Η αντίστροφη μέτρηση για τους 33ους Ολυμπιακούς Αγώνες, που θα λάβουν χώρα στο Παρίσι, έχει αρχίσει. Στην Πόλη του Φωτός οι προετοιμασίες είναι πυρετώδεις. Οι Γάλλοι υπόσχονται μια τελετή έναρξης που δεν θα μοιάζει με καμιά άλλη στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, καθώς εφέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την τελευταία φορά που το Παρίσι φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Πριν φτάσουμε όμως στην τελετή έναρξης στον Σηκουάνα προέχει η τελετή αφής της ολυμπιακής φλόγας, η οποία θα γίνει στις 16 Απριλίου στην Αρχαία Ολυμπία και θα ακολουθήσει μια μεγαλοπρεπή λαμπαδηδρομία 11 ημερών μέχρι να φτάσει στο Παναθηναϊκό Στάδιο στις 26 Απριλίου, οπότε και θα ξεκινήσει το μεγάλο της ταξίδι μέχρι την Πόλη του Φωτός.
Η αφή της ολυμπιακής φλόγας γίνεται παραδοσιακά στην Αρχαία Ολυμπία και η ιστορία της ξεκινά το 1936, όταν και άναψε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Με τη βοήθεια κοίλου κατόπτρου και όπως ορίζει το τελετουργικό, η αφή γίνεται από την πρωθιέρεια στον χώρο του ναού της Ηρας (Ηραίον), στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας.
Εκεί η πρωθιέρεια ζητά τη βοήθεια του θεού του ήλιου Απόλλωνα ώστε να ανάψει η δάδα απαγγέλλοντας την επίκληση. Η δάδα που χρησιμοποιείται στην τελετή της αφής είναι δημιούργημα του Ηλία Λαλαούνη, ύστερα από ειδική παραγγελία του Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ επ’ ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων στη Βαρκελώνη, εμπνευσμένου από τις ραβδώσεις των κιόνων που φαίνονται σε ναούς της αρχαίας κλασικής περιόδου. Η ασημένια δάδα παραδόθηκε στον Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ σε τελετή στον λόφο του Φιλοπάππου το 1992.
Η τελετή της 16ης Απριλίου
Οπως προαναφέραμε, η αφή της φλόγας για τους 33ους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι θα γίνει την Τρίτη 16 Απριλίου και σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής η τελετή αναμένεται να ξεκινήσει στις 11.30. Η πρωθιέρεια εφέτος θα είναι η ηθοποιός Μαίρη Μηνά, η οποία θα παραδώσει τη φλόγα στον πρώτο λαμπαδηδρόμο, ολυμπιονίκη Στέφανο Ντούσκο.
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι ο συνθέτης των τελετών αφής της φλόγας, η Αρτεμις Ιγνατίου η χορογράφος που επιμελείται από το 2008 τις τελετές αφής και η Μαίρη Κατράντζου η σχεδιάστρια που επιμελήθηκε τις νέες ενδυμασίες των Ιερειών και των Κούρων, οι οποίες αν μη τι άλλο ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων από τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και όχι μόνο. Για όσους δεν έχει τύχει να δουν τις νέες ενδυμασίες της διεθνούς αναγνωρισμένης σχεδιάστριας να πούμε ότι είναι εμπνευσμένες από τα ιωνικού ρυθμού κιονόκρανα.
Ο ιερός χώρος
Ας μείνουμε όμως λίγο στον ιερό χώρο της Ολυμπίας. Εκεί, στη Δυτική Πελοπόννησο, στην κοιλάδα του ποταμού Αλφειού, άνθησε το πιο δοξασμένο ιερό της Αρχαίας Ελλάδας, που ήταν αφιερωμένο στον πατέρα των θεών, τον Δία.
Απλώνεται στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του κατάφυτου Κρονίου λόφου, μεταξύ των ποταμών Αλφειού και Κλαδέου, που ενώνονται σε αυτή την περιοχή. Παρά την απομονωμένη θέση της κοντά στη δυτική ακτή της Πελοποννήσου, η Ολυμπία καθιερώθηκε στο πανελλήνιο ως το σημαντικότερο θρησκευτικό και αθλητικό κέντρο, εκεί όπου γεννήθηκαν οι σπουδαιότεροι αγώνες της Αρχαίας Ελλάδας, οι Ολυμπιακοί, που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Δία, ένας θεσμός με πανελλήνια ακτινοβολία και λάμψη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Η απαρχή της λατρείας και των μυθικών αναμετρήσεων που έλαβαν χώρα στην Ολυμπία χάνεται στα βάθη των αιώνων. Οι τοπικοί μύθοι σχετικά με τον ισχυρό βασιλιά της περιοχής, τον ξακουστό Πέλοπα, και τον ποτάμιο θεό Αλφειό φανερώνουν τους ισχυρούς δεσμούς του ιερού τόσο με την Ανατολή όσο και με τη Δύση.
Σύμφωνα μάλιστα με την UNESCO, δεν υφίσταται αρχαιολογικός χώρος σε ολόκληρο τον κόσμο με τόσο στενή αναφορά προς τη σημερινή πραγματικότητα όσο αυτός της Ολυμπίας.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας περιλαμβάνει το Ιερό του Δία, με τους ναούς και τα κτίρια που σχετίζονταν άμεσα με τη λατρεία, και διάφορα οικοδομήματα που είχαν κτιστεί γύρω από αυτό, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνταν για την προετοιμασία και την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων, βοηθητικά κτίρια, χρηστικά και διοικητικά, καθώς και οικοδομήματα κοσμικού χαρακτήρα.
Η Αλτις, το ιερό άλσος, καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα και μέσα σε αυτήν αναπτύσσεται ο πυρήνας του Ιερού, με τους ναούς, τους θησαυρούς και τα σημαντικότερα κτίρια του χώρου. Χωρίζεται από τη γύρω περιοχή με περίβολο, που στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. είχε δύο πύλες στη δυτική πλευρά του και μία στη νότια, ενώ το όριό της στα ανατολικά αποτελεί η Στοά της Ηχούς, που χωρίζει τον ιερό χώρο από το στάδιο. Στη ρωμαϊκή περίοδο ο περίβολος διευρύνθηκε και στη δυτική του πλευρά διαμορφώθηκαν δύο μνημειακά πρόπυλα.
Αναστηλωτικά έργα
Οι εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης συνεχίζονται στον αρχαιολογικό χώρο. Πιο πρόσφατη ήταν η ανασκαφή και αναστήλωση που πραγματοποιήθηκε στον χώρο του Γυμνασίου από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας το διάστημα 2021-2023 και συνέβαλε σημαντικά στη σταδιακή αποκάλυψη του εμβληματικού μνημείου του Ιερού της Ολυμπίας και εμπλούτισε τις γνώσεις των αρχαιολόγων για την αρχιτεκτονική του μορφή, τις οικοδομικές φάσεις του, αλλά και την τελευταία περίοδο χρήσης του χώρου μετά την κατάργηση των Ολυμπιακών Αγώνων. Ολα τα ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο φιλοξενούνται στις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ολυμπίας.
