29ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας: Επιστρέφοντας στο σώμα

Η ζέστη αποπνικτική παρά τη δύση του ήλιου, όμως μικρά παιδιά κοκαλωμένα στη θέση τους δεν μπορούσαν να πάρουν τα μάτια τους από τη σκηνή στην Κεντρική Πλατεία Καλαμάτας. Εκεί δηλαδή όπου διεξαγόταν ο τελικός της εκδήλωσης «Art within one», ένας «διαγωνισμός» ανάμεσα σε καλλιτέχνες και φοιτητές που συμμετείχαν στο 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, μια αυτοσχεδιαστική συνομιλία ανάμεσα σε χορεύτριες και χορευτές με ταλέντο και αξιοθαύμαστη ενέργεια, τηρουμένων και των δύσκολων καιρικών συνθηκών. Αυτή ήταν μια πολύτιμη εικόνα, η ανεπιτήδευτη χαρά της ζωής και της δημιουργίας και η μετάδοσή τους, μια χαραμάδα ελπίδας και δροσιάς στο ολοένα και πιο ζοφερό σκηνικό του ελληνικού καλοκαιριού.

Από την άλλη, όταν μιλάμε για τη μαγεία του χορού με το ανθρώπινο σώμα να χρησιμοποιείται και να εμπλέκεται «ως βιωμένη γνώση, ως ένας τόπος αποκάλυψης της ίδιας της ζωής, ένα ποιητικό περιβάλλον ατομικής και συλλογικής εμπειρίας» όπως ήταν η επιδίωξη της καλλιτεχνικής διευθύντριας Λίντας Καπετανέα με το φετινό πρόγραμμα Επι(Στροφή) στο Σώμα, τα δέοντα επράχθησαν εντός των αιθουσών του Μεγάρου Χορού Καλαμάτας, τουλάχιστον στο τελευταίο Σαββατοκύριακο της διοργάνωσης (21-23/7) στο οποίο και παρευρεθήκαμε.

H δυναμική χορογραφία στην παράσταση «Carcaca» του Πορτογάλου Μάρκο ντα Σίλβα Φερέιρα έμοιαζε προορισμένη για σώματα με αντοχές αθλητών sprint έτσι όπως εφορμούσε χειμαρρώδης από ετερόκλητα είδη, από το clubbing και τα cypher battles για να φτάσει στην αλυσίδα παραδοσιακών χορών, σε μια προσπάθεια να ενσωματωθεί το παρελθόν και το παρόν υπό τους ζωντανούς ήχους των ντραμς του μουσικού Ζοάο Παΐς Φιλίπε που θύμιζαν το τέμπο από τελετουργικό πρωτόγονης φυλής αλλά και με την ηλεκτρονική μουσική να διαχέεται από έτερο μουσικό (Λουίς Πεστάνα) στον χώρο.

Με την εντυπωσιακή έναρξή της και την εξίσου εντυπωσιακή κατάληξή της, με τα εντελώς ετερόκλητα σώματα των χορευτών και χορευτριών να γίνονται ένα συνεκτικό όλον, μας έκανε να ξεχάσουμε τελικά τον άνευρο ενδιάμεσο χώρο της στη διάρκεια του οποίου ο Φερέιρα έβαλε στο ρελαντί τον ρυθμό της παράστασης και αποπειράθηκε να προσδώσει πολιτικές διαστάσεις στο έργο του με τη μορφή ενός τραγουδιού από τους ερμηνευτές όπως και ενός αμήχανου σκηνικού ευρήματος με μπλούζες φορεμένες ανορθόδοξα στα σώματα.

Γιατί τελικά, ναι, «Ολα τα τείχη καταρρέουν» όπως γράφτηκε σε ένα γιγάντιο πανό με φακό και με τη συνδρομή ειδικού φωτισμού από τους χορευτές του, όμως προτού προσφύγει στις λέξεις έχει ήδη αναδείξει την πεποίθησή του με πιο αποτελεσματικό τρόπο εκπορθώντας το ίδιο το οχυρό του χορού – την αρτιμέλεια, την ομοιογένεια, την αρμονία, την «τελειότητα» των σωμάτων – το οποίο παρ’ όλες τις αντίστοιχες επιθέσεις που δέχεται από σύγχρονους δημιουργούς, εξακολουθεί να αντιστέκεται.

Αλληλουχία παλμών

Ο Ηλίας Χατζηγεωργίου, από την άλλη, μίλησε για όσα θέλει να πει μόνο μέσα από τα σώματα των τεσσάρων χορευτών του (Περικλής Πετράκης aka Virtuozo, Δημήτρης Καραγεώργος aka D Wave, Κώστας Phoenix και Χάρης Χατζηανδρέου aka Haribo) και του μουσικού (Αλέξης Φάλαντας) που έχει τον ρόλο dj στην παράσταση. Στο «A Bounce 4 Men» που παρουσιάστηκε στην Εναλλακτική Σκηνή του Μεγάρου Χορού Καλαμάτας ο Χατζηγεωργίου εμπνεύστηκε από τον machismo της ανδροκρατούμενης hip hop κουλτούρας για να μιλήσει τελικά μέσα από μια αλληλουχία παλμών και δονήσεων για τα τελετουργικά σύνδεσης μεταξύ αρσενικών, τους μηχανισμούς εξουσίας και υποταγής, το σεξ ως μέσο ταπείνωσης, την αντίδραση στο διαφορετικό και την πυραμίδα διάχυσης της βίας από τον πιο δυνατό σε όποιον θεωρείται πιο αδύναμος. Εκφάνσεις αντίδρασης στο λεγόμενο «peer pressure» που εμφανίζονται αυτούσιες σε όλες τις ομάδες των αγοριών που έχουν πολύ μπερδεμένη την εικόνα στο μυαλό τους για το τι εστί «ανδρας». Η συγκεκριμένη ήταν μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων 9 και η περιοδεία της εντάσσεται στο πρόγραμμα «Εξωστρέφεια» του Οργανισμού.

Οπως δηλαδή και η «MOS» της Ιωάννας Παρασκευοπούλου, στην οποία η διακεκριμένη χορεύτρια, γέννημα-θρέμμα της Καλαμάτας παρακαλώ, είναι υπεύθυνη πέρα από την ιδέα και τη χορογραφία και για την επιμέλεια του σκηνικού χώρου και των κοστουμιών όπως και για την οργάνωση παραγωγής και την επεξεργασία βίντεο που προβάλλονται. Καταφέρνει λοιπόν να δημιουργήσει ένα ολιστικό έργο τέχνης και καθόλου τυχαία καθώς εκτός από ιδιαίτερα ταλαντούχα χορεύτρια, δημιουργεί και περφόρμανς ήχου και εικόνας. Εν προκειμένω το πράττει μαζί με τον Γιώργο Κοτσιφάκη, με τα σώματα και των δυο τους να μεταμορφώνονται διαρκώς δημιουργώντας μικρά ποιητικά «επεισόδια» αναδεικνύοντας τις αθέατες σχέσεις εικόνας, ήχου και κίνησης στην τέχνη, στη φύση, στις ανθρώπινες σχέσεις.

Με αφετηρία την προσπάθεια αναπαραγωγής των ηχητικών εφέ που προστίθενται σε κινηματογραφικά καρέ τα δυο σώματα γίνονται η «φωνή» βουβών πλάνων από γνωστές ταινίες με τη συνδρομή αντικειμένων και σταδιακά επιδίδονται σε μια επαναληπτική, υπνωτιστική χορογραφία – παρά τα υψηλά decibel που σκορπίζει στον χώρο η ζωντανή υποστήριξη ήχου από τον Δάνη Χατζηβασιλάκη – στη διάρκεια της οποίας με τη συνδρομή των ελάχιστων υλικών στη διάθεσή τους – οι κλακέτες στα παπούτσια τους, η υφή του υποστρώματος στο οποίο πατούν – ενσαρκώνουν ορισμένες από τις ερμηνείες του ακρωνυμίου της παράστασης. MOS όπως missing of sound, microphone out of service, motion on screen.