Ο γηραιός Αντρέα Καμιλέρι (Πόρτο Εμπέντοκλε, 1925) που συχνά αναφέρεται στη δράση της Μαφίας στην Ιταλία, συνεχίζει να μας εκπλήσσει ευχάριστα. Στο μυθιστόρημα Η αναφορά του Μάουρο πρωταγωνιστεί ο Μάουρο Ασάντε, ένας αδιάφθορος υπάλληλος, ο οποίος εργάζεται σε μια υπηρεσία που ελέγχει τις ιταλικές τράπεζες. Η γυναίκα του Μάουρο, η Μούτι, κάνει τις καλοκαιρινές της διακοπές μαζί με τον γιο τους και αυτός μένει στη Ρώμη για να συντάξει μια δύσκολη αναφορά για ένα πιστωτικό ίδρυμα που πιθανώς θα τεθεί υπό εποπτεία. Ξαφνικά, δέχεται την επίσκεψη μιας άγνωστης κοπέλας που του συστήνεται ως συνοδός κυριών. Λάθος; Κι ύστερα του τηλεφωνεί μια άγνωστη, ζητώντας του το όνομα του χωριού όπου βρίσκεται η Μούτι για να της στείλουν μια εγκυκλοπαίδεια. Κι αυτό λάθος;
Κι ενώ στους δρόμους διαδηλώνουν εκείνοι που αγωνίζονται να σώσουν τα σπίτια τους από τις τράπεζες, ο Μάουρο συναντάει την Κάρλα, την άγνωστη κοπέλα, και την ερωτεύεται τρελά. Στο μεταξύ αντιλαμβάνεται πως στο γραφείο κάποιοι τον υπονομεύουν. Θέλουν άραγε να καθυστερήσει την παράδοση της αναφοράς που ετοιμάζει, ή να τον σταματήσουν ή να τον τρελάνουν; Κι ύστερα κάποιος που παριστάνει τον αστυνομικό επιχειρεί να μπει στο σπίτι του, αλλά τον εμποδίζει η αλλοδαπή που το φροντίζει. Κι ύστερα λαμβάνει μια τολμηρή φωτογραφία που τον παρουσιάζει ως παιδεραστή, τότε ο Μάουρο νιώθει πως ο κλοιός γύρω του σφίγγει.
Χρησιμοποιώντας λογοτεχνικά τεχνάσματα που κάνουν την αφήγησή του αξιανάγνωστη, ο Καμιλέρι θέλει να μιλήσει για τα σκοτεινά συμφέροντα που κρύβονται πίσω από τις τράπεζες στη χώρα του – διαπλέκονται επιχειρηματίες, βουλευτές, γερουσιαστές και κόμματα -, έστω και αν σημειώνει πως το βιβλίο του είναι «δημιούργημα φαντασίας».
Πολλοί νεότεροι ιταλοί αστυνομικοί συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας έχουν επηρεαστεί από τον Αντρέα Καμιλέρι, του οποίου ο ήρωας, ο αστυνόμος Μονταλμπάνο, είναι αρκετά δημοφιλής. Αυτό ισχύει και για τον Τζανρίκο Καροφίλιο (Μπάρι,1961), πρώην εισαγγελέα, ειδικευμένο στο οργανωμένο έγκλημα, με δράση εναντίον της Μαφίας. Στο μυθιστόρημά του Με τα μάτια κλειστά, ο Καροφίλιο αναφέρεται στα συμβαίνοντα στον χώρο της ιταλικής Δικαιοσύνης που τον γνωρίζει άριστα.
Η ιστορία αρχίζει με τον κεντρικό ήρωα και αφηγητή, τον Γκουίντο Γκουεριέρι, που αναλαμβάνει να υπερασπιστεί στο δικαστήριο μια κοπέλα, τη Μαρτίνα, η οποία συνδεόταν με τον δικηγόρο Τζανλούκα Σιανάτικο, φασίστα, χαρτοπαίκτη και ναρκομανή, που την έδερνε, την πρόσβαλλε και την καταδίωκε παντού. Είναι γιος ενός ισχυρού δικαστή. Η Μαρτίνα βρίσκεται σε ίδρυμα για κακοποιημένες γυναίκες, θύματα σωματεμπορίας και πρώην πόρνες που διευθύνει η αδελφή Κλαούντια, μια δυναμική γυναίκα.
Ο Καροφίλιο μιλάει για τα κυκλώματα δικαστών, δικηγόρων και αστυνομικών, καθώς και για τις συνθήκες που επικρατούν στις φυλακές, όπου γιατροί χρηματίζονται για να αποφυλακίσουν εγκληματίες με δήθεν ασθένειες (αυτό το παρατηρούμε και στην Ελλάδα). Ως κεντρικό θέμα, το μυθιστόρημα έχει φαινομενικά την κακοποίηση γυναικών, στην ουσία όμως πραγματεύεται το θέμα της παιδεραστίας, όχι απλώς της παιδεραστίας, αλλά εκείνης που κρύβεται εντός μιας οικογένειας. Ακριβώς γι’ αυτό, το γραμμένο με δεξιοτεχνία μυθιστόρημα ίσως προκαλέσει ενόχληση στον αναγνώστη επειδή από τη σελίδα 77 και μετά το κορίτσι που έπεσε θύμα παιδεραστίας εξιστορεί ανωνύμως τα βάσανά του – στη σελίδα 259, πριν από το τέλος, μαθαίνουμε ποια είναι. Σαφώς, ο συγγραφέας έχει επηρεαστεί από τη σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία.
Ο επαρκής αναγνώστης, πάντως, θυμάται το μυθιστόρημα του Αντρέα Καμιλέρι Η άλωση του Μακαλέ, όπου πρωταγωνιστεί μια ερωτομανής οικογένεια οπαδών του Μουσολίνι – ο μικρός γιος πέφτει θύμα του παιδεραστή καθηγητή του -, μόνο που εδώ η περίπτωση είναι πιο αποκρουστική.