Eλληνικό hip-hop

Πρόκειται για παγιωμένη κατάσταση τους τελευταίους μήνες. Οποια ημέρα σχεδόν κι αν αποφασίσεις να ρίξεις μια ματιά στη λίστα του YouTube με τα trending βίντεο, τα πιο δημοφιλή στη χώρα μας δηλαδή, αυτά που συζητιούνται και παρακολουθούνται πιο πολύ, στην κορυφή βρίσκεται κάποιο τραγούδι καλλιτέχνη που ανήκει στο ελληνικό χιπ-χοπ. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες για παράδειγμα αυτό ήταν το «Stars», μια συνεργασία του Toquel με τον Light. Και οι δύο ανήκουν στα πιο δημοφιλή ονόματα αυτού του είδους τα τελευταία χρόνια, ενός είδους που γνωρίζει και στη χώρα μας πλέον τρομακτική ανταπόκριση ακόμα και σε παιδιά που πηγαίνουν στο Δημοτικό. Ο ράπερ SNIK, ένας πραγματικός σουπερστάρ, μετράει μόνο στο κανάλι του στο YouTube περισσότερες από 100 εκατομμύρια προβολές, ενώ το τελευταίο του σινγκλ με τίτλο «Monos Mou» συγκέντρωσε 450.000 views μέσα σε μόλις 24 ώρες. Δεν είναι τυχαίο που τέσσερα τραγούδια του βρέθηκαν στο top-20 του Spotify με τα ελληνικά κομμάτια με τα πιο πολλά streams για το 2018. Οι Sin Boy, Mad Clip και Ypo (τρεις από τους υπεύθυνους για το εκκωφαντικό σουξέ του – ρεγκετόν – κομματιού «Mama?») ανεβαίνουν στο Νο 1 των τάσεων με κάθε κυκλοφορία τους. Ο Saske, ο FY, οι Hawk & Sapranov και οι προαναφερθέντες Toquel και Light σημειώνουν επίσης σαρωτική επιτυχία – αποτελούν επί της ουσίας κάτι σαν ποπ σταρ νέας κοπής.  

Η χρονιά που διανύουμε αποδεικνύεται καθοριστική για την πορεία της ραπ μουσικής στην Ελλάδα, οι εκπρόσωποι της οποίας έχουν εκτοπίσει τους τελευταίους μήνες τους λαϊκούς και λαϊκοπόπ τραγουδιστές από τις υψηλές θέσεις των διαδικτυακών τσαρτς. Εδώ θα έπρεπε να γίνει ένας διαχωρισμός και να ξεκαθαρίσουμε πως οι περισσότεροι ράπερ στους οποίους αναφερόμαστε, εκείνοι που λατρεύονται από το ελληνικό εφηβικό και μετεφηβικό κοινό, ανήκουν στο μουσικό είδος trap, ένα παρακλάδι του χιπ-χοπ που πήρε το όνομά του από τα μέρη όπου κατά την αργκό της Ατλάντα πραγματοποιούνταν drug deals. Εξ ου και μιλούν στους στίχους τους για τις περιπέτειές τους με τα ναρκωτικά και τα όπλα, για τα μπλεξίματά τους με τον νόμο. Εχουν επίσης εμμονή με τα ακριβά αυτοκίνητα, τα premium ποτά και τις χρυσές αλυσίδες τους, κομπάζουν για την επιτυχία και την απότομη ταξική άνοδό τους, και αναφέρονται στις γυναίκες με απίστευτα υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς. Στα γκέτο των ΗΠΑ υπάρχει ένα αυθεντικό νόημα σε όλα αυτά. Στην Ελλάδα πρόκειται περισσότερο περί πόζας. Η συνειδητή υιοθέτηση μιας περιθωριακής περσόνας με χαρακτηριστικά νεόπλουτου αποτελεί ταυτόχρονα φόρο τιμής στις αναφορές τους, αλλά και αντιγραφή της κυρίαρχης εικονοποιίας του είδους παγκοσμίως. Η αθυροστομία, η «βρώμικη» άρθρωση και οι σεξιστικοί στίχοι έχουν φυσικά εμποδίσει τα κομμάτια τους να αλώσουν πραγματικά τη mainstream κουλτούρα, αφού πολλές από τις λέξεις που χρησιμοποιούν δεν επιτρέπεται καν να ακουστούν στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο.
Τους αγκάλιασαν
οι δισκογραφικές
Αυτό ίσως αλλάξει στο εγγύς μέλλον, κρίνοντας τουλάχιστον από την απόφαση των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας να αγκαλιάσουν τους ράπερ. Ο Snik και ο Toquel ανήκουν εδώ και κάποιον καιρό στο δυναμικό της Minos EMI/Universal. Η Feelgood και η Cobalt έχουν επενδύσει και αυτές σε κάποια ονόματα, ενώ η Panik Entertainment ανακοίνωσε τον περασμένο Δεκέμβριο την ένταξη στην εταιρεία της Capital Music, ενός θρυλικού rap label που ιδρύθηκε το 2011 στη Θεσσαλονίκη από τον ράπερ Υποχθόνιο και τον ευρηματικό παραγωγό Skive και αποτελεί τη στέγη πολλών δημοφιλών και ανερχόμενων ραπ καλλιτεχνών στην Ελλάδα. Η Capital Music έχει διαμορφώσει τον ήχο του χιπ-χοπ στη χώρα τα τελευταία χρόνια σε μεγάλο βαθμό, έχοντας κυκλοφορήσει πολλές trap επιτυχίες. Και είναι εντυπωσιακό το γεγονός πως στη Βόρεια Ελλάδα υπάρχει μια πολύ ακμάζουσα σκηνή με καλλιτέχνες που αλληλοϋποστηρίζονται.
Λόγοι για αυτή την κατά τα φαινόμενα ξαφνική ραπ εισβολή υπάρχουν διάφοροι. Κατ’ αρχάς, πρόκειται για το πιο δυνατό μουσικό ρεύμα εδώ και χρόνια σε όλον τον κόσμο, ήταν δηλαδή θέμα χρόνου να κατακτήσει μαζικά και την Ελλάδα. Οι νεαροί έλληνες ακροατές είναι εδώ και χρόνια απόλυτα εξοικειωμένοι με τον χιπ-χοπ ήχο, γι’ αυτό και υποδέχθηκαν τόσο θερμά αυτούς που τον υιοθέτησαν προκειμένου να τους απευθυνθούν στη γλώσσα τους. Η ταχύτατη τεχνολογική ανάπτυξη έχει επίσης δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες για να ασχοληθεί κάποιος εύκολα με ένα είδος μουσικής που το βασικό ταλέντο που απαιτεί είναι να φτιάξεις ρυθμό με τις λέξεις. Ιστορία υπάρχει βεβαίως στην πατρίδα μας εδώ και δεκαετίες. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 υπάρχουν συγκροτήματα της ραπ στη χώρα μας. Οι Active Member και οι Terror X Crew έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στο χιπ-χοπ, ενώ τα σατιρικής διάθεσης Ημισκούμπρια και οι Goin’ Through ακολούθησαν εξαρχής μια προσέγγιση που στόχο είχε τη μαζική επιτυχία. Το 1997 ιδρύθηκαν οι Ζωντανοί Νεκροί, ένα σχήμα που θεωρείται πλέον θρυλικό αφού διέθετε ως μέλη τους ράπερ Τάκι Τσαν, Μηδενιστή, Υποχθόνιο (γνωστό σήμερα ως Ypo), Καταχθόνιο και Χαρμάνη. Οι πέντε τους συνεργάζονταν επί μια δωδεκαετία. Τα τελευταία χρόνια έχει προκύψει μια μεγάλη κόντρα μεταξύ Μηδενιστή και Ypo, η οποία συνεχίζεται μέσω δηλώσεων και μέσω των στίχων των κομματιών τους.
Σταθερά sold out
τα live των καλλιτεχνών
Αξίζει να σημειωθεί πως τα live των καλλιτεχνών του χιπ-χοπ είναι σταθερά sold out, παρότι πολλοί υποστηρίζουν πως αρκετά από τα ονόματα της νεότερης γενιάς δεν διαθέτουν το σκηνικό εκτόπισμα και το επικοινωνιακό χάρισμα που διέκρινε τους ράπερ παλαιότερων γενεών. Αυτό φυσικά είναι ένα ζήτημα που θα μπορούσε δυνητικά να λυθεί σύντομα, όσο οι performers αποκτήσουν περισσότερη εμπειρία πάνω στη σκηνή. Κάτι άλλο σημαντικό το οποίο έχει σημειώσει ο M Hulot σε πρόσφατο άρθρο του είναι το εξής: «Η ηλικία των ράπερ και των παραγωγών, που όσο πάει μειώνεται. Τον τελευταίο χρόνο είδαμε 17χρονους σε πολύ καλές παραγωγές και ράπερ σταρ 18 και 20 χρόνων, με πολύ καλό υλικό μάλιστα. Αν λάβεις υπόψη και το πολύ νεαρό κοινό τους, μπορείς να πεις ότι αυτό δεν είναι απλώς το παρόν αλλά και το μέλλον, καθώς δεν είναι μόνο η ποιότητα των κομματιών που γίνεται όλο και καλύτερη, τουλάχιστον ηχητικά, αλλά και η σχέση που χτίζουν με τους φαν τους, που στο πιο μεγάλο μέρος τους ακούνε αποκλειστικά αυτή τη μουσική».
Θα άξιζε εδώ να γίνει μια αναφορά και σε επιτυχημένα παραδείγματα ράπερ που ακολουθούν μια πιο παραδοσιακή προσέγγιση, με κοινωνικοπολιτική ματιά, λυρισμό, εξομολογητικούς στίχους – αν μη τι άλλο η οικονομική κρίση τους έχει τροφοδοτήσει με ανεξάντλητο υλικό. Ο ΛΕΞ, ο Ταφ Λάθος, ο Μικρός Κλέφτης, ο Βέβηλος και ο Bloody Hawk, ανήκουν σε αυτή την κατηγορία και βρίσκουν θαυμαστές και σε μουσικόφιλους που δεν ασχολούνται ιδιαίτερα με τη ραπ. Από το είδος έχουν ξεπηδήσει και διάφορα ενδιαφέροντα υβρίδια. Δεν είναι μόνο ο Νέγρος του Μοριά που αγαπάει την ελληνική παράδοση. Την περασμένη εβδομάδα κυκλοφόρησε για παράδειγμα το «Λιάκος vs Εισβολέας», το νέο άλμπουμ του Ηλία Παπανικολού που σηματοδοτεί μια νέα εποχή στις μουσικές αναζητήσεις του, παντρεύοντας το χιπ-χοπ που υπηρετεί ως Εισβολέας εδώ και 20 χρόνια, με την ελληνική λαϊκή μουσική και άλλες μουσικές από ολόκληρο τον κόσμο.
Εχει δρόμο μέχρι να
ωριμάσει πραγματικά
Οπως όλα τα φαινόμενα της εφηβικής κουλτούρας, το ελληνικό χιπ-χοπ έχει να διανύσει πολύ δρόμο μπροστά του μέχρι να ωριμάσει πραγματικά. Οι στίχοι φαίνονται άτεχνοι και επαναλαμβανόμενοι, οι τόσες αναφορές σε brands γίνονται απωθητικές, η απουσία γυναικών που δεν λειτουργούν ως διακοσμητικά στοιχεία ξενίζει, η εξάρτηση από τα αμερικανικά κλισέ μοιάζει ξεπερασμένη. Μέχρι η εγχώρια ραπ σκηνή να αλλάξει πίστα όσοι έχουμε αφήσει πίσω τα νεανικά μας χρόνια μόνο να διασκεδάζουμε μπορούμε με αυτά τα τραγούδια έχοντας πλήρη επίγνωση της εφήμερης φύσης τους. Κάτι που δεν είναι φυσικά διόλου αμελητέο.