Η εκπαίδευση επί Τουρκοκρατίας

Αλήθεια, πώς μάθαιναν οι Ελληνες γράμματα από την Αλωση μέχρι την Επανάσταση; Μεγάλο το ερώτημα και σίγουρα όχι ρητορικό. Δεν έχει άλλωστε αποδειχθεί από την ιστορική έρευνα ότι τα θρυλικά «κρυφά σχολειά» ήταν ένας μύθος; Μια νέα έκθεση που διοργανώνει το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) έρχεται να απαντήσει λοιπόν στο ερώτημα το οποίο αποδεικνύεται πολύ πιο σύνθετο απ’ ό,τι φαντάζεται κανείς.

Το ενδιαφέρον αυτής της έκθεσης είναι πολλαπλό, αρχής γενομένης από το κέλυφος που τη στεγάζει. Πρόκειται για το παλαιό Χρηματιστήριο επί της οδού Πεσμαζόγλου 1, το οποίο χτίστηκε το 1881, το είχε εντάξει ο Χαρίλαος Τρικούπης στο πρόγραμμα της ανασυγκρότησης του νεότερου Ελληνικού Κράτους και είναι ανακαινισμένο και συντηρημένο εδώ και δυο δεκαετίες περίπου, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν την ύπαρξή του. Μετά την πρώτη έκπληξη από την ομορφιά και το μεγαλείο αυτού του κτιρίου έρχεσαι αντιμέτωπη με την έκθεση «Πώς μάθαιναν οι Ελληνες γράμματα από την Αλωση μέχρι την Επανάσταση» (1453-1821)», η οποία είναι εξίσου κομψή και προσεγμένη σε κάθε λεπτομέρεια της παρουσίασής της δίχως να στερείται περιεχομένου, την εξέλιξη της εκπαίδευσης και του αλφαβητισμού στην Ελλάδα. Ο γενικός συντονισμός της ανήκει στη μεταβατική διευθύντρια του ΜΙΕΤ από τον Ιούνιο του 2021 Ασπασία Λούβη και σε αυτήν γίνεται παρουσίαση επιλεγμένων εκθεμάτων από το Ιστορικό Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ δίπλα σε σπάνια βιβλία από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της Αθήνας (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Μουσείο Μπενάκη, Ωνάσειος Βιβλιοθήκη, Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών) ενώ κυριαρχούν οι σύγχρονες διαδραστικές εφαρμογές όπως η οθόνη που σου επιτρέπει να γράψεις το όνομά σου όπως οι μαθητές της εποχής για να το δεις να προβάλλεται στον τοίχο ή να ξεφυλλίσεις βιβλία και σχολικά εγχειρίδια, τα λεγόμενα «μαθηματάρια» (ένας «πρόδρομος» του λυσαριού) με τη βοήθεια μιας οθόνης αφής.