Εσείς ποια στάση κρατάτε;

Το σώμα είναι παρωχημένο, το σώμα είναι ατελές, είναι πλέον ξεπερασμένο. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα που διερευνά ο Stelarc, εδώ και τέσσερις δεκαετίες στο έργο του. Στo MOMus Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (αποθήκη Β1, στο λιμάνι) έχει δημιουργηθεί ένα μικρό σύμπαν με μεγάλο πρωταγωνιστή τον πειραματικό γλύπτη και περφόρμερ Stelarc, τον τιμώμενο καλλιτέχνη του εφετινού φεστιβάλ. Ο Stelarc χρησιμοποιεί μέσα που του προσφέρει η τεχνολογία, η ρομποτική, η προσθετική, η ιατρική και οι επιστήμες, εξερευνώντας τα όρια του ανθρώπινου σώματος σήμερα, όρια που εκτείνονται πολύ πέρα από εκεί που σταματά η επιδερμίδα μας. Η «Στάση» είναι το θέμα της 7ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης που μόλις εγκαινιάστηκε και θα διαρκέσει ως τις 16 Φεβρουαρίου. Πενήντα και πλέον καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό συνδιαλέγονται με τα έργα τους σε έξι χώρους στη Θεσσαλονίκη και σε έναν στην Αθήνα. «Η Στάση είναι ένας πολυσήμαντος όρος και συνοψίζει πολλούς από τους προβληματισμούς της ενδεκαμελούς επιμελητικής ομάδας μας. Επιλέξαμε τη Στάση ως θέμα, καθώς μας προσφέρει τον χρόνο για να ξαναδούμε με νηφαλιότητα τη σύγχρονη τέχνη μακριά από την κυρίαρχη μορφή του θεάματος, της αγοράς και του εντυπωσιασμού. Προτείνουμε τη Στάση με το βλέμμα επικεντρωμένο στο παρόν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αγνοούμε τις συνέχειες, τις ρήξεις και τις ανατροπές της Ιστορίας, οι οποίες συνδιαμορφώνουν το σημερινό βίωμα» σημειώνει η Συραγώ Τσιάρα, διευθύντρια της 7ης Μπιενάλε, θεσμός που εφέτος τίθεται για πρώτη φορά υπό την ομπρέλα του MOMus, του ενιαίου οργανισμού φορέα πολιτισμού που ένωσε τις δυνάμεις πέντε φορείς, ένας εκ των οποίων βρίσκεται στην Αθήνα.

Στάση εγρήγορσης και αμφισβήτησης προτείνει ο Ισπανός Joan Fontcuberta στον σύγχρονο θεατή απέναντι στην «πραγματικότητα» που αφηγούνται οι εικόνες, αλλά και τα παιχνίδια και τα κέντρα εξουσίας που κρύβονται πίσω από αυτές. Ο φωτογράφος παίζει δημιουργικά παιχνίδια με το κοινό, το προκαλεί. Για παράδειγμα, στην ενότητά του Constellations βλέπουμε εικόνες αστερισμών που συνοδεύονται από λεζάντες με τις ουρανογραφικές συντεταγμένες τους. Μόνο που πρόκειται για αποτυπώματα εντόμων πάνω στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου, στο ταξίδι του από την Αρλ προς τη Βαρκελώνη. Επειτα, στο πρότζεκτ του Orogenesis ο Fontcuberta χρησιμοποίησε ένα τοπογραφικό λογισμικό του στρατού το οποίο μεταφράζει χαρτογραφικά δεδομένα σε τρισδιάστατες αναπαραστάσεις τοπίων. Τι γίνεται όμως αν ξεγελάσει κανείς το μηχάνημα βάζοντας στην είσοδο έργα Τέχνης αντί για χάρτες; Οπως για παράδειγμα φωτογραφικά έργα των Eugene Atget, Ansel Adams ή Wassily Kandinsky; Τα τοπία που προκύπτουν είναι πραγματικά; «Ο Fontcuberta υποστηρίζει ότι μας εισάγει στην τάση του postphotography, στην οποία έχει μικρότερο νόημα πλέον να δημιουργεί νέες εικόνες, όσο να αναστοχάζεται και να μετασχηματίζει ενότητες από ήδη υπάρχουσες εικόνες, που ούτως ή άλλως γεννιούνται με πυρετώδεις ρυθμούς. Ακόμη, να στέκεται κριτικά απέναντι στην εικόνα και στην εξουσία της όπως και στην εξουσία όσων τη χρησιμοποιούν με απώτερους σκοπούς» μας εξηγεί ο επιμελητής Ηρακλής Παπαϊωάννου.