος εκλέχτηκε στις 20 Μαΐου 1984 μέλος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Μιχελή, στο οποίο αφιέρωσε 37 συναπτά έτη».
Η Ευρυδίκη Κωστοπούλου ήταν μητέρα του αείμνηστου Γιάννη Κωστόπουλου (1938-2021), προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Alpha Bank (πρώην διευθύνων σύμβουλος και γενικός διευθυντής της πάλαι ποτέ Τράπεζας Εμπορικής Πίστεως), σημαντικού φιλότεχνου και συλλέκτη, και όπως έχει γράψει η αδελφή του, Αννυ Κωστοπούλου, επίσης ζωγράφος, οι δυο τους «μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον αγάπης για την τέχνη».
Επίσης, ο Δημήτριος Π. Μαντζούνης, πρόεδρος του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, τονίζει ότι η Ευρυδίκη Κωστοπούλου, με μαθήματα από έγκριτους ζωγράφους, ανάλωσε τον ελεύθερο χρόνο της στην παρατήρηση της ελληνικής φύσεως κυρίως. Επιπλέον κληροδότησε το ταλέντο της στην κόρη της Αννυ και στην εγγονή της Δάφνη Κωστοπούλου.
INFO Αίθουσα εκδηλώσεων και εκθέσεων του Ιδρύματος Μιχελή (Βασιλίσσης Σοφίας 79, Αθήνα). Διάρκεια: 21 Οκτωβρίου – 21 Νοεμβρίου. Ωρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 12.00 – 20.00 & Τετάρτη: 10.00 – 15.00.
