Βιβλιοπωλεία

Πώς πρέπει να είναι το φυσικό βιβλιοπωλείο στη νέα εποχή και τι πρέπει να κάνει ώστε να ανταγωνιστεί τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, είτε αυτά είναι τα μεγαθήρια τύπου Amazon είτε είναι μικρότεροι δικτυακοί «χώροι»; Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να αλλάξει, καθώς το βιβλιοπωλείο ως «εμπόριο» και ως θεσμός λειτουργεί, ακόμη και σήμερα, με τον ίδιο, απαράλλακτο τρόπο που λειτουργούσε στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν αυτός ο χώρος βιβλιεμπορίου άρχισε να επεκτείνεται δραματικά. Η συζήτηση είναι διεθνής και όπως γίνεται συνήθως ξεκινάει από τους κολοσσούς, κυρίως τις μεγάλες αλυσίδες. Το στίγμα δίνει ο Τζέιμς Ντοντ, ο διευθυντής της βρετανικής αλυσίδας Waterstones. «Το βιβλιοπωλείο πρέπει να παρέχει πλουσιότερες εμπειρίες, σε αντίθεση με τη γρήγορη διαδικτυακή συναλλαγή» είπε σε μια πρόσφατη συνέντευξή του («The Νew York Times», 11 Αυγούστου). Και ο Ντοντ δεν είναι κάποιος τυχαίος. Ανέλαβε τη Waterstones το 2011, όταν η αλυσίδα ήταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Αναθεώρησε τα πάντα. Από την κλίση των ραφιών, ώστε τα εξώφυλλα των βιβλίων να φαίνονται καλύτερα, κυρίως να «αιχμαλωτίζουν» το μάτι, έως το επιχειρηματικό μοντέλο. Το «Waterstones» δεν υπάρχει ως brand σε όλα τα βιβλιοπωλεία της αλυσίδας, οι μάνατζερ είναι ελεύθεροι να οργανώσουν όπως αυτοί νομίζουν καλύτερα τα βιβλιοπωλεία που διευθύνουν, το βιβλιοπωλείο είναι κοινωνικός χώρος, όχι μόνο καφέ και κομπιούτερ για τους πελάτες, αλλά κυρίως «λογοτεχνικός δοκιμαστής» («Literary taste maker»). Ο Ντοντ κατήργησε τις πληρωμένες βιτρίνες όπου παρουσιάζονταν βιβλία για τα οποία πλήρωναν οι εκδότες, προώθησε τις επιλογές των βιβλιοπωλών, βιβλίο του μήνα, βιβλίο της χρονιάς, βιβλία άγνωστων συγγραφέων και άγνωστους τίτλους. Απέναντι στον παθητικό αλγόριθμο του Amazon, που σου προτείνει βιβλία επί τη βάσει αυτών που έχεις αγοράσει, το φυσικό βιβλιοπωλείο είναι ενεργητικό, διευρύνει την εμπειρία της ανακάλυψης. Η αλυσίδα πέρασε στην κερδοφορία το 2015. Και τώρα ετοιμάζεται να αγοράσει τη μεγάλη αμερικανική αλυσίδα Barnes & Noble, με 627 βιβλιοπωλεία, που βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Χώρος εμπειριών και λογοτεχνικής γευσιγνωσίας, να η συνταγή του Ντοντ, που του βγήκε. Φαντάζομαι ότι και στην Ελλάδα το βιβλιοπωλείο κάπως έτσι θα επιβιώσει.