Το καθεστώς Τσαουσέσκουμε τη ματιά ενός Ελληνα

Εν έτει 1978, ο Δημήτρης Κανελλόπουλος πήγε στη Ρουμανία για να σπουδάσει Ιστορία και Φιλοσοφία. Κέντρο αναφοράς των περισσότερων διηγημάτων του είναι η Κλουζ, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, σε ίση απόσταση από το Βουκουρέστι και τη Βουδαπέστη. Η Κλουζ γίνεται το θέατρο της δράσης για τους ήρωες Στα χρόνια του Κόκκινου Κόμη (εκδ. Καστανιώτη), όπου «Κόκκινος Κόμης» δεν είναι άλλος από το καθεστώς Τσαουσέσκου, το οποίο ακόμα και στη δύση της δεκαετίας του 1970 μαστίζεται από τη φτώχεια, τα δελτία τροφίμων, την πείνα, το λαθρεμπόριο, την κομματική μονοκρατορία και τον πολιτικό έλεγχο των πάντων. Χωρίς να είναι ακριβώς βιωματικός ή αυτοβιογραφικός, ο αφηγητής, που ταυτίζεται εν πολλοίς με τον συγγραφέα και την επιτόπια εμπειρία του, μοιάζει ευθύς εξαρχής να έχει πλήρη επίγνωση των συγκεκριμένων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών: όχι, βέβαια, με τον τρόπο του Μίρτσεα Καρταρέσκου ή της Χέρτα Μίλερ, που αποδομούν εκ των ένδον το πολιτικό σύστημα, αλλά με το βλέμμα ενός ξένου φοιτητή, ο οποίος διαθέτει, ωστόσο, τη ματιά ενός ιδιαιτέρως εξοικειωμένου παρατηρητή.

Το ανηλεές κυνήγι των πρώην αριστοκρατών, οι διώξεις εις βάρος των παλαιών βιοτεχνών και η εκστρατεία εναντίον των κάθε λογής πανεπιστημιακών συνιστούν το δράμα των προσώπων. Οι αγοραπωλησίες προϊόντων άμεσης κατανάλωσης από το εξωτερικό ή η εμπορία σπάνιων βιβλίων πλέκουν το δράμα των καταστάσεων. Φυσικά, όλα αυτά επικοινωνούν μεταξύ τους ενόσω εμπλέκονται και με διάφορα καθημερινά δράματα, όπως η βία των κακοποιών της προκομμουνιστικής εποχής, ένα μεγάλο αυτοκινητικό ατύχημα που θα καταλήξει στον εξανδραποδισμό μιας οικογένειας, η υπόθεση μιας σκληρής συζυγικής απιστίας και ένα (ευτράπελο αυτό) ταξίδι από Ρουμανία προς Ελλάδα μέσω Αλβανίας με βαλκανικού τύπου δοσοληψίες. Οι αδιόρατες κορυφώσεις της αφήγησης επιστρατεύονται από τον Κανελλόπουλο προκειμένου να διασφαλίσουν μια βραδυφλεγή πλην εγγυημένη συγκινησιακή αντίδραση. Μέρος της ίδιας μεθόδου είναι οι χαμηλόφωνοι τόνοι και η παντελής έλλειψη πνεύματος πολιτικής καταγγελίας.