Βασίλης Αμανατίδης «Ηταν ανατόμος της φθαρτότητας»

Η Κική Δημουλά φεύγοντας αφήνει πίσω της – αλλά μπροστά μας – το υψηλής δημοφιλίας ποιητικό της έργο με το (σχεδόν εξαρχής κατακτημένο) σταθερό ύφος και την απαρέγκλιτη κι ενιαία θεματική. Ως εμμονοληπτική ανατόμος της φθαρτότητας, καθημερινότητας και απώλειας, ακόνισε – με οξείες αλλά και με αμβλείες αγωνίες (για να μιμηθώ κάτι από τον λεκτικό της τρόπο) – ένα αποκλειστικά δικής της επινόησης ποιητικό εργαλείο: τη διά βίου άσκηση σε ένα ιδιαίτερο είδος ειρωνικής και συχνά σαρδόνιας θλίψης. Στα σπουδαιότερα ποιήματά της, η πλάγια, παιγνιώδης και (αυτο)ειρωνική ματιά της πάνω στα ευαίσθητα ζητήματα του ιδιωτικού και προσωπικού χώρου παράγουν ένα κράμα (ή μήπως μείγμα;) αμείλικτης απόγνωσης, ένα δηλητήριο που επιθυμεί τον πόνο της επούλωσης (ποτέ όμως την απελευθέρωση της ίασης). Ενα από τα κεντρικά της ποιητικά επιτεύγματα θαρρώ πως είναι η επικύρωση αυτής της σύμμειξης. Μα το κυριότερο: στη Δημουλά, η φθαρτή μας μοίρα «διασκεδάζεται» από μια γλώσσα που πανηγυρίζει, τανύζεται, στραμπουλίζεται, πυκνώνει με μεταφορές, μετωνυμίες, προσωποποιήσεις αφηρημένων εννοιών και μη αναχαιτίσιμα σχήματα ενός λόγου που, αν καταδεχτεί να χωρέσει στην απλότητα, θα είναι σαν να παραδέχεται υποταγή στο τέλος των πραγμάτων. Ετσι, η ποίησή της μετατρέπεται συνολικά σε ένα εκκωφαντικής γλώσσας προκάλυμμα του τετριμμένου, σε ένα επιζωγραφισμένο τραγικωμικό προσωπείο πίσω από το οποίο χάσκει το αδιανόητο. Θέλω να πω: η Δημουλά έπλασε έναν τρόπο (μια μανιέρα), μέσα στον οποίον η διαμαρτυρόμενη γλώσσα δεν συναινεί σε καμιά ησυχία. Ετσι, το λίγο του καθημερινού και το τίποτα της ησυχίας και της εξαφάνισής μας μνημειοποιούνται – αλλά συγκρουσιακά – μέσα από το πολύ της γλώσσας. Πρόκειται για σύμμειξη αντιθέτων ή για διχασμό – αναλόγως του πώς θα επιλέξουμε να το κοιτάξουμε. Παρομοίως, αποφασίζω πια να δω την ανεπανάληπτη λαοφιλία μιας γυναίκας ποιήτριας της γενιάς της σαν μια μεγάλη υπέρβαση των μάλλον απροσπέλαστων ορίων που η νεοελληνική κοινωνία έθετε σε μια γυναίκα ποιήτρια της γενιάς της.