Το μελλοντολογικό μυθιστόρημα, στενά συναρτημένο με την πολιτική και την κοινωνική αλληγορία, δεν αποτελεί terra incognita για τη νεότερη ελληνική πεζογραφία: από το κατοχικό Χαμένο νησί (1943) του Μ. Καραγάτση και το μεταπολεμικό σύνθεμα Ο Γρασαδόρος και Τα χειρόγραφα του Max Tod (1960) του Ρένου Αποστολίδη μέχρι το μεταπολιτευτικό Πλήθος (1985-1986) του Αντρέα Φραγκιά, την επίσης μεταπολιτευτική Μεγάλη πομπή (1985) του Αλέξη Πανσέληνου ή, για να περάσουμε και στον 21ο αιώνα, τη Δεύτερη γυναίκα (2005) της Ελιάνας Χουρμουζιάδου. Θεματικό κέντρο της μελλοντολογίας είναι (όπως και στη λογοτεχνία του φανταστικού) το Κακό, που ταυτίζεται με την απειλή την οποία αντιπροσωπεύουν για τις τύχες της ανθρωπότητας οι επερχόμενες φυσικές, κοινωνικές και επιστημονικές εξελίξεις. Πρόκειται για την απεικόνιση μιας πολιτείας του Κακού που οι θεωρητικοί έχουν ονομάσει δυστοπία, σε αντιθετική σύζευξη με τις ουτοπικές πολιτείες τις οποίες σχεδίασαν και ονειρεύτηκαν οι φιλόσοφοι τόσο κατά την αρχαιότητα όσο και κατά τον 16ο ή τον 17ο αιώνα. Από τον Γεβγκιένι Ζαμιάτιν, τον Φραντς Κάφκα, τον Τζορτζ Oργουελ και τον Αλντους Χάξλεϊ μέχρι τον Ρέι Μπράντμπερι, τον Κερτ Βόνεγκατ, τον Φίλιπ Ντικ, τον Νόρμαν Σπίνραντ, τη Μάργκαρετ Ατγουντ και τον Τζέιμς Γκρέιαμ Μπάλαρντ, η πολιτεία της λογοτεχνικής δυστοπίας θα σηκώσει πανύψηλα ταξικά τείχη μεταξύ των μελών της και θα μετατρέψει τα αγαθά της αναπτυγμένης τεχνολογίας σε πανίσχυρα μέσα για τον έλεγχο του πολίτη, ο οποίος θα απολέσει έτσι τόσο την ατομική όσο και τη συλλογική αυτοδυναμία του.
Ο Νίκος Κουρμουλής κάνει την πρώτη πεζογραφική του εμφάνιση όχι με μυθιστόρημα, αλλά με οκτώ εκτενή διηγήματα, που διαδραματίζονται σε μια υποθετική χώρα του μέλλοντος, την Κλεψύδρα, πνιγμένη στη ζέστη, στην υγρασία και στις βροχοπτώσεις. Στον συνδετικό ιστό των ξεχωριστών κομματιών ενός οιονεί μυθιστορήματος, σαφώς επηρεασμένου από τη λογοτεχνία της μελλοντολογίας και της δυστοπίας, η δύναμη της τεχνολογίας συναντιέται με την αδυναμία των φτωχών, των μεταναστών και των κοινωνικά παρεμποδισμένων (δύο κόσμοι σε αντικριστούς καθρέφτες), ο αστικός περίγυρος μοιάζει εξαρχής ερημοποιημένος και αλλότριος και τα φυσικά φαινόμενα αποδεικνύονται άκρως απειλητικά. Oσο για την κρατική εξουσία, παραφυλάει παντού με τα αληθινά και τα συμβολικά της όπλα παρά πόδα, ακόμα κι αν δεν φανερώνεται ή δεν μπαίνει στο κάδρο. Δέσμιοι ανάλογων καταστάσεων είναι οι ήρωες των οκτώ διηγημάτων, που βυθίζονται στην αδράνεια και στην ακινησία, ζώντας σε μια περιπλάνηση χωρίς προορισμό ή παραμένοντας εγκλωβισμένοι από τη μια πλευρά στον προσωπικό τους χρόνο και από την άλλη στον χρόνο της Κλεψύδρας, ο οποίος ενοποιεί παρελθόν και μέλλον σε ένα ζοφερό παρόν. Παρόν που χωρίς να είναι ακριβώς εσχατολογικό (και ουδόλως, ευτυχώς, καταγγελτικό), κατατρώγει τις σάρκες των ανθρώπων σε όλα τα επίπεδα.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
