Ενα απόγευμα του Νοεμβρίου του 1929, διαβάζοντας το Ελεύθερο Βήμα μετά το γεύμα του, ο Μιχαήλ Θεοτοκάς, διαπρεπής νομικός, σύμβουλος του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Συνδιάσκεψη της Λωζάννης, πληροφορείται ότι ο Ορέστης Διγενής, ο συγγραφέας του δοκιμίου Ελεύθερο πνεύμα που απασχολεί ήδη τις σελίδες των εφημερίδων, δεν είναι άλλος από τον γιο του, Γιώργο Θεοτοκά. Το ψευδώνυμο, που ο Γιώργος ήλπιζε πως θα τον εφοδίαζε με μια ταυτότητα στον χώρο των γραμμάτων ξεχωριστή από την καριέρα του επαγγελματία δικηγόρου δίπλα στον πατέρα του, έμεινε κρυφό μονάχα για είκοσι τέσσερις ώρες.
Γραμμένο στο Λονδίνο το 1928, όπου ο Γιώργος ακολουθούσε ανώτερες σπουδές Νομικής μετά την Αθήνα και το Παρίσι, το Ελεύθερο πνεύμα (Εστία, 2019) κυκλοφορεί σε νέα, τρίτη, έκδοση έχοντας συμπληρώσει ενενήντα χρόνια ζωής. Αρθρωμένο σε τέσσερα κεφάλαια, επιχειρεί μια «αεροπορική κριτική», κατά την έκφραση του Θεοτοκά, μια θέαση του «κήπου της Ευρώπης» από ψηλά για να έχει την αίσθηση του συνόλου. Από εκεί, η Ευρώπη που βγήκε από την κοσμογονία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου παρουσιάζεται ως ενιαίο πεδίο, με κοινές ανησυχίες. «Μέσ’ στο δημιουργικό αναβρασμό της σημερνής Ευρώπης τι θέση κρατάει η Ελλάδα;» αναρωτιέται ο πιλότος Θεοτοκάς. «Τι συμβολή προσφέρουμε στις μεγάλες προσπάθειες που καταβάλλουνται τριγύρω μας;». Θα απαντήσει αμέσως: «Τίποτα! Το αισθανόμαστε βαθιά μόλις περάσουμε τα σύνορά μας πως δεν αντιπροσωπεύουμε τίποτα, πως κανείς δε μας λογαριάζει στα σοβαρά…». Στηλιτεύει τον επαρχιωτισμό της ελληνικής πνευματικής ζωής και καλεί τους νέους της γενιάς του, τους «νέους χυμούς που φουσκώνουν μέσ’ στον παλιό κορμό», να αναζητήσουν στην «ελεύθερη σκέψη, στους πλατείς ορίζοντες, στον πλούτο και στη γενναιότητα της καρδιάς» τις προϋποθέσεις της πνευματικής ανάπτυξης.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
